Ząb z Lisowic

Za początek gałęzi ewolucyjnej ssaków uważa się powstanie w późnym triasie (od 237 do 201 mln lat temu) ucha środkowego z trzema kostkami słuchowymi. Ale nie tylko te niepozorne kosteczki mają znaczenie w identyfikacji naszych dalekich przodków. Wraz z zaistnieniem złożonego aparatu słuchowego u wczesnych ssaków doszło również do pojawienia się wyspecjalizowanych zębów, które sprawnie obrabiały pokarm. Znaleziska takich zębów są bardzo ważne w badaniach początków ssaków. Dobrze zmineralizowane i odporne na zniszczenie, częściej niż inne elementy z ciała zwierzęcia zachowują się w formie skamieniałości.

Właśnie taki ząb udało się znaleźć polskim naukowcom w triasowych skałach śląskich Lisowic. Kilka lat temu miejsce to stało się paleontologiczną sensacją po odkryciu tam kości wielkiego ssakokształtnego gada dicynodonta oraz smoka – dużego, drapieżnego archozaura (pisaliśmy o nim w National Geographic w sierpniu 2008 roku). Maleńki, dwukorzeniowy przedtrzonowy ząb prassaka z rodzaju Hallautherium jest bardzo drobnym, ale cennym świadectwem pojawienia się nowej grupy zwierząt w triasowym świecie i dowodem ewolucyjnej transformacji gadów w ssaki.