Wykryto pierwszy przypadek zespołu Downa u neandertalczyków. Dziecko zmarło w wieku 6 lat

W tym artykule:

1. Troska i wsparcie wśród neandertalczyków
2. Bez tomografu – ani rusz
3. Znaczenie odkrycia – młody neandertalczyk z zespołem Downa

Już dawno runął mit neandertalczyka jako prymitywnego małpoluda. Jednak w kulturze masowej ten gatunek człowieka ciągle bywa wykorzystywany jako synonim zacofania lub prymitywizmu.

Tymczasem kolejne badania archeologów potwierdzają, że neandertalczycy byli zdecydowanie bardziej „ludzcy”, niż uważano. Na przykład neandertalczycy byli twórcami niektórych malowideł naskalnych z europejskich jaskiń.

Troska i wsparcie wśród neandertalczyków

Opublikowane właśnie wyniki badania szczątków neandertalczyka z Hiszpanii rzucają nowe światło na usposobienie naszych wymarłych krewniaków. Autorami analiz przedstawionych na łamach czasopisma „Science Advances” są eksperci z USA, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.

Na warsztat wzięto skamielinę wydobytą w czasie wykopalisk w 1989 roku na stanowisku archeologicznym będącym jaskinią. Jest to Cova Negra w hiszpańskiej Walencji. Zachował się fragment jednej z dwóch kości skroniowych, który pozwala rekonstruować ucho wewnętrzne.

Szczątki należały do dziecka, które zmarło w wieku 6 lat. Co prawda nie jest znana jego płeć, ale archeolodzy nazwali go – jak sami mówią „pieszczotliwie” – Tina.

Bez tomografu – ani rusz

Używając tomografii mikrokomputerowej, badacze wykonali skany małego fragmentu czaszki prawej kości skroniowej. Zawierał obszar ucha wewnętrznego. W ten sposób możliwe było zrekonstruowanie trójwymiarowego modelu tego narządu do pomiarów i analizy.

Okazało się, że Tina cierpiała na wrodzoną patologię ucha wewnętrznego związaną najprawdopodobniej z zespołem Downa. W tytule publikacji naukowej badacze zabezpieczają się i dodają znak zapytania: „Dziecko, które żyło: zespół Downa wśród neandertalczyków?”.

Ta patologia musiała bardzo uprzykrzać życie młodemu człowiekowi. Spowodowała utratę słuchu i zawroty głowy. Osoba ta przeżyła co najmniej 6 lat. Jednak – zdaniem archeologów – wymagała intensywnej opieki ze strony innych członków społeczności.

Tak wyglądała neandertalka żyjąca 75 tys. lat temu. Sugestywna rekonstrukcja krewnej człowieka

To bezsprzecznie najsłynniejsza grota irackiego Kurdystanu. W jaskini Szanidar odkryto pochówki neandertalczyków sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat. Wśród nich była czterdziestoletnia neand...

– To fantastyczne badanie, łączące rygorystyczne wykopaliska archeologiczne, nowoczesne techniki obrazowania medycznego i kryteria diagnostyczne. Dzięki temu po raz pierwszy udało się udokumentować zespół Downa u neandertalczyka. Wyniki mają istotny wpływ na nasze zrozumienie zachowania neandertalczyków – skomentował współautor badania prof. Rolf Quam, antropolog z nowojorskiego Uniwersytetu Binghamton.

Znaczenie odkrycia – młody neandertalczyk z zespołem Downa

Dlaczego to znalezisko jest ważne? Otóż do tej pory znano przypadki neandertalczyków, którzy zmarli w starszym wieku i byli niedołężni. Oznaczało to, że żyli w społecznościach skorych do pomocy.

Pomoc ta jednak nie musiała być do końca bezinteresowna. Osoby z niepełnosprawnościami miały w jakiś sposób rewanżować się grupie neandertalskiej. Dzięki temu były pełnoprawnymi członkami społeczności, które dają coś z siebie w celu zapewnienia przetrwania.

– Do tej pory nie był znany przypadek osoby, która otrzymała pomoc, nawet jeśli nie mogła się odwdzięczyć. A to udowodniłoby istnienie prawdziwego altruizmu wśród neandertalczyków. Właśnie to oznacza odkrycie „Tiny” – powiedziała prof. Mercedes Conde z Uniwersytetu w Alcalá, która jest główną autorką badania.

Z jakiego okresu dokładnie pochodzi to znalezisko? Tego nie wiemy. Wiadomo natomiast, że neandertalczycy bywali w tej hiszpańskiej jaskini między 273 a 146 tysięcy lat temu. Altruzim ma zatem dość głębokie korzenie.

Źródło: Science Advances

Nasz ekspert

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.