Muzeum Guggenheima w Bilbao, cud architektury i sztuki. Poznaj jego historię i tajemnice

Gdzie znajduje się Muzeum Guggenheima i jak powstało?

Muzeum Guggenheima (Museo del Guggenheim) znajduje się w mieście Bilbao w Kraju Basków w północnej Hiszpanii, 93 kilometry w linii prostej od granicy z Francją. Jest to rejon kraju, który od XIX wieku był jednym z głównych ośrodków przemysłowych, przyciągający każdego roku kolejnych ludzi szukających pracy, co napędzało stały wzrost i rozwój. Taka sytuacja trwała aż do lat 80., kiedy nastąpił kryzys, w wyniku którego zamykano kolejne zakłady, a bezrobocie stale się pogłębiało.

Wówczas było to miejsce nieistniejące na turystycznej mapie Hiszpanii, dlatego na początku lat 90. rząd Kraju Basków wpadł na pomysł ożywienia lokalnej gospodarki właśnie za sprawą przyciągnięcia wycieczkowiczów. Udało się osiągnąć porozumienie z Fundacją Solomona R. Guggenheima w sprawie stworzenia muzeum jego imienia, które miało być częścią sieci fundacji. Cel był prosty: stworzyć kulturalny obiekt, który stanie się atrakcyjny na miarę międzynarodową, i będzie wizytówką Bilbao.

Budowa trwała 4 lata i pochłonęła 100 milionów dolarów. 19 października 1997 roku Muzeum Guggenheima uroczyście otwarto w towarzystwie ówczesnego króla Hiszpanii, Juana Carlosa I. Powiedzieć, że było to strzał w dziesiątkę to mało – w ciągu pierwszego roku muzeum odwiedziło 1,3 miliona osób, a w ciągu dwóch lat - 2,6 miliona, z czego aż 80% przyjechało do Bilbao tylko lub głównie w tym celu. Szacuje się, że obiekt stworzył 9000 miejsc pracy.

Muzeum Guggenheima: budynek

Budynek zaprojektowano w stylu dekonstruktywistycznym charakteryzującym się nieprzewidywalnością i kontrolowanym chaosem. Jego dynamiczna forma opiera się na falistych liniach i powyginanych elementach sprawiając, że zmienia swój kształt w oczach obserwatora zależnie od kąta widzenia. Całkowita powierzchnia wynosi 24 000 m² z czego 11 000 m² to powierzchnia wystawiennicza, zajmująca trzy kondygnacje umieszczone wokół dużego atrium. Co ciekawe, zewnętrzna część konstrukcji została wykonana głównie ze szkła, wapienia i… tytanu. Jest to bardzo lekki i odporny na korozję metal, który odbija światło w różnych kierunkach, tworząc niesamowity efekt pobłyskiwania.

W nocy budynek oświetlają tysiące świateł, co powoduje, że jego niecodzienna forma doskonale odbija się od wód rzeki Nervión. Podobnie jak jego forma zewnętrzna, tak i wnętrze składa się z licznych krzywizn i falistych płaszczyzn. Najbliższa okolica muzeum jest równie ciekawa, ponieważ otaczają je podświetlane fontanny, które co kilkanaście minut wyrzucają z siebie salwy ognia, oraz system tworzący mgłę, która daje poczucie odrealnienia i tajemniczości.

Muzeum Guggenheima znajduje się w dawnej strefie przemysłu metalurgicznego i okrętowego, która całkowicie podupadła w wyniku kryzysu lat 80. Była to całkowicie nieatrakcyjna wizualnie część Bilbao, którą zrewitalizowano w ramach rządowego programu przekształcając w nowoczesną strefę kulturową.

Co można zobaczyć w Muzeum Guggenheima w Bilbao?

W muzeum znajduje się 20 galerii na różnych poziomach, w których można znaleźć wiele wystaw czasowych. Warto przed wizytą sprawdzić na stronie internetowej obiektu, co będzie pokazywane w trakcie zaplanowanej wizyty. Wśród stałej ekspozycji możemy obejrzeć między innymi wysoką na ponad 9 metrów pajęczycę „Maman” (pol. Mama) autorstwa Louise Bourgeois symbolizującą matkę: jednocześnie opiekuńczą i troskliwą (co symbolizuje podwieszony pod korpusem kokon z jajami), a z drugiej silną i waleczną, co z kolei symbolizuje poza gotowa do ataku.

Wchodząc na teren muzeum Guggenheima w oczy na pewno rzuci się również ogromny szczeniak „Puppy” autorstwa Jeffa Koonsa, który ma sierść składającą się z ponad 60 tysięcy kwiatów nawadnianych skomplikowanym systemem, a pozbywający się nadmiaru wody przez pysk.

Na uwagę zasługuje również „Wysokie Drzewo i Oko” (Tall Tree & The Eye) autorstwa Anish Kapoora. Składa się ono z 73 lustrzanych kul, które odbijają otoczenie. I choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że wszystkie są takie same, to w rzeczywistości każda z nich odbija nieco inny obraz, co symbolizuje ulotność naszych doświadczeń i spojrzenie na rzeczywistość otaczającą nas w danej chwili.

Wymienione eksponaty znajdują się wokół budynku na bulwarze oddzielającym Muzeum Guggenheima od rzeki Nervión. Ze stałej ekspozycji wewnątrz znajduje się między innymi „Materia czasu” (The Matter of Time) autorstwa Richarda Serry. Składa się ona z ośmiu rzeźb zbudowanych ze stalowych płyt pokrytych rdzą w kształcie kół, spirali czy fal tworzących liczne labirynty, których celem jest zaburzanie percepcji ruchu oraz wzroku. Ekspozycja ta z początku wydaje się całkowicie nieciekawa, jednak po przejściu tunelami wywołuje spore zdumienie wśród odwiedzających.

We wnętrzu budynku znajdują się nie tylko galerie wraz z ekspozycjami sztuki nowoczesnej, lecz także biblioteka, księgarnia, restauracje, centrum edukacyjne, stoiska czy sala wykładowa na 300 miejsc. Wszystko to skupia się wokół 50-metrowego przeszklonego atrium, które jest nie tylko centrum Muzeum Guggenheima, lecz również dodatkową przestrzenią wystawienniczą na której pojawiają się największe rzeźby.

Ciekawostki o Muzeum Guggenheima

• Do zaprojektowania bryły budynku architekt Frank Gehry użył programu CATIA, który stworzono z myślą o przemyśle lotniczym do projektowania samolotów i satelitów. Aplikacja umożliwiała mu przenoszenie ręcznie wykonanych form na ekran komputera, które następnie mógł dowolnie modyfikować przy jednoczesnym obliczeniu wytrzymałości, czy nawet określać położenie 33-tysięcy arkuszy tytanowych paneli, którymi pokryta jest większa część powierzchni Muzeum Guggenheima.
• Jednym z głównych celów Franka Gehry’ego było stworzenie budynku imponującego, wyróżniającego się formą od wszystkiego, co wcześniej stworzono przy jednoczesnej minimalizacji kosztów budowy. Plany zakładały maksymalny koszt na poziomie 100 milionów dolarów i faktycznie udało się zmieścić w tym budżecie.
• Do momentu otwarcia Muzeum Guggenheima lokalne władze były krytykowane za trwonienie publicznych pieniędzy, jednakże po otwarciu turyści dosłownie rzucili się po bilety, a podupadające i szare Bilbao zyskało sprawnie działający motor napędowy. Zjawisko to do dziś nazywane jest „efektem Bilbao”.
• Budynek stał się jednym z głównych źródeł dochodu miasta - szacuje się, że każdego roku obiekt odwiedza 8 milionów osób.

Muzeum Guggenheima w Bilbao: ceny

Koszt wejścia do Muzeum Guggenheima jest naprawdę nieduży, biorąc pod uwagę, jak wielkie jest to miejsce. Pojedynczy bilet dla dorosłych kosztuje zaledwie 13 euro, co - w przeliczeniu na polską walutę - daje koszt około 50-60 złotych zależnie od aktualnego kursu. Jednakże emeryci powyżej 65 roku i studenci między 18 a 26 rokiem życia płacą tylko połowę z tego, czyli 6,50 euro (25 - 30 zł), a dzieci do 18 roku mają wstęp za darmo.