Najbardziej zasłużona europejska rakieta nośna przechodzi na emeryturę. To ostatni start Ariane 5

W tym artykule:

1. Jedna z najważniejszych europejskich rakiet
2. Zasłużona emerytura Ariane 5
3. Co po zakończeniu użytkowania Ariane 5?

Ariane 5 stoi już na stanowisku startowym kosmodromu Europejskiej Agencji Kosmicznej, który znajduje się w Ameryce Południowej, a konkretnie w Kourou w Gujanie Francuskiej. W luku na szczycie rakiety umieszczone zostały dwa satelity:

• Heinrich-Hertz-Satellit Niemieckiej Agencji Kosmicznej, który będzie badał i testował nowe technologie i scenariusze komunikacyjne;
• Syracuse 4B, satelita francuskich sił zbrojnych, który – wedle informacji producenta – ma być całkowicie chroniony przed ekstremalnymi metodami zagłuszania. Satelita ma również wspierać operacje prowadzone przez NATO i UE.

Jedna z najważniejszych europejskich rakiet

Po rozmieszczeniu na GTO oba satelity udadzą się na orbitę geostacjonarną, kołową ścieżkę, znajdującą się 35 700 kilometrów nad Ziemią.

A chociaż sam ładunek jest ekscytujący, to oczy miłośników kosmosu są zwrócone przede wszystkim na rakietę. Bo Ariane 5 była przez szereg lat koniem pociągowym europejskiego programu kosmicznego, dającym państwom Europy niezależny dostęp do przestrzeni kosmicznej. Była niezawodna i wsławiła się wysłaniem w przestrzeń kilku przełomowych misji. Wśród nich znalazły się tak niezwykłe statki kosmiczne, jak:

• Rosetta, której celem było pierwsze historyczne lądowanie na jądrze komety i posadzenie na jego powierzchni lądownika. Statek kosmiczny został wystrzelony 2 marca 2004 roku i dotarł do komety 67P/Czuriumowa-Gierasimienki w 2014 roku. Misja zakończyła się sukcesem;
• Obserwatorium Herschela, przeznaczone do prowadzenia obserwacji astronomicznych w zakresie dalekiej podczerwieni i fal submilimetrowych. Obserwatorium zostało wyniesione 14 maja 2009 roku, wspólnie z satelitą Planck, na orbitę wokół punktu L2 układu Ziemia–Słońce, znajdującego się w odległości około 1,5 mln km od Ziemi. Prowadziło obserwacje do 29 kwietnia 2013
• BepiColombo, pierwsza europejska misja mająca zbadać pierwszą planetę od Słońca, czyli Merkurego. Sonda została wyniesiona 20 października 2018 roku, a na docelową orbitę ma wejść w roku 2025.

Zasłużona emerytura Ariane 5

W ostatnich dwóch latach Ariane 5 wyniosła dwa długo oczekiwane statki kosmiczne, czyli ogromy Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, który bada wczesny wszechświat w podczerwieni oraz największą dotychczas zbudowaną sondę Europejskiej Agencji Kosmicznej – JUCE. JUICE zmierza ku lodowym księżycom Jowisza.

Należąca do grupy Arianespace ciężka rakieta nośna Ariane 5 zadebiutowała 4 czerwca 1996 roku. Debiut nie był udany, bo Ariane 5 typu G została celowo zniszczona podczas startu. Polecenie zniszczenia rakiety wydali oficerowie bezpieczeństwa po tym, jak w 40 sekundzie lotu rakieta, będąc wówczas na wysokości 3700 metrów, zeszła z ustalonej ścieżki lotu. Wedle późniejszych analiz start nie powiódł się ze względu na błąd w programowaniu.

Przez kolejne lata rakieta była udoskonalana. W ostatnich latach Ariane 5 funkcjonowała w dwóch konfiguracjach:

• Ariane 5 ECA – przeznaczona wynoszenia statków kosmicznych do geostacjonarnej orbity transferowej (GTO). Ma wysokość od 50,5 do 53 metrów (Arianespace i Europejska Agencja Kosmiczna podają różne wysokości na swoich stronach internetowych). Paliwo wersji ECA to ciekły wodór i ciekły tlen. Może wynieść 11 ton (10 ton metrycznych) do GTO i 22 tony (20 ton metrycznych) na niską orbitę ziemską (LEO);
• Ariane 5 ES – przeznaczona do wynoszenia obiektów na niską i średnią orbitę okołoziemską. Ma 50 metrów wysokości, a jej silniki pracują, spalając monometylohydrazynę, tetrtlenek diazotu, ciekły wodór i ciekły tlen. Może wynieść na LEO ładunek do 3,5 ton.

Jeszcze w tym wieku Betelgeza zakończy życie. To będzie potężna supernowa

Nieco ponad 650 lat świetlnych od Ziemi umiera Betelgeza. Najświeższe prognozy dają słynnemu nadolbrzymowi zaledwie kilka dekad, zanim zapadnie się w ostatnim błysku chwały.

Co po zakończeniu użytkowania Ariane 5?

W hangarach Arianespace stoi już nowa, ulepszona wersja rakiety. Projekt Ariane 6 pochłonął 3,6 mld euro. Rakieta ma dwa warianty, a jej pierwszy start powinien odbyć się pod koniec tego roku. Czy nowa rakieta będzie równie niezawodna i napisze podobną historię, co piątka, przekonamy się w najbliższych latach.

Start można oglądać na żywo na stronie ESA TV: ESA - ESA Web TV.

Nasz ekspert

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.