Zaskakujące odkrycie na Bliskim Wschodzie. Archeolodzy odnaleźli ślady tajemniczej świątyni i mauzoleum

W tym artykule:

1. Sanktuarium i mauzoleum w dawnym imperium Partów
2. Kim była bogini Anahita?
3. Wykopaliska ujawniają powiązania Partów z innym królestwem

Rabana-Merquly to zespół stanowisk archeologicznych w irackim Kurdystanie w regionie Sulaymaniyah. Znajduje się w górach Zagros, na zboczach Piramagrun. W przeszłości odkryto tu co najmniej dwa grodziska, a także płaskorzeźby, które pochodziły z okresu imperium Partów. Było to państwo zarządzane przez dynastię Arsacydów, które istniało od 247/238 r. p.n.e. do 226 r. n.e.

Sanktuarium i mauzoleum w dawnym imperium Partów

Iraccy archeolodzy prowadzili w latach 2019–2022 wykopaliska na dawnym stanowisku Partów. Skupili się przede wszystkim na osadzie Rabana. Podczas długich badań archeologom udało się odnaleźć ślady, które wskazywały na obecność sanktuarium lub świątyni. Badacze dokonali analizy wszystkich odkrytych artefaktów i tropów i uznali, że budowla mogła być poświęcona bogini wody.

– Osada Rabana była częściowo „sanktuarium” poświęconym starożytnej perskiej bogini Anahicie. Nasza hipoteza jest oparta na identyfikacji rozległych ulepszeń architektonicznych wokół przelotnego wodospadu (pojawiającego się po np. ulewnych deszczach), które prawdopodobnie powstały po to, aby eksponować ołtarz znajdujący się nieopodal – twierdzą Michael Brown i Rebin Rashid, autorzy pracy, która ukazała się w czasopiśmie naukowym „Iraq”.

Naukowcy twierdzą, że ołtarz służył do składania ofiar poprzez podpalenie. Sugerują też, że połączenie dwóch żywiołów, czyli ognia i wody, ma potwierdzać kultowość tej przestrzeni.

Kim była bogini Anahita?

Anahita, czyli „Wilgotna Jaśniejąca Nietykalna” to w dawnej religii perskiej bogini słodkiej wody i płodności, a także porządku społecznego. Zwana była również Naną, czyli Piastunką.

Imię Anahita wzięła od mitycznej rzeki. Przedstawiana była często jako niebiańskie źródło wszystkich wód Ziemi i przybierała postać niezwykle pięknej kobiety, która potrafiła zamienić się w strumień wody lub wodospad. Kult Anahity rozpowszechniony był od Armenii aż po Sogd. Pierwszą świątynię z wizerunkiem Anahity wzniósł achemenidzki władca Artachšathra II.

To nie wszystko. Naukowcy twierdzą, że stanowisko archeologiczne Rabana mogło pełnić funkcję mauzoleum. Dowodem na to ma być analiza dwóch pochówków, które znajdowały się nieopodal domniemanej świątyni. Groby odkryto już w 2022 roku.

Wykopaliska ujawniają powiązania Partów z innym królestwem

– Datowanie szczątków metodą C-14 potwierdza zamieszkanie tego miejsca w okresie od drugiego do pierwszego wieku p.n.e. Płaskorzeźba przy wejściu do Rabana-Merquly wskazuje, że twierdza była prawdopodobnie związana z panującą dynastią Adiabene – komentują autorzy pracy. Prof. Brown wyjaśnił, że figura wykuta w skale przedstawia niezidentyfikowanego władcę, który miałby być królem-wasalem imperium Partów.

Irak zastąpi Egipt? Kraj odwiedza coraz więcej turystów. Dlaczego?

Liczba zagranicznych turystów odwiedzających Irak wzrosła kilkukrotnie. Co oferuje kraj, do niedawna kojarzony głównie z wojną?

Prof. Brown wyjaśnia, że dynastia władała swoim zależnym od Partów krajem w północno-wschodniej Mezopotamii. Adiabene zajmowało obszar między Wielkim i Małym Zabem, a także tereny przyległe od północy, z głównym miastem Arbelą. Co ciekawe, Józef Flawiusz pisał, że władca dynastii o imieniu Izates przeszedł w I wieku n.e. na judaizm. W 116 r. n.e. region został zdobyty przez cesarza Trajana i stał się rzymską prowincją – Asyrią. Autonomię przywrócił jej dopiero Hadrian.

Według prof. Browna świątynia w Rabana mogła jednak istnieć w tym miejscu już wcześniej i być związana z zupełnie innym kultem. Została jednak przejęta przez lud Adiabene, który z kolei przejął wierzenia od Partów. – Wiele obiektów kultu religijnego pełniło wówczas także funkcję kultu dynastycznego, ku czci króla i jego przodków – wyjaśnia archeolog.

– Nawet jeśli tego miejsca kultu nie można definitywnie przypisać bogini wody Anahicie ze względu na brak podobnych znalezisk archeologicznych, które mogą stanowić bezpośrednie porównanie, sanktuarium w Rabanie nadal zapewnia nam fascynujący wgląd w regionalne wzajemne powiązania religijne i geopolityczne w epoce Partów – podsumował prof. Brown.

Źródło: Iraq.

Nasz ekspert

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal +. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu, prywatnie bardzo zainteresowany polityką. Autor bloga na Instagramie "Mini Podróże".