Kawa pięciu przemian, po arabsku, indyjsku, tajsku i wietnamsku – poznaj przepisy na kawę prosto z Azji

Kawa pięciu przemian, czyli kawa po chińsku

Najbardziej znaną chińską kawę przygotowuje się zgodnie z teorią pięciu przemian, wywodzącą się z tradycyjnej medycyny chińskiej. Teoria ta zakłada, że każdy proces (również ten związany z przygotowywaniem posiłków i napojów) podlega cyklowi pięciu faz – żywiołów, do których przyporządkowanych jest pięć pór roku i pięć podstawowych smaków:

• drzewo – wiosna – smak kwaśny,
• ogień – lato – smak gorzki,
• ziemia – późne lato – smak słodki,
• metal – jesień – smak ostry,
• woda – zima – smak słony.

Aby nasze posiłki sprzyjały zdrowiu, powinny zawierać w sobie wszystkie pięć żywiołów. Świadomy dobór poszczególnych składników pożywienia pozwoli nam wzmocnić organizm i przedłużyć życie. W kuchni pięciu przemian niezwykle istotna jest też kolejność dodawania składników.

Jak przygotować kawę po chińsku, zgodnie z zasadami pięciu przemian?

Przyszykuj:
• 1,5 kubka wody
• czubatą łyżeczkę mielonej kawy
• ¼ łyżeczki cynamonu lub wanilii
• ¼ łyżeczki kardamonu
• ¼ łyżeczki suszonego imbiru (albo ok. 1 cm świeżego, startego na tarce)
• 4 goździki
• ½ łyżeczki soku z cytryny
• ¼ łyżeczki miodu
• odrobinę soli

1. Do garnuszka z gotującą się wodą (żywioł ognia) dodaj cynamon (żywioł ziemi) i gotuj przez minutę.
2. Dosyp kardamon, imbir i goździki (żywioł metalu), i gotuj kolejną minutę.
3. Dodaj szczyptę soli (żywioł wody), a po następnej minucie – sok z cytryny (żywioł drzewa).
4. Po chwili wsyp łyżkę kawy (żywioł ognia) i gotuj całość ok. 5 minut, aby kawa dobrze się zaparzyła.
5. Do napoju dodaj łyżkę miodu (żywioł ziemi).
6. Serwuj w małych filiżankach.

Kawa po arabsku z kardamonem

„Kawa po arabsku” to nie tylko mocny, aromatyczny napój, ale też cały proces parzenia, podawania i picia kawy. Ceremoniał ten, będący symbolem arabskiej gościnności, odgrywa tak ważną rolę w tradycji i kulturze mieszkańców Półwyspu Arabskiego, że w 2015 roku wpisano go na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Czym charakteryzuje się qahwah saada, czyli kawa przygotowana według tradycyjnej arabskiej receptury? Przede wszystkim jest gorąca, gorzka (nie podaje się do niej cukru, ale dla osłody często serwowana jest z daktylami) i zawsze parzy się ją z kardamonem.

Jeśli chcesz spróbować kawy rodem z Zatoki Perskiej, przygotuj:

• 250 ml wody
• 2 łyżeczki dobrej, mocno palonej kawy mielonej (najlepiej 100% arabika)
• ok. 1/3 łyżeczki mielonego kardamonu
• szczyptę szafranu
• 2 goździki (opcjonalnie)

1. Do tygielka lub rondelka wlej zimną wodę, dodaj zmieloną kawę, połowę przygotowanego kardamonu i goździki (opcjonalnie). Całość zagotuj.
2. Gdy mieszanka zacznie wrzeć, zmniejsz ogień i gotuj jeszcze przez ok. 20 minut, aż fusy opadną na dno naczynia.
3. Do osobnego dzbanka wsyp pozostałą ilość kardamonu i szafran. Zalej przygotowaną wcześniej kawą i parz przez 3 minuty.

Jak podawać kawę po arabsku?

Zgodnie z tradycją kawę po arabsku serwuje się w specjalnym dzbanku zwanym dallah i rozlewa do małych kubeczków bez uchwytów, tzw. findżan (dosłownie – filiżanka). Arabowie dbają, aby gość zdążył wypić kawę zanim napój wystygnie, dlatego nigdy nie napełniają kubeczków do końca.
Jeśli z wiadomych względów nie masz pod ręką tradycyjnych arabskich naczyń, wlej kawę do eleganckiego termosu i serwuj ją w filiżankach do espresso.

Kawa po indyjsku

Tradycyjna kawa indyjska swój wyjątkowy smak zawdzięcza obecności korzennych przypraw i szczególnemu sposobowi parzenia. Do jej przygotowania używa się specjalnego zaparzacza złożonego z dwóch metalowych pojemników: sitka (góra) i kubeczka (dół). Sam sposób parzenia kawy jest bardzo prosty. Zmieloną kawę umieszcza się w sitku, zalewa wrzątkiem, przykrywa i czeka, aż zaparzony napój przepłynie do dolnego pojemnika (trwa to ok. 20 minut). Gdy napój jest gotowy, dodaje się do niego gorące mleko i cukier. Ale to jeszcze nie koniec. Aby delikatnie schłodzić kawę oraz nadać jej lekkości i delikatności, wielokrotnie przelewa się ją z kubka do kubka, stale zwiększając odległość między naczyniami. Właśnie temu sposobowi przelewania kawa po indyjsku zawdzięcza swoją drugą nazwę – „metrowa kawa”.

Aby przygotować kawę po indyjsku w domu, można użyć popularnej kafetierki.

Potrzebujesz:

• ok. 4 łyżek kawy (w zależności od pojemności kafetierki) ,
• odpowiedniej ilości wody,
• 2/3 szklanek mleka,
• 3 ziaren podprażonego na gorącej patelni kardamonu,
• 3 goździków,
• cukru lub miodu – do smaku.

1. Kawę i przyprawy zmiel w dedykowanym młynku. Gotową mieszankę wsyp do sitka kafetierki, a do dolnego pojemnika wlej odpowiednią ilość wody. Gotuj na niewielkim ogniu, aż kawa będzie gotowa.
2. Przygotuj mleko. Jeśli lubisz dobrze spienione, skorzystaj z pomocy profesjonalnego ekspresu do kawy, np. De’Longhi Dinamica Plus. Pianka będzie aksamitna i gęsta i doskonale podkręci smak indyjskiej kawy. Jeśli wolisz mleko bez pianki, po prostu podgrzej je w rondelku i gotowe dodaj do kawy.
3. Do napoju dodaj odpowiednią ilość cukru albo miodu (jeśli lubisz słodkie akcenty).
4. Gotową kawę możesz kilka razy przelać z kubka do kubka, aby odpowiednio ją napowietrzyć. Im większe odstępy zachowasz między kubkami, tym lepiej! Jeśli obawiasz się o stan kuchni, możesz serować kawę bez uprzedniego przelewania.

Kawa po tajsku

Gdyby tradycyjną kawę serwowaną w malowniczej Tajlandii trzeba było opisać w kilku prostych słowach, wyglądałoby to tak: mocna, aromatyczna i bardzo, bardzo słodka. Skąd ta słodycz? Tajska kawa podawana jest najczęściej z mlekiem skondensowanym. Ma pobudzać, dodawać energii, a w gorące dni – przyjemnie orzeźwiać (wtedy serwuje się ją z kostkami lodu).

Jak zrobić tajski specjał we własnym domu?

Przyszykuj:
• świeżo parzoną mocną kawę – ok. 190 ml
• 35 ml mleka
• ok. 75 ml mleka skondensowanego (jeśli nie lubisz bardzo słodkich napojów, użyj mniej)
• szczyptę kardamonu

1. Do dobrej, mocnej kawy (najlepiej espresso), przygotowanej w ekspresie automatycznym De’Longhi, dodaj odrobinę kardamonu.
2. Mleko zagotuj i dokładnie wymieszaj z mlekiem skondensowanym – możesz je też zmiksować.
3. Gotową mieszankę mleczną delikatnie wlej do szklanki, aby zachować finezyjną piankę. Na wierzch wylej gorącą kawę (najlepiej po ściankach szklanki albo po łyżce) – ma osiąść na mleku, ale się z nim nie zmieszać.
4. Napój serwuj od razu po przygotowaniu.

Kawa po wietnamsku

Podobnie jak jej tajska przyjaciółka – kawa po wietnamsku jest mocna, aromatyczna i bardzo słodka. Tradycyjnie przygotowuje się ją w specjalnym zaparzaczu phin, umieszczanym na wysokiej szklance i serwuje ze skondensowanym mlekiem lub innymi, mniej oczywistymi dodatkami, jak galaretka z tapioki, pasta z czarnej fasoli czy… puszysty kogel mogel. Ostatnia propozycja, czyli wietnamska kawa jajeczna Cà Phê Trúng, smakuje szczególnie dobrze.

Jak ją przygotować?

Potrzebujesz:
• 2 łyżeczek zmielonej wietnamskiej kawy (najlepiej Trung Nguyen),
• 150 ml gorącej wody,
• 3 łyżeczki skondensowanego mleka,
• 2 żółtek.

1. Do zaparzacza phin wsyp kawę, lekko ją ugnieć i przykryj praską. Umieść zaparzacz na szklance i zalej kawę odrobiną wody (najlepiej w temperaturze ok. 90°C). Odczekaj kilkanaście sekund, aż woda wsiąknie w kawę – ułatwi to parzenie i pozwoli wydobyć pełen aromat kawy. Dolej resztę gorącej wody i przykryj zaparzacz pokrywką. Poczekaj ok. 5 minut, aż kawa przekapie do szklanki.
2. Gdy kawa będzie się parzyć, zrób kogel mogel. Do wysokiego naczynia wbij żółtka, dodaj mleko skondensowane i całość ubij na gładką masę.
3. Pora na połączenie składników. Do filiżanki wlej ¾ przygotowanej kawy. Na wierzch delikatnie połóż kogel mogel. Resztę kawy przelej przez słodką masę, aby delikatnie połączyć składniki. Całość można zamieszać albo pić bez zmieszania.
4. Jeśli nie masz zaparzacza phin, możesz zrobić kawę po wietnamsku na bazie tradycyjnego espresso, które przygotujesz w ekspresie do kawy De’Longhi.