Pierwsze takie zdjęcie w historii. Teleskop uchwycił plamę słoneczną większą od Ziemi
Znajdujące się na hawajskiej wyspie Maui. Obserwatorium Haleakala opublikowało fotografię w bardzo wysokiej rozdzielczości, na której uwieczniono plamy słoneczne. Pierwsze tak dokładne zdjęcie tego zjawiska wykonano przy użyciu teleskopu słonecznego im. Daniela K. Inouye.
Plamy słoneczne pomagają naukowcom śledzić aktywność na powierzchni naszej centralnej gwiazdy. Te ciemne plamy są początkiem rozbłysków i wyrzutów, które uwalniają światło, materiał słoneczny i energię w przestrzeń. Obserwacja aktywności Słońca jest wyjątkowo istotna, bo może wpływać na działanie satelitów, rakiet, czy systemu GPS.
Pomóc w tych obserwacjach ma najnowszy teleskop słoneczny znajdujący się w hawajskim centrum badawczym - Inouye Solar Telescope.
– Chociaż rozpoczęcie pracy teleskopu zostało nieco opóźnione ze względu na pandemię COVID-19, to zdjęcie przedstawia wczesny podgląd bezprecedensowych możliwości, jakie narzędzie przyniesie w kontekście naszego rozumienia Słońca – mówi David Boboltz, dyrektor programu National Science Foundation ds. Inouye Solar Telescope.
Przełomowe zdjęcie wykonano 28 stycznia tego roku i było jednym z pierwszych, uwieczniających nowy cykl słoneczny. Zostało zrobione krótko po tym, jak Słońce osiągnęło swoje ostatnie minimum słoneczne w grudniu 2019 r., kiedy było mniej aktywne i miało mniej plam.
Zdjęcie przedstawia obszar Słońca o średnicy około 16 000 km. Sama uchwycona plama słoneczna jest na tyle duża, że bez problemu zmieściłaby się w niej cała Ziemia.
– Obraz plam słonecznych osiąga rozdzielczość przestrzenną około 2,5 razy wyższą niż kiedykolwiek wcześniej, pokazując struktury magnetyczne tak małe, jak 20 kilometrów na powierzchni Słońca – mówi Thomas Rimmele, zastępca dyrektora w National Solar Observatory.
Przewiduje się, że obecne maksimum w tym cyklu słonecznym (czyli moment, w którym Słońce osiągnie szczyt aktywności) nastąpi w połowie 2025 roku. Obserwatorzy są pewni, że czterometrowe zwierciadło główne teleskopu Inouye zapewni najlepszy widok na słoneczny spektakl w tym okresie.
– Wraz z początkiem tego cyklu słonecznego wkraczamy również w erę Inouye Solar Telescope. Możemy teraz skierować najbardziej zaawansowany na świecie teleskop słoneczny na Słońce, aby wychwytywać i udostępniać niezwykle szczegółowe obrazy oraz uzupełniać nasze naukowe spostrzeżenia dotyczące aktywności Słońca – powiedział Matt Mountain, prezes Association of Universities for Research in Astronomy, organizacji zarządzającej National Solar Observatory i Inouye Solar Telescope.
W trakcie cyklu słonecznego Słońce przejdzie ze spokojnego okresu do bardzo intensywnego i aktywnego. Aktywność ta jest oceniana poprzez zliczanie plam słonecznych i ich zmiany w określonym czasie. W szczytowym momencie aktywności bieguny magnetyczne Słońca zmienią się, a wtedy Słońce znów ucichnie.
Podczas szczytu aktywności słonecznej w ostatnim cyklu zaobserwowano 120 plam. Szacunki dotyczące obecnie trwające cyklu przewidują, że w jego szczycie uda się zaobserwować 115 plam słonecznych.
Inouye Solar Telescope jest największym optycznym teleskopem słonecznym na świecie. Budowa rozpoczęła się w 2013 roku i ma zostać w pełni ukończona w 2021 roku.