Tam gdzie nie ma aptek - działają oni. Wędrowni aptekarze z Haiti

– Widzisz, kładę ampicylinę obok tylenolu – różowe pigułki, niebieskie pigułki. Kolory muszą do siebie pasować. Jeżeli moja wystawa nie przykuje uwagi, nikt niczego nie kupi.

Mówiąc to, Aristil Bonord poprawia na prawym ramieniu niebieskie plastikowe wiadro. W jego wnętrzu stos wielobarwnych tabletek w blistrach piętrzy się jak totem. Ze szczytu sterczy para nożyczek do rozcinania kartoników. Wszystko razem spinają gumowe taśmy.

Od ponad 20 lat Bonord przemierza ulice haitańskiej stolicy ze swoją stertą medykamentów, chemiczną wieżą Babel. Tyle tylko, że on nie jest farmaceutą. Jest handlarzem.

W małym mieszkaniu w Pacot, dzielnicy Port-au-Prince, kupcy pokroju Bonorda stoją w kolejce, czekając, aż Paolo Woods i Gabriele Galimberti wykonają ich portrety. Ta dwójka fotografów
– pracujących nad projektem ukazującym dostęp do medycyny w ponad 20 krajach – jest zafascynowana wędrownymi aptekarzami z tego miasta. Twierdzą, że uliczne ambulatoria są głównym źródłem medykamentów dla wielu Haitańczyków.

– Farmaceuci to tutaj zagrożony gatunek – mówi Lionel Étienne, importer leków. – Lekarstwa są uważane za zwykły towar konsumpcyjny.

Przenośne apteki wyglądają czasem jak współczesne instalacje plastyczne albo wystawy sklepów z cukierkami, ale mogą być równie niebezpieczne jak rosyjska ruletka. Brak rządowego nadzoru umożliwia nieprzeszkolonym kupcom, takim jak Bonord, nabywanie i sprzedawanie produktów farmaceutycznych – leków generycznych z Chin, przeterminowanych tabletek, podrabianych medykamentów importowanych z Dominikany. Formalnie rzecz biorąc, ta działalność jest nielegalna, ale Ministerstwo Zdrowia Publicznego i Ludności rzadko egzekwuje prawo. Zatem handlarze sprzedają wszystko, co wpadnie im w ręce, od pigułek wczesnoporonnych po podróbki viagry. Czasami udzielają swym klientom błędnych porad. Jeden sprzedawca kazał nastolatkowi zażywać silny antybiotyk na trądzik.

– Ilekroć widzę ulicznego sprzedawcę, czuję się, jakbym dostała w twarz – mruczy Flaurine Joseph, dyrektorka departamentu farmacji w ministerstwie. – Oni są jak bomby zegarowe, a my nie mamy sposobów, żeby ich powstrzymać.

Do wykonania tych portretów Woods i Galimberti użyli wielkoformatowego aparatu z kliszą 8 x 10 oraz średnioformatowego aparatu cyfrowego. Jako tło służyła biała ściana.

Czekając na sfotografowanie, handlarze zerkali na towar sąsiadów i rzadko się odzywali. To było ich jedyne wytchnienie w trakcie długiego dnia w upalnym słońcu. Cieszyli się z tej przerwy, ale zarazem martwili, że tracą klientów.

Woods i Galimberti mówią, że chcą uświadomić ludziom, że dostęp do leków, w krajach rozwiniętych uznawany za coś oczywistego, w wielu miejscach stanowi wyzwanie. Na Haiti zarówno sprzedawcy, jak i klienci muszą się zadowalać tym, co mogą zdobyć.

– Wybrałem ten zawód, bo czasy są ciężkie
– mówi Bonord. – Chcę, żeby moje dzieci poszły do szkoły. A leków potrzebuje każdy.