Kosmos uczy pokory. Ale daje też galaktyczne możliwości – mówi astronautka dr Peggy Whitson

Spis treści:

1. Życie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
2. Polak poleci na ISS
3. Inspiracja dla kobiet

Masz na koncie wiele rekordów. Od bycia astronautką, która łącznie spędziła prawie dwa lata na orbicie, przez dwukrotne dowodzenie Międzynarodową Stacją Kosmiczną, po bycie najstarszą kobietą, która okrążyła Ziemię. A teraz pracujesz w Axiom Space. Istnieje wyzwanie, którego się nie podejmiesz?

Wyzwanie jest okazją do rozwoju i do nowych odkryć. Krokiem naprzód w naszym dążeniu do rozszerzenia obecności ludzkości poza Ziemią. Jestem naprawdę dumna, że mogę być tego częścią. Czas, jaki spędziłam na orbicie, dowodzenie Międzynarodową Stacją Kosmiczną (ISS) czy kierowanie Biurem Astronautów NASA były niesamowitymi doświadczeniami. Pozwoliły przesunąć granice tego, co znane, ale przede wszystkim tego, co możemy osiągnąć jako ludzkość. Teraz, w Axiom Space, cieszy mnie możliwość przyczynienia się do rozwoju komercyjnej eksploracji kosmosu i rozszerzenia globalnego dostępu do przestrzeni kosmicznej.

Życie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Zawsze fascynowały mnie spacery kosmiczne, choć jestem pewna, że konieczność wyjścia poza ISS by mnie całkowicie sparaliżowała. A co ty czułaś zakładając skafander kosmiczny i wiedząc, że zaraz opuścisz stację?

W momencie, gdy zakładałam skafander, ogarniała mnie mieszanka podniecenia i strachu. Zdecydowanie jest dreszczyk emocji, gdy wychodzisz ze śluzy powietrznej, ale jest też poczucie ogromnej odpowiedzialności za jak najbardziej precyzyjne wykonanie każdego zadania. Już sama presja, aby wykonać zadanie w trudnych warunkach kosmicznych, w jednoosobowym statku kosmicznym, jakim jest skafander, jest ogromna.

Dlatego skupiamy się na tym, co musimy zrobić. Ale w tych krótkich chwilach, gdy możesz na moment oderwać się od zadania, świadomość przebywania w otwartym kosmosie jest przytłaczającym i budzącym pokorę doświadczeniem. Uświadamiam sobie wówczas, że jestem częścią czegoś o wiele większego, czym jest wyjście ludzkości poza naszą macierzystą planetę.

Jak wygląda dzień pracy na ISS?

Typowy dzień pracy na ISS jest wyjątkowo skrupulatnie zaplanowany i wypełniony różnorodnymi zadaniami. Prowadzimy eksperymenty naukowe, badania w warunkach mikrograwitacji, demonstracje technologii i działania informacyjne. W dodatku nie ma zadań ważniejszych i mniej ważnych. Każde zadanie jest kluczowe dla powodzenia naszej misji. Ale w tym wszystkim potrafimy zachować poczucie wspólnoty i koleżeństwa. Mamy wspólny cel i to się liczy.

Polak poleci na ISS

Z wykształcenia jesteś biochemikiem. Chciałabym, abyś wyjaśniła mi, czym różni się przeprowadzanie eksperymentów biochemicznych na ISS od tych wykonywanych na Ziemi?

Prowadzenie eksperymentów biochemicznych na ISS wiąże się z wyjątkowymi wyzwaniami i możliwościami w porównaniu z Ziemią. Środowisko mikrograwitacji wpływa na zachowanie płynów, wzrost komórek i interakcje molekularne w sposób, którego nie możemy odtworzyć na Ziemi. Pozwala nam to obserwować procesy biologiczne w nowym świetle, prowadząc do spostrzeżeń, które mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia ludzkiego zdrowia i chorób. Wymaga to jednak również specjalistycznego sprzętu i protokołów, aby zapewnić odpowiednie wyniki. To, że możemy je przeprowadzać w przestrzeni kosmicznej jest świadectwem pomysłowości i poświęcenia społeczności naukowej.

Wśród polskich eksperymentów zgłoszonych na misję, w której weźmie udział dr Sławosz Uznański, jest kilka eksperymentów biochemicznych. Może miałaś okazję się z nimi zapoznać?

Z niecierpliwością czekam na polskie eksperymenty, które zostaną przeprowadzone w kosmosie w ramach tej misji. Mają ogromny potencjał. Mogą rzucić nowe światło na zrozumienie procesów biologicznych i wesprzeć ludzką obecność w kosmosie.

Zawsze chętnie przyglądam się nowym przedsięwzięciom naukowym, zdolnym poszerzyć nasze rozumienie kosmosu i nauk przyrodniczych. Wyjątkowo inspirująca jest globalna współpraca i zaangażowanie w przesuwanie granic tego, co możemy osiągnąć w eksploracji kosmosu. Z niecierpliwością czekam na możliwość wsparcia Sławosza w jego badaniach i demonstracjach technologii na pokładzie stacji kosmicznej, zapewniając mu wszelkie zasoby i pomoc potrzebną do osiągnięcia jego celów.

Skoro mówimy o dowodzonej przez ciebie misji Axiom Mission 4 (Ax-4), w której na orbitę poleci nasz rodak Sławosz Uznański. Jakie masz rady dla astronauty, który po raz pierwszy poleci w kosmos?

Moja rada dla astronauty to „ciesz się każdą chwilą podróży”. Przygotowanie jest kluczowe, więc zaufaj swojemu treningowi i wsparciu swojego zespołu. Zachowaj ciekawość i otwartość umysłu, ponieważ przestrzeń kosmiczna zapewni ci doświadczenia i wyzwania inne niż wszystkie, jakie znałeś. Pamiętaj, aby dbać o siebie, zarówno fizycznie, jak i psychicznie, i nie wahaj się prosić o pomoc w razie potrzeby. Co najważniejsze, delektuj się niesamowitą możliwością przyczynienia się do ludzkiej eksploracji kosmosu. Jak najlepiej wykorzystaj każdą sekundę na orbicie.

Inspiracja dla kobiet

Peggy, przepraszam, że wspominam o twoim wieku. Ale masz 64 lata, bogatą i zróżnicowana karierę i nadal nie zwalniasz tempa. Jesteś młoda duchem i ciałem. Jak to robisz?

Dziękuję za miłe słowa! Pozostawanie aktywnym i zaangażowanym w moją pracę zawsze było dla mnie priorytetem. Wierzę, że utrzymanie poczucia celu i pasji do tego, co się robi, jest kluczem do zachowania młodości ducha i ciała. Regularne ćwiczenia, zdrowa dieta i pozytywne nastawienie również odgrywają kluczową rolę. Ale, co najważniejsze, to ekscytacja związana z eksploracją kosmosu motywuje mnie i dodaje energii każdego dnia.

Masz jakąś radę, dla dziewczyn, które chciałyby pójść w twoje ślady?

Chcę zachęcić wszystkie młode dziewczyny zainteresowane naukami ścisłymi, matematyką i inżynierią do nieustraszonego realizowania swoich pasji. Nie pozwólcie nikomu wmówić sobie, że nie nadajecie się do ról naukowców, astronautów, inżynierów lub wybrania pracy w innych dziedzinach, w których kobiety wciąż stanowią mniejszość. Wasza ciekawość, kreatywność i determinacja to nieocenione atuty. Uwierzcie w siebie i swoje umiejętności, szukajcie mentorów i nigdy nie obawiajcie się zadawać pytań lub podejmować wyzwań. Stawiajcie sobie wyzwania wykraczające poza to, co może wydawać się wygodne, a odkryjecie jeszcze więcej umiejętności, niż mogłyście sobie przypisać! Bo świat potrzebuje waszej unikatowej perspektywy. Macie w sobie moc zmieniania rzeczywistości.

Dr Peggy Whitson to amerykańska astronautka i doktor biochemii. Jest pierwszą kobietą, która dowodziła Międzynarodową Stacją Kosmiczną. Funkcję tę pełniła dwukrotnie. Rekordzistka wśród kobiet pod względem najdłuższego łącznego pobytu w kosmosie oraz pod względem łącznej długości odbytych spacerów kosmicznych. Spędziła na orbicie łącznie 675 dni, wykonała 10 spacerów kosmicznych trwających łącznie 60 godzin i 21 minut.

W 2018 roku odeszła z NASA. Przeszła do Axiom Space, gdzie pełni funkcję dyrektor ds. załogowych lotów kosmicznych. Dowodziła ekspedycjami Axiom1 i Axiom 2. Będzie również dowodziła ekspedycją Axiom 4, w której na orbitę poleci dr Sławosz Uznański.

Nasza autorka

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.