Łazik Perseverance właśnie znalazł coś, co wygląda jak ślady marsjańskiego życia. Kiedy uzyskamy pewność?

W tym artykule:

1. Lamparcie plamy – ślady marsjańskiego życia?
2. Trasa Perseverance
3. Materia organiczna na Marsie
4. Pochodzenie Wodospadu Cheyava
5. Mars Sample Return

Ma wielkość metr na 0,6 metra, kształtem przypomina grot strzały i została nazwana na cześć wodospadu Wielkiego Kanionu – Cheyava Falls. Wzdłuż skały biegną duże białe żyły siarczanu wapnia. Pomiędzy tymi żyłami znajdują się pasma materiału, którego czerwonawy kolor sugeruje obecność hematytu. Czyli jednego z minerałów, który nadaje Marsowi charakterystyczny rdzawy odcień.

Lamparcie plamy – ślady marsjańskiego życia?

Gdy instrumenty badawcze łazika Perseverance przyjrzały się bliżej tym czerwonym obszarom, znalazły dziesiątki nieregularnych, milimetrowych plam w kolorze złamanej bieli. Każda z tych plam otoczona była czarnym materiałem, co łącznie daje wrażenie plamek pokrywających skórę lamparta. Zainstalowany na Perseverance instrument PIXL (Planetary Instrument for X-ray Lithochemistry) ustalił, że czarna otoczka zawiera zarówno żelazo, jak i fosforany.

– Te plamy są dla nas wielką niespodzianką – powiedział David Flannery, astrobiolog i członek zespołu naukowego Perseverance, pracujący na australijskim Uniwersytecie Technicznym w Queensland. – Na Ziemi tego typu cechy skał są często związane ze skamieniałymi śladami podpowierzchniowych mikrobów – dodał naukowiec.

Trasa Perseverance

Skała, będąca 22. próbką zebraną przez łazik, została odnaleziona 21 lipca. Wtedy Perseverance badał północny skraj Neretva Vallis, starożytnej doliny rzecznej o szerokości 400 metrów. Miliardy lat temu została wyrzeźbiona przez wodę płynącą w kierunku krateru Jezero.

W powierzchni Marsa jest wielka dziura. Naukowcy nie mają pojęcia, co znajduje się w środku

Czerwona Planeta ma zaskakujące cechy. Niekiedy jej powierzchnia zapada się, odsłaniając swoje wnętrze. Do czego prowadzi tajemnicza marsjańska wielka dziura? Być może to wejście do kanał...

– Trasa łazika Perseverance została zaplanowana w taki sposób, aby zapewnić łazikowi dostęp do obszarów, na których można znaleźć interesujące próbki naukowe – powiedziała Nicola Fox, zastępca administratora w Dyrekcji Misji Naukowych w centrali NASA w Waszyngtonie. – Podróż przez dolinę Neretva Vallis okazała się owocna. Natrafiliśmy na coś, czego nigdy wcześniej nie widzieliśmy. To dostarczy naszym naukowcom mnóstwa materiału do badań – dodała.

Skała Cheyava Falls była wielokrotnie badana za pomocą zainstalowanego na Perseverance instrumentu SHERLOC (Scanning Habitable Environments with Raman & Luminescence for Organics & Chemicals). Analizy wykazały obecność związków organicznych. Chociaż te węglowe molekuły są uważane za fundamentalne składniki życia, mogą one również powstawać w wyniku procesów innych niż biologiczne.

Materia organiczna na Marsie

– Cheyava Falls jest najbardziej tajemniczą, złożoną i potencjalnie istotną skałą przebadaną dotąd przez Perseverance – powiedział Ken Farley, naukowiec projektu Perseverance z Caltech w Pasadenie. – Z jednej strony mamy pierwsze przekonujące dowody na obecność materii organicznej. Czyli charakterystyczne, kolorowe plamy sugerujące reakcje chemiczne, które mogą być źródłem energii dla mikroorganizmów. A także wyraźne dowody, że woda – niezbędna dla życia – kiedyś przepływała przez tę skałę. Z drugiej strony, nie zdołaliśmy dokładnie ustalić, jak powstała ta skała i co wpłynęło na jej uformowanie się – dodał badacz.

Takie plamy na osadowych skałach lądowych mogą pojawiać się, gdy reakcje chemiczne z udziałem hematytu zmieniają kolor skały z czerwonego na biały. Te reakcje mogą również uwalniać żelazo i fosforany, co prowadzi do powstawania czarnych aureoli. Takie procesy mogą dostarczać energii drobnoustrojom, co tłumaczy ich związek z mikroorganizmami w środowiskach ziemskich.

Pochodzenie Wodospadu Cheyava

W jednym z rozważanych przez zespół Perseverance scenariuszy, skała nazwana na cześć Wodospadu Cheyava miała powstać z zawierającego związki organiczne błota. Następnie, podczas kolejnego epizodu przepływu wody, ciecz wniknęła przez szczeliny w skale. To umożliwiło osadzanie się minerałów tworzących obecne białe żyły siarczanu wapnia i przyczyniło się do powstania plam.

Chociaż materia organiczna i plamy na skałach są niezwykle interesujące, nie są jedynymi elementami Cheyava Falls, które zaskoczyły zespół naukowy. Odkryto, że żyły te są wypełnione milimetrowymi kryształami oliwinu, minerału powstającego z magmy. Oliwin może być związany ze skałami na krawędzi doliny, które powstały w wyniku krystalizacji magmy.

Mars Sample Return

Jeżeli to prawda, zespół musi odpowiedzieć na kolejne pytanie. Czy oliwin i siarczan mogły pojawić się w skale w wyniku działania wysokich temperatur, powodując abiotyczną reakcję chemiczną odpowiedzialną za powstanie plam?

– Zbadaliśmy tę skałę za pomocą laserów i promieni rentgenowskich, fotografowaliśmy ją z każdego możliwego kąta przez całą dobę – wylicza Ken Farley. – Perseverance nie może już zaoferować żadnych dodatkowych badań. Aby w pełni zrozumieć, co naprawdę wydarzyło się w dolinie marsjańskiej rzeki w kraterze Jezero miliardy lat temu, chcielibyśmy sprowadzić próbkę z Cheyava Falls na Ziemię. Wtedy będziemy mogli ją analizować za pomocą zaawansowanych instrumentów laboratoryjnych.

Niestety, na przewiezienie próbki na Ziemię będziemy musieli jeszcze poczekać. Najbardziej brawurowa misja NASA Mars Sample Return ma kłopoty. Kilka miesięcy temu administrator NASA, Bill Nelson, zwrócił się do organizacji naukowych i firm o komercyjnych o wsparcie i zaprojektowanie nowego scenariusza misji mającej na celu przewiezienie marsjańskich próbek. Po znalezieniu przez łazik skały Cheyava Falls czekamy na nowe rozwiązania z coraz większą niecierpliwością.

Źródło: NASA JPL.

Nasz ekspert

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.