Dlaczego Księżyc świeci? Jak to się dzieje, że nasz naturalny satelita potrafi przyćmić swoim blaskiem gwiazdy?

W tym artykule:

1. Czym jest pokryta powierzchnia Księżyca?
2. Dlaczego Księżyc świeci
3. Kiedy Księżyc świeci jaśniej niż zwykle?
4. Fazy Księżyca i jego jasność
5. Kiedy Księżyc jest tak jasny, że widać go w ciągu dnia?

W popularnym żarcie rysunkowym zaatakowany przez wampira człowiek odpiera atak mówiąc, że Księżyc nad głową krwiopijcy świeci, bo odbija światło słoneczne. A to, jak wiadomo, jest mordercze dla istot nocy. Po tych słowach wampir obraca się w pył, a morał z tego brzmi: nauka ratuje życie. I chociaż jest to żart, to trudno o bardziej skondensowaną informację o tym, co takiego musi się stać, by ciało niebieskie, w którym nie zachodzą procesy termojądrowe, świeciło.

Czym jest pokryta powierzchnia Księżyca?

Każdy znany obiekt w Układzie Słonecznym, który możemy dostrzec albo emituje światło, jak nasze Słońce, albo je odbija. Jesteśmy w stanie oglądać obiekty na Ziemi, ponieważ odbijają światło, które dociera do naszych oczu. Dotyczy to również Księżyca.

Kiedy astronauci chodzili po powierzchni Księżyca podczas misji Apollo, informowali, że jest ona ciemnoszara, przypomina cement. Najbliższe nam ciało niebieskie pokryte jest głównie skalistym anortozytem z odrobiną ciemnej, stwardniałej lawy bazaltowej.

Dlaczego Księżyc świeci

Nasz skalisty satelita świeci, ponieważ jego powierzchnia odbija światło słoneczne. A chociaż są noce, gdy w naszym odczuciu świeci wyjątkowo jasno, odbija najwyżej nieco ponad 10 proc. promieniowania słonecznego, które sam otrzymuje.

Co widać na Księżycu? Zależy od tego... gdzie mieszkasz - National Geographic

Na dryfującej po atramentowej nieskończoności cętkowanej kuli ludzie potrafią dostrzec różne rzeczy.

Astronomowie charakteryzują ilość światła słonecznego odbijanego przez obiekt w kosmosie za pomocą skali albedo. Ta skala waha się od 0, co oznacza, że obiekt jest czarny jak smoła, do 1, co oznacza, że obiekt jest bardzo jasny i odbija całe światło, jakie nań pada.

Nasz Księżyc znajduje się na 0,12 w skali, co oznacza, że odbija tylko 12 proc. światła słonecznego, które na niego świeci. W porównaniu do księżyca Saturna, Enceladusa, który ma albedo 0,99, Księżyc prawie w ogóle nie odbija światła.

Kiedy Księżyc świeci jaśniej niż zwykle?

Wrażenie, że Księżyc świeci danej nocy wyjątkowo jasno, może być wywołane bezchmurnym niebem i licznymi gwiazdami. Albo leżącym na ziemi śniegiem.

Jednak zauważalne zmiany jasności naszego naturalnego satelity wiążą się przede wszystkim z tym, gdzie Księżyc znajduje się na swojej orbicie wokół Ziemi. Księżyc okrąża Ziemię raz na 29,5 dnia, a podczas swojej podróży jest oświetlany pod różnymi kątami przez Słońce. Porusza się po eliptycznej orbicie, zmieniając nieco odległość i jasność.

Ziemia i Księżyc sfotografowane z perspektywy Oriona. Misja Artemis 1 osiągnęła punkt krytyczny

W poniedziałek 28 listopada Orion oddalił się od Ziemi na odległość 435 tys. km. Żaden załogowy statek kosmiczny nigdy nie był tak daleko. A choć misja Artemis 1 powoli zbliża się ku ko...

Kiedy jest w najbliższym punkcie i jest w pełni, jest to znane jako superksiężyc. Taki Księżyc może być o 20 proc. jaśniejszy niż normalnie.

Fazy Księżyca i jego jasność

Ten ruch Księżyca wokół Ziemi – i jednoczesne orbitowanie Ziemi wokół Słońca – odpowiadają za różne fazy Księżyca. W dowolnym punkcie trajektorii Księżyca wokół Ziemi, tylko połowa jego powierzchni jest skierowana w stronę Słońca, a zatem tylko połowa Księżyca jest oświetlona. Druga połowa powierzchni jest odwrócona od Słońca i jest w cieniu.

Z drugiej strony, podczas nowiu księżyc nie jest nawet widoczny z naszego punktu obserwacyjnego. Dzieje się tak, gdy Księżyc znajduje się między Słońcem a Ziemią, tak że strona Księżyca odbijająca światło słoneczne jest odwrócona od Ziemi.

W dniach przed i po nowiu zobaczymy zaledwie skrawek Księżyca, rogalik odbijający światło. Jego niewielka jasność jest wywołana blaskiem Ziemi. Jest to moment, w którym ze względu na swoje ustawienie Księżyc odbija promienie Słońca pośrednio, odbijając to, co trafia do niego z Ziemi. To taki kosmiczny ping-pong: Słońce oświetla Ziemię, ta odbija część promieniowania, które trafia w Księżyc, a nasz satelita kieruje je ponownie w stronę Ziemi.

Kiedy Księżyc jest tak jasny, że widać go w ciągu dnia?

Natomiast podczas pełni tarcza Księżyca jest tak jasna, że wygasza słabsze obiekty na nocnym niebie. A chociaż Księżyc w pełni powoduje, że wielu amatorów astronomii wpatruje się w nocne niebo, profesjonalni astronomowie raczej odkłada swoje teleskopy i czekają, aż blask Księżyca zmaleje. Gdy Księżyc jest dobrze oświetlony, odbija tak dużo światła, że możemy go zobaczyć nawet w ciągu dnia.

NASA twierdzi, że do 2030 roku na Księżycu będą mieszkać ludzie

Według naukowców z NASA, w ciągu najbliższej dekady, ludzie będą żyć i pracować na Księżycu. Wkrótce na Srebrnym Globie ma zostać zbudowana stała stacja kosmiczna.

Jasność dziennego nieba powoduje, że światło z gwiazd znika nam sprzed oczu. Jednak Księżyc ze względu na jego bliskość i jasność, może być widoczny w ciągu dnia.

Nasz ekspert

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.