Jak powstaje Ekstremalnie Wielki Teleskop. „Największe oko świata na niebo"

W tym artykule:

1. Czym jest Ekstremalnie Wielki Teleskop?
2. Jakie będą zadania Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu?
3. Kiedy Ekstremalnie Wielki Teleskop zacznie pracę?
4. Które teleskopy są największe na świecie?

Budowa największego teleskopu na świecie od początku nie była łatwym zadaniem. Na początku trzeba było wysadzić część wierzchołka góry Cerro Armazones, wysokości 3060 metrów n.p.m., która znajduje się na pustyni Atakama w Chile. Później usunięto 220 tys. m³ skał, by zrobić miejsce dla platformy teleskopu (150x300 metrów).

Czym jest Ekstremalnie Wielki Teleskop?

Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT od Extremely Large Telescope) to „największe oko świata na niebo". Potężne urządzenie tworzy naziemny teleskop optyczny i na podczerwień ze zwierciadłem głównym średnicy 39 metrów. Składa się z 798 sześciokątnych elementów, każdy o maksymalnej przekątnej 1,4 m i grubości 5 cm. W sumie powierzchnia zwierciadła wynosi prawie kilometr kwadratowy. Dokładnie: 978 m².

Wielkość teleskopu jest ważna. Po pierwsze, wpływa na ilość światła, które może zebrać. Po drugie – na poziom szczegółów, które może zobaczyć. Ekstremalnie Wielki Teleskop zgromadzi więcej światła niż wszystkie istniejące teleskopy na świecie. 15 razy więcej światła niż największe obecnie działające teleskopy optyczne. Zapewni fotografie 15 razy ostrzejsze niż zdjęcia z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a.

Jakie będą zadania Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu?

W optykę ELT wbudowane są 4 lustra adaptacyjne, które redukują rozmycie obrazu, wywołane przejściem światła przez ziemską atmosferę. Jedno lustro obsługiwane jest przez ponad 6000 siłowników, drgających ponad tysiąc razy na sekundę.

Ekstremalnie Wielki Teleskop będzie poszukiwał planet, na których może istnieć życie. Wyniki obserwacji posłużą też badaniu wczesnych etapów ewolucji Wszechświata oraz natury ciemnej materii i ciemnej energii.

Kiedy Ekstremalnie Wielki Teleskop zacznie pracę?

Ekstremalnie Wielki Teleskop ma zostać uruchomiony w 2025 roku. Projekt teleskopu to dzieło ESO (Europejskiego Obserwatorium Południowego), międzyrządowej organizacji astronomicznej w Europie. Wspiera ją 16 krajów, wśród których jest też Polska. ESO prowadzi programy projektowania, konstrukcji i użytkowania naziemnych obserwatoriów astronomicznych na półkuli południowej.

Planuje się, że ELT będzie używany przez co najmniej 30 lat. Jest to typowa długość życia dla tak dużego obiektu. Przy starannej konserwacji można ten czas znacznie wydłużyć.

Teren, na którym powstaje Ekstremalnie Wielki Teleskop, został podarowany przez rząd Chile. Obszar wokół obserwatorium objęto szczególną ochroną, aby nic nie zakłócało działania teleskopu. Chile chce utrzymać status astronomicznej stolicy świata, a uruchomienie w tym kraju największego teleskopu na globie ten status potwierdza.

Które teleskopy są największe na świecie?

Zanim zostanie oficjalnie otwarty Ekstremalnie Wielki Teleskop na świecie działa wiele innych. Oto 5 największych optycznych teleskopów o przynajmniej 3 metrach średnicy obiektywu.

Teleskop Webba zarejestrował ślady czterech najstarszych galaktyk. Powstały 350 mln lat po Wielkim Wybuchu

W grudniu 2022 roku naukowcy poinformowali o odkryciu najdalszej, a tym samym najstarszej galaktyki, jakiej światło udało się zarejestrować. W nowym artykule opublikowanym w Nature ci sami bad...

1. Large Binocular Telescope w USA (średnica obiektywu 11,9 metra)
2. Gran Telescopio Canarias w Hiszpanii (średnica obiektywu 10,4 metra)
3. Hobby-Eberly Telescope w USA (średnica obiektywu 10 metrów)
4. Keck-1 w USA (średnica obiektywu 10 metrów)
5. Keck-2 w USA (średnica obiektywu 10 metrów)

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com