Polscy podróżnicy: lista najwybitniejszych podróżników i odkrywców. Czy pamiętacie ich sukcesy?

Polscy podróżnicy: Paweł Edmund Strzelecki

Sławni podróżnicy w historii Polski obecni byli od wieków. Przykładem może być Paweł Edmund Strzelecki, który urodził się w 1797 roku w zubożałej rodzinie szlacheckiej. O podróżach marzył od wczesnego dzieciństwa, a swoje pierwsze eskapady finansował prawdopodobnie środkami pochodzącymi ze spadku po rodzicach. Jako dorosły człowiek zarządzał majątkami magnata Sapiehy, a - dzięki sukcesom w tej dziedzinie - w roku 1829 ponownie mógł cieszyć się z ogromnej kwoty, tym razem odziedziczonej po zmarłym chlebodawcy.

Najważniejszym osiągnięciem podróżniczym Strzeleckiego była rozpoczęta w 1834 dziewięcioletnia wyprawa dookoła ziemi. W tym czasie polski podróżnik zajmował się różnego typu badaniami, dokonując przy okazji wielu odkryć. Prowadził wielotematyczne projekty przyrodnicze na terenie Ameryki Północnej, badania południowoamerykańskich wulkanów i złóż surowców mineralnych oraz projekty geologiczne oraz obserwacje meteorologiczne w Brazylii, Urugwaju i Chile.

Najważniejsza w jego biografii była jednak eksploracja Australii, Nowej Zelandii i Tasmanii. To właśnie Strzelecki zbadał najwyższe pasmo górskie kontynentu, a zdobyty w 1840 roku najwyższy jego szczyt nazwał Górą Kościuszki. Odkrył także dolinę Latrobe, gdzie znajdują się jedne z największych w globalnej perspektywie pokłady węgla brunatnego, ropy naftowej i złota. Strzelecki jest również autorem pierwszej dokładnej mapy geologicznej Nowej Południowej Walii i Tasmanii.

Dzieło życia podróżnika, oparte na zdobytych informacjach oraz badaniach geologicznych, mineralogicznych, etnograficznych przez prawie pół wieku było najlepszym źródłem wiedzy o Australii i Tasmanii. Na cześć Strzeleckiego jego nazwisko nosi australijskie pasmo górskie, dwa szczyty, jezioro, rzeka, a nawet miasteczko.

Polscy podróżnicy: Henryk Arctowski

Lista, na której znajdują się polscy podróżnicy, nie byłaby pełna, gdyby zabrakło na niej Henryka Arctowskiego. To polski geograf, geolog, meteorolog i glacjolog, związany z badaniami krajów polarnych.

Arctowski urodził się w 1871 roku w Warszawie. Nauki pobierał w Belgii oraz we Francji, podobnie jak inni znani odkrywcy i podróżnicy. Dzięki temu, jeszcze jako student, poznał Adriena de Gerlache de Gomery'ego, który zaproponował mu uczestnictwo w wyprawie arktycznej na statku Belgica. Arctowski wykorzystał okazję i zgłosił do tej podróży także polskiego meteorologa Antoniego Dobrowolskiego. Polscy odkrywcy pracowali razem, a badania obejmowały zagadnienia z dziedziny geologii, glacjologii, meteorologii, oceanografii, a także interesującego zjawiska zórz polarnych.

Po powrocie z eskapady Arctowski zajmował się pracą naukową. Jego bibliografia przekracza 400 pozycji poświęconych badaniom polarnym i wyprawom. Nazwisko badacza zapisało się na mapach: na Spitsbergenie znajdują się Góra i Lodowiec Arctowskiego, a na Antarktydzie: Półwysep, Zatoka, Nunatak oraz Góry - wszystkie z nazwiskiem badacza w nazwie. W 1978 roku oficjalnie nadano jego imię Polskiej Stacji Antarktycznej, a w 1982 roku - okrętowi ORP.

Henryk Arctowski zmarł w 1958 roku. Prochy jego oraz jego żony Jane znajdują się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Polscy podróżnicy: Benedykt Dybowski

Podróżnicy polscy często kształcili się w kierunku innym niż geografia. Tak było z Benedyktem Dybowskim, który studiował między innymi medycynę. Badacz przyszedł na świat w 1833 roku. Jako pracownik naukowy Szkoły Głównej w Warszawie ze względu na zaangażowanie w powstanie styczniowe zesłany został na Sybir. To tam rozwinęły się jego podróżnicze pasje.

Kiedy Dybowski otrzymał pozwolenie na podróż nad Bajkał, w bardzo trudnych warunkach rozpoczął pracę nad poznawaniem fauny tego jeziora. W 1868 roku w czasie wyprawy generała Skałkowa, Dybowski zbadał tereny aż po wschodnie wybrzeża Azji. Po powrocie badawczo interesował go głównie Zabajkał oraz okolice jeziora Chubsuguł w Mongolii. W latach 1872–1875 Polak odbył wyprawę wzdłuż Arguni i Amuru po Władywostok. Wówczas odkrył nowy podgatunek jelenia nazywanego dzisiaj jeleniem Dybowskiego.

Polscy podróżnicy: Kazimierz Nowak

Polscy odkrywcy i podróżnicy pozostawili po sobie wiele materiałów pisanych. Kazimierz Nowak, prócz tworzenia materiałów badawczych, był także pionierem polskiego reportażu.

Urodzony w 1897 roku Nowak już jako dziecko marzył, by poznać Afrykę. Podobnie jak inni znani podróżnicy polscy udowodnił, że jest to możliwe i to w bardzo oryginalny sposób. W latach 1931–1936 Nowak przemierzył kontynent afrykański z północy na południe i z powrotem. Łącznie pokonał 40 tysięcy kilometrów, przemieszczając się rowerem, pieszo, konno, na wielbłądzie, pociągiem oraz łodzią.

Polscy podróżnicy: Bronisław Malinowski

Polscy podróżnicy i odkrywcy często interesowali się także antropologią. Przykładem jednego z nich jest Bronisław Malinowski urodzony w 1884 roku, dla którego był to główny obszar działalności i pracy naukowej, a wyprawy stały się tylko środkiem do ich realizacji. To przykład na to, że polscy podróżnicy i ich odkrycia zapisali się w historii nauki także poza geografią.

Bronisław Malinowski postulował konieczność prowadzenia badań antropologicznych, polegających na głębokim wnikaniu w tubylczą społeczność. Najważniejsze były jego dwie roczne wyprawy na Wyspy Trobrianda, które zaowocowały wieloma pracami z dziedziny antropologii. Wówczas naukowcy działający w tej dziedzinie rzadko pracowali w terenie, Malinowski był więc prekursorem i wizjonerem.

Polscy podróżnicy: Tony Halik

Polscy podróżnicy współcześni mieli to szczęście, że do promowania swoich działań mogli wykorzystywać media. Znani polscy odkrywcy i podróżnicy tego okresu to Tony Halik i Elżbieta Dzikowska, którzy przez ponad dwadzieścia lat byli prowadzącymi telewizyjne programy naukowe.

Tony Halik urodził się w 1921, a zmarł w 1998 roku. W 1948 roku wyemigrował z Polski, by cztery lata później przyjąć obywatelstwo argentyńskie w celu łatwiejszego przemieszczania się po świecie. Zafascynowany przede wszystkim Indianami, Halik często przemierzał tereny amazońskiej dżungli. Na żaglówce w towarzystwie żony Pierrette Andrée Courtin przepłynął rzeki Parana i Paragwaj w poszukiwaniu indiańskich plemion. W czasie jednej z wypraw Halik w paśmie górskim Serra do Roncador odkrył system tuneli i jaskiń. Jedną z nich nazwał Jaskinią Orła Białego.

Najsłynniejsza podróż Halika to wyprawa jeepem z Ziemi Ognistej do Alaski. Trwała ona 1536 dni, wymagała pokonania 182 624 kilometrów i pochłonęła 80 tysięcy dolarów.

Polscy podróżnicy: Jacek Pałkiewicz

Nie wszyscy wybitni polscy odkrywcy i podróżnicy to przeszłość. Jednym z nadal żyjących jest Jacek Pałkiewicz urodzony w 1942 roku. W czasie swojej podróżniczej działalności napisał kilkanaście książek i wiele reportaży w magazynach europejskich. Realizował również filmy dokumentalne.

Pałkiewicz odbył wiele wypraw, a niektórymi kierował. Na liście jego osiągnięć jest dwudziestodniowa wędrówkę przez Saharę, samotne przepłynięcie Atlantyku łodzią ratunkową czy odkrycie w 1996 roku źródła Amazonki. Ten ostatni punkt został zaakceptowany przez Towarzystwo Geograficzne w Limie, choć nie wszyscy zgadzają się na pierwszeństwo odkrycia.

Polscy podróżnicy: Marek Kamiński

Niektórzy mówią, że polscy odkrywcy 21 wieku to himalaiści, jednak nie sposób pominąć milczeniem Marka Kamińskiego. Zdobył on oba bieguny Ziemi, Spitsbergen, masyw Vinsona, czyli najwyższy szczyt Antarktydy oraz Mount Gunbjorn – najwyższą górę Grenlandii. Kamiński dwukrotnie przeszedł Grenlandię na nartach. Pokonał też 800 kilometrów na Pustyni Gibsona w Australii w 46 dni.

Dzięki Kamińskiemu lista, na której figurują sławni polscy podróżnicy, rozszerzyła się. To on liderował pierwszej w historii wyprawie na oba bieguny w duecie z niepełnosprawnym Janem Melą. Dzisiaj Kamiński podróżowanie łączy z działalnością fundacyjną oraz biznesem.

1 z 1

Polscy podróżnicy: lista najwybitniejszych podróżników i odkrywców. Na zdjęciu: Henryk Arctowski(fot. Wikimedia Commons)