Arabia Saudyjska to kraj budzący skrajne emocje. Jakie jest jej nowe oblicze?

Ten największy kraj Półwyspu Arabskiego jest jedną z niewielu istniejących na świecie monarchii absolutnych. Rządy w Arabii Saudyjskiej sprawuje król i jednocześnie premier Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud. O tym państwie z pewnością można powiedzieć, iż to świat dwóch biegunów. Konserwatywny - o rzadko we współczesnym świecie spotykanych „regułach gry”, a jednocześnie nowoczesny - mający dostęp do najnowszych zdobyczy cywilizacji. Połączenie to często spotykane jest w świecie arabskim, jednak w Arabii kontrast jest szczególnie dobitny, bowiem wciąż praktykowany tam konserwatywny islam, nam Europejczykom przypomina o mrokach średniowiecza. Za kradzież Saudyjczykom grozi publiczne obcięcie rąk, a za zbyt swobodne zachowanie czeka ich chłosta lub kara więzienia.

fot. Łukasz Odzimek / pozatrasa.pl

Od momenty powstania, a właściwie zjednoczenia 23 września 1932 roku, Arabia Saudyjska zamknięta była dla ruchu turystycznego. Większość tu przybywających stanowili pielgrzymi odwiedzający Mekkę i Medynę – najświętsze miejsca świata islamu. Według Saudów ograniczenie ruchu turystycznego służyło ochronie tradycji i surowych zasad religijnych. Wynikało zapewne również z obawy przed liberalizacją obyczajów, która mogłaby dotrzeć tu z zewnątrz. Pod koniec 2019 postanowiono o otwarciu wrót Arabii Saudyjskiej dla turystów. Obecny rok miał być tym przełomowym w historii saudyjskiej turystyki. Pandemia mocno pokrzyżowała jednak te plany. Szczęście mieli jedynie ci, którzy zdążyli dotrzeć tu przed ponownym zamknięciem kraju - w marcu 2020 roku.

fot. Łukasz Odzimek / pozatrasa.pl

Dlaczego więc Saudowie zdecydowali o otwarciu kraju dla turystów? Stało się to po nominowaniu na następcę tronu Mohammada bin Salmana, który zyskał uznanie panującego Króla dzięki odważnej wizji na przyszłość. Zgodnie z nią, Arabia Saudyjska ma stać się centrum świata muzułmańskiego oraz głównym węzłem komunikacyjno-handlowym między Azją, Afryką i Europą. Mohammad bin Salman próbuje jednocześnie zmienić skostniały system społeczny, przy okazji dążąc do dywersyfikacji źródeł przychodu opartych dziś na wydobyciu i sprzedaży ropy naftowej. Zaledwie trzydziestokilkuletni następca świadomie reformuje kraj, wiedząc, że bez koniecznych zmian, możliwy jest tu scenariusz podobny do wydarzeń w sąsiednich krajach podczas Arabskiej Wiosny, do tego Saudowie dopuścić nie chcą.

Czy Arabię Saudyjską warto zatem odwiedzić? Zdecydowanie - tak, bo to miejsce niezwykle interesujące w wielu aspektach. Kraj ma wiele do zaoferowania miłośnikom wypraw ale przede wszystkim potrafi niejednokrotnie zadziwić, a ten element jest według mnie podstawą każdej udanej i rozwijającej podroży.

fot. Łukasz Odzimek / pozatrasa.pl

Do Arabii Saudyjskiej Poza Trasą Adventure dotarło już w listopadzie 2019 roku. Byliśmy jednymi z pierwszych, którzy granicę saudyjską przekroczyli z wizą turystyczną. Kraj odkrył przed nami swoje rozległe malownicze pustynie, historyczne meczety i pałace, wielowiekowe forty sąsiadujące z ultranowoczesnymi wieżowcami i centrami handlowymi. Udało się nam również poznać codzienne życie Saudyjczyków. Przemierzyliśmy centrum, południe i północ kraju. Zwiedziliśmy nowoczesny ale jednocześnie bardzo tradycyjny Rijad oraz Jeddah, gdzie powstać ma najwyższy budynek świata sięgający ponad kilometra wysokości. Jeddah leży w pobliżu zamkniętej dla innowierców Mekki i jest ostatnim miastem, gdzie mogą przebywać „niewierni”.

Odwiedziliśmy piękny zabytkowy Taif od przeszło trzystu lat nazywany „miastem róż”. Taif położony jest w majestatycznym, górzystym terenie. Panują tu idealne warunki do uprawy ujmujących swoim zapachem róż damasceńskich. Poznaliśmy także szyicki rejon Al Ahsa, gdzie dostrzegalne są wewnętrzne konflikty tego kraju. Mieszkający tu saudyjscy szyici są „solą w oku” władców Arabii. Pracowici i przedsiębiorczy, jednak z powodów religijnych od lat dyskryminowani i pozbawiani dobrze płatnych stanowisk.

Niezwykle miłym akcentem w podróży była wizyta grupy Poza Trasą Adventure w Ambasadzie RP w Rijadzie. Jako jedni z pierwszych turystów z Polski mieliśmy możliwość spotkania z Panem Ambasadorem RP Janem Stanisławem Bury, jego małżonką oraz pracownikami placówki, która prężnie działa w sektorze promowania i obustronnej wymiany handlowej. Podczas wywiadu w telewizji Al Arabiya, dzieliliśmy się z kolei naszymi wrażeniami z pierwszej wizyty i naszej podróży po Arabii Saudyjskiej.

fot. Łukasz Odzimek / pozatrasa.pl

Spotkanie z Arabią Saudyjską potwierdziło, iż jest to kraj przede wszystkim nie zapominający o swoim dziedzictwie kulturowym i historii, jednak coraz większymi krokami podążający ku nowoczesności. Saudyjczycy stawiają na nowe technologie i rozwój biznesu, zwracają się również ku ekologii i zielonym technologiom odnawialnym. Oczywiście nadal wiele jest tu jeszcze do zrobienia w obszarze swobód obywatelskich a zwłaszcza praw kobiet.

Jak wszystkim ludziom na całym świecie, Saudyjczykom przypisać można jednocześnie wiele pozytywnych i negatywnych cech. To jak ich postrzegamy uzależnione jest przede wszystkim od naszej własnej perspektywy. Godność, honor i lojalność – to podstawowe cechy z jakimi kojarzą się Arabowie na całym świecie. Żyją oni zgodnie z wielowiekową tradycją, nie godząc w tradycyjną rolę rodziny, strukturę klasową, obrządek religijny i dawny tryb życia. Być może w wielu kwestiach postępowanie Saudyjczyków wydaje się nam zupełnie niezrozumiałe i alogiczne. Zapewniam jednak, iż nie należy odbierać ich według typowych stereotypów i mitów. W trakcie podróży warto spróbować poznać ich bliżej lub choćby chwilę porozmawiać, bo są oni autentycznie ciekawi przybywających do ich kraju gości.

Saudyjczycy uwielbiają długie rozmowy przy herbacie. Te spotkania i rozmowy to doskonała okazja aby dowiedzieć się czegoś więcej o nich samych, problemach codziennego życia a także poznać opinie mieszkańców na temat sytuacji w kraju. Zawsze jednak należy uważać z komentarzami i ocenami bo są to ludzie niezwykle czuli na krytykę. Mocniej przemawiają do nich osobiste przykłady i argumenty niż logiczne uzasadnienia. Niezwykle silne emocje obecne tu podczas rozmów są czymś czego my być może do końca nie rozumiemy. Jeśli Saudyjczyk wydaje się nam rozgniewany i zaczyna perorować, wcale nie musi to świadczyć o niepohamowanej złości - jest to jedynie demonstracja szczerości i głębokiego zaangażowania w przedmiot sprawy.

Przyjaźnie rodzą się wsród Saudyjczyków bardzo szybko, jednak ich koncepcja przyjaźni nieco odbiega od naszego jej pojmowania. Przyjaźń wiąże się tu z pewnymi prawami ale przede wszystkim obowiązkami. Przyjęte tu zasady dobrego wychowania, nakazują aby nigdy nie odmawiać proszącemu o pomoc przyjacielowi. Jednocześnie wcale nie oznacza to, iż każdą daną obietnicę należy spełnić. Tu nie usłyszymy silnego i jednoznacznego „Tak”, a w zamian z pewnością pojawi się „Inszallah” czyli „Jeśli Bóg zechce”.

O spotkaniach z Arabią Saudyjską i Saudyjczykami można by długo pisać. Najlepiej jednak poznać ten kraj osobiście w trakcie podróży. Według najnowszych informacji ponowne otwarcie Arabii Saudyjskiej ma nastąpić 1. stycznia 2021 roku. Poza Trasą Adventure przygotowuje się już do styczniowej wizyty w tym kraju a szczegółowe informacje o wyprawie dostępne są na naszej stronie internetowej.