Zdjęcia geologicznego „ciasta" na Syberii zaskoczyły NASA

Dziwny „pomarszczony” krajobraz na arktycznej części terytorium Rosji w pobliżu rzeki Marcha nie daje się niczym wyjaśnić. Obrazy z Landsat 8 wykonane na przestrzeni lat niedawno opublikowano na stronach agencji kosmicznej dotyczącej projektu Earth Observatory. Owe “fale” na gruncie znajdują się po obu stronach koryta rzeki. Tworzą je ułożone naprzemiennie paski ciemne i jasne, tworząc prawdziwą optyczną iluzję. Choć „zmarszczki” widać przez cały rok, efekt najmocniejszy jest zimą, gdy biel śniegu zwiększa kontrast tego wzoru. Tak przynajmniej uważa NASA, której eksperci nie mają pewności, co ów wzór na Syberii wykonało.

Jedno z oferowanych wyjaśnień odnosi się do niskich temperatur panujących w tej części Rosji. Wiele z tych wzgórz większą część roku pozostaje w stanie zmrożenia (wieczna zmarzlina). Zdarzają się jednak krótkie okresy roztopów. Ten cykl zamrażania i topnienia może właśnie prowadzić do tworzenia się w skałach takich uporządkowanych w okrągłe wzory pęknięć. Sęk w tym, że podobne zjawiska widywane dotąd na Syberii były zdecydowanie mniej okazałe.

Jeszcze jedno możliwe wytłumaczenie proponowane przez NASA to erozja powierzchni. Pracujący dla US Geological Survey Thomas Crafford w rozmowie z ekspertami agencji kosmicznej zwrócił uwagę, że zdjęcia z Landsat 8 mogą pokazywać formację skalną nazywaną geologicznym przekładańcem. Dzieje się tak gdy warstwy skał jednego typu przedzielone są warstwą innego materiału (jak np. piaskowiec przedzielony łupkami w polskim fliszu karpackim w okolicach Tyczyna). Topniejące lodowce żłobią miękkie skały, tworząc wzgórza o stromych zboczach i szerokich płaskich grzbietach. Efekt wieloletniej erozji wygląda jak ciasto-przekładaniec.

Według Crafforda, ciemniejsze paski odpowiadają niżej położonym obszarom a jaśniejsze bardziej płaskim. Zbocza zamiast gładko opadających wydają się mieć schodkową budowę (ang. cliff and bench topography). Zdaniem Louise Farquharson, arktycznej geolożki z University of Alaska-Fairbanks, na północy stanu Alaska występują dość podobne formacje, być może stworzone w konsekwencji analogicznych procesów geologicznych (zobacz to miejsce na Google Maps). Co dokładnie stworzyło te kontrastujące wzory pozostanie tajemnicą do czasu aż ktoś zbada ten teren z bliska.