Astronauta oddalił się na 100 metrów od wahadłowca. Kto odbył pierwszy spacer w kosmosie?

W tym artykule:

1. Czym był odrzutowy plecak MMU?
2. Jak się przygotować do kosmicznego spaceru?
3. Jak wyglądał swobodny kosmiczny spacer?
4. Co się dalej działo z odrzutowym plecakiem?
5. Co znajduje się w przestrzeni kosmicznej?

Dzień później – 8 lutego również drugi członek załogi, Robert Stewart, doświadczył „niespętanego kosmicznego spaceru” – jak określiła to wówczas prasa.

Wcześniej wszystkie kosmiczne spacery (EVA, czyli Extra-Vehicular Activity – czynności pozapojazdowe) astronauci odbywali uwiązani do statku liną, którą̨ potem wciągano ich na pokład. Tym razem swobodę̨ astronautom dała MMU (Manned Maneuvering Unit), Załogowa Jednostka Manewrowa, ważąca na Ziemi 148 kilogramów.

Czym był odrzutowy plecak MMU?

MMU to odrzutowy plecak składający się z dwóch zbiorników ze stopu aluminium wzmocnionego kevlarem.

• Zawierały 5,9 kg azotu, co wystarczało na 6 godzin pracy.
• 24 dysze, umieszczone w różnych miejscach MMU, uruchamiane opuszkami palców astronauty umożliwiały manewrowanie.
• Automatyczna funkcja utrzymywania pozycji pozwalała uwolnić obie ręce, by wykonać np. naprawy.
• Urządzenie mogło osiągnąć prędkość 25 m/s.

Więcej o tym, jak wygląda nowoczesny skafander kosmiczny, przeczytasz tutaj.

Ile kosztuje lot w kosmos? Sprawdź!

Wielkimi krokami zbliżamy się do ery kosmicznej turystyki. Ile kosztuje lot w kosmos? Czy każdy, kto jest w stanie zapłacić odpowiednio wysoką cenę, może wyruszyć na kosmiczną odyseję?

Jak się przygotować do kosmicznego spaceru?

Dzień przed tym,zanim odbył się spacer w kosmosie zmniejszono ciśnienie i zwiększono ilość tlenu na statku, aby usunąć azot z krwiobiegu astronautów. Podczas wykonywania spaceru kosmicznego w niskociśnieniowych skafandrach azot może powodować poważne komplikacje zdrowotne i prowadzić nawet do śmierci.

– Założyłem bieliznę wraz z elastycznymi rurkami wypełnionymi wodą, które miały mnie chłodzić, oraz skafander. Słyszałem: Jesteś gotowy. Idź, idź, idź! Wszedłem do śluzy, zamknąłem właz, rozhermetyzowałem go, otworzyłem i... wyszedłem!” – opowiadał Bruce McCandless.

Jak wyglądał swobodny kosmiczny spacer?

47-letni astronauta przebywał w kosmosie prawie cztery godziny. Leciał z prędkością 28 tys. km/godz., ale w stosunku do statku poruszał się z szybkością jedynie 31 cm/s.

– Chciałem powiedzieć coś podobnego do Neila [Armstronga], kiedy wylądował na Księżycu, więc powiedziałem: „Może to był mały krok dla Neila, ale dla mnie to duży skok”. To nieco rozluźniło napięcie. Było mi strasznie zimno, moje zęby szczękały, cały dygotałem – relacjonował Bruce McCandless.

Skafander zaprojektowano tak, aby astronauci mogli intensywnie pracować. Wtedy pocili się i trzeba było ich chłodzić. Tym razem jednak McCandless bez wysiłku poruszał się w kosmosie i dodatkowe chłodzenie nie było potrzebne.

Czego astronauci mogą nauczyć nas o podróżowaniu? Opowiada Randy Bresnik

Można stworzyć całkiem niezłą listę miejsc do odwiedzenia prze śmiercią, gdy ogląda się Ziemię z odległości 400 kilometrów. Wystarczy zapytać o to astronautę Randy'ego Bresnika.

Co się dalej działo z odrzutowym plecakiem?

MMU zaprojektował inżynier Charles Whitsett, z którym McCandless pracował od 1967 roku. W tym czasie wspierał też inne misje i czekał na swoją kolej, by polecieć w kosmos. „Jedli, spali i oddychali tak samo” – mówili o nich w NASA. To było wyczerpujące 17 lat badań, prób, konstruowania, poprawiania, rozwiązywania problemów. Astronauta testował MMU pod wodą i wewnątrz stacji kosmicznej Skylab.

Mimo tylu lat prac odrzutowy plecak nie pozostał długo w użyciu. Jego ostatnią misją była STS-51-A, która poleciała w listopadzie 1984 roku. Astronauci Joseph P. Allen i Dale Gardner używając MMU przechwycili wówczas dwa satelity, zabrali je do ładowni i wrócili z nimi na Ziemię.

Na tym skończyła się kariera MMU. Odrzutowe plecaki znalazły swoje miejsce w muzeach. Wyeliminował je... prom kosmiczny, który był tak zwrotny, że łatwiej było po prostu podlecieć nim do wybranego obiektu i chwycić ramieniem robota.

Co znajduje się w przestrzeni kosmicznej?

Przestrzeń kosmiczna to niemal całkowita próżnia. Gdyby astronauci nie byli chronieni specjalnym skafandrem, działanie próżni, a co za tym idzie gwałtowne odcięcie od tlenu, powodowałoby u nich utratę przytomności już po 10 sekundach. Śmierć mózgowa nastąpiłaby już po 2 minutach.

O tym, gdzie zaczyna się przestrzeń kosmiczna, przeczytasz również tutaj.

Nasz ekspert

Łukasz Załuski

Redaktor naczelny „National Geographic Polska". Uważny obserwator zmieniającego się świata i nowych trendów w technologiach. Miłośnik tenisa i europejskich stolic.