Wanda Rutkiewicz – kim była najwybitniejsza polska alpinistka?

W tym artykule:

1. Kim była Wanda Rutkiewicz?
2. Osiągnięcia Wandy Rutkiewicz
3. Śmierć Wandy Rutkiewicz

Kim była Wanda Rutkiewicz?

Wanda Rutkiewicz urodziła się 4 lutego w Płungianach na Litwie, a zaginęła 13 maja 1992 roku. Wybitna polska himalaista i alpinistka. Jej ojcem był inżynier Zbigniew Błaszkiewicz, matką Maria z Pietkunów, siostrą Janina Rutkiewicz, a braćmi Michał i Jurek Rutkiewicz.

Po zakończeniu II wojny światowej Wanda Rutkiewicz wraz z rodziną zamieszkała jako repatriantka w Łańcucie, a następnie przeniosła się do Wrocławia. Ukończyła II Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu, gdzie zdała maturę. Następnie podjęła studia na Politechnice Wrocławskiej, gdzie zdobyła tytuł inżyniera na kierunku elektronicznym. Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Instytucie Automatyki Systemów Energetycznych. Następnie przeprowadziła się do Warszawy, gdzie podjęła zatrudnienie w Instytucie maszyn Matematycznych.

Była dwukrotnie zamężna – w 1970 roku wyszła za mąż za Wojciecha Rutkiewicza (taternika i syna ówczesnego ministra zdrowia Jana Rutkiewicza), z którym wzięła rozwód w 1973 roku. Jej drugim mężem był ustriacki alpinista i lekarz Helmut Scharfetter. Poznali się w trakcie obozu wspinaczkowego jeszcze w latach 60., a w 1981 roku Wanda Rutkiewicz została jego pacjentką, po tym jak złamała udo na skutek upadku podczas zejścia z Elbrusu. Zostali małżeństwem w 1982 roku. Rutkiewicz ze swoim drugim mężem rozwiodła się również po trzech latach.

Wanda Rutkiewicz w młodości była dobrze zapowiadającą się siatkarką. Występowała jako atakująca w pierwszoligowej drużynie AZS Wrocław, a także w juniorskiej reprezentacji Polski, której była kapitanem. W latach 70. zdobyła licencję kierowcy rajdowego. Swoją przygodę ze wspinaczką górską rozpoczynała na Ślęży nieopodal Wrocławia oraz w Rudawach Janowickich. W 1962 roku ukończyła kurs taternicki. Była członkinią Klubu Wysokogórskiego we Wrocławiu, wrocławskiej Sekcji Grotołazów oraz Klubu Wysokogórskiego w Warszawie.

Rutkiewicz sprawiała wrażenie delikatnej, cichej i nieśmiałej kobiety. Była jednak osobą bardzo ambitną, nieustępliwą, samodzielną, upartą oraz niebojącą się wyrażać własnego zdania. Na ukształtowanie się jej osobowości w pewnym stopniu mogły mieć wpływ traumatyczne doświadczenia z przeszłości – jej brat zmarł na skutek wybuchu miny, a ojciec został zamordowany przez pijanych lokatorów, którym wynajmował pokój w Łańcucie. 24 lipca 1990 roku tragicznie zmarł jej ówczesny partner Kurt Lyncke, który spadł w przepaść podczas wyprawy na Broad Peak. Po tym wydarzeniu na pewien czas alpinistka znienawidziła góry. Potwierdzeniem nieustępliwego charakteru Wandy Rutkiewicz było m.in. wyruszenie na Bont Black z anemią i zestawem zastrzyków z żelazem, a także przejście o kulach do jednej z baz podczas wyprawy na K2.

Pierwsze takie zdjęcie w historii. Panorama Everestu uwieczniona dzięki dronowi

Renan Ozturk turecko-amerykański alpinista i fotograf wspólnie z National Geographic dokonał czegoś, co do tej pory wydawało się niemożliwe – sfotografował panoramę Mount Everestu. Niezw...

Wanda Rutkiewicz zdobyła Mount Everest 16 października 1978 roku. Co ciekawe tego samego dnia cała Polska emocjonowała się wyborem Karola Wojtyły na papieża. W 1979 roku spotkali się podczas pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. Usłyszała wtedy od niego następujące słowa: „Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko”. Polska himalaistka pisała również artykuły do prasy, a także była autorką książek i filmów o tematyce alpinistycznej, w tym:

• „Nanga Parbat 85”,
• „Requiem”,
• „Gdybyś przyszedł pod tę ścianę”,
• „Ludzie na Baltoro”,
• „Kobiety śniegu”,
• „Na jednej linie”,
• „Zdobycie Gasherbrumów”.

W 1979 roku Wanda Rutkiewicz została wyróżniona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Osiągnięcia Wandy Rutkiewicz

Wanda Rutkiewicz jest zdobywczynią ośmiu z wszystkich czternastu szczytów o wysokości powyżej 8000 metrów:

• K2,
• Mount Everest,
• Nanga Parbat,
• Annapurna,
• Czo Oju,
• Gaszerbrum I,
• Gaszerbrum II,
• Sziszapangma.

Przedstawiamy najważniejsze osiągnięcia Wandy Rutkiewicz w kolejności chronologicznej:

• 1966 rok – zdobycie Mont Blanc (4809 m n.p.m.) bez korzystania z kolejek górskich,
• 1967 rok – przejście jako pierwsza kobieta, wspólnie z Haliną Kruger-Syrokomską, przez wschodnia ścianę Aiguille du Grepon (3482 m n.p.m.),
• 1968 rok– pokonanie wschodniego filaru Trollryggen w Norwegii,
• 1970 rok – zdobycie szczytu Pik Lenina (7134 m n.p.m.) w Pamirze – jest to pierwszy siedmiotysięcznik Wandy Rutkiewicz,
• 23 sierpnia 1972 roku – zdobycie szczytu Noszak (7492 m n.p.m.) w Hindukuszu Afgańskim,
• 1973 rok – zdobycie północnej ściany Eigeru w Aplach,
• 11 sierpnia 1975 roku – zdobycie szczytu Karakorum Gaszerbrum III (7952 m n.p.m.),
• 1978 rok – przejście drogi Schmidtów na północnej ścianie Matterhornu (4478 m n.p.m.),
• 16 października 1978 roku – zdobycie jako pierwsza Polka i Europejska szczytu Mount Everest, nazywanego szczytem świata,
• 15 lipca 1985 roku – zdobycie wspólnie z Anną Czerwińską i Krystyną Palmowską szczytu Nanga Parbat (8125 m n.p.m.) jako pierwsze kobiety,
• 1985 rok – przejście przez południową ścianę Aconcagui (6961 m n.p.m.) w Andach,
• 23 czerwca 1986 roku – zdobycie jako pierwsza kobieta na świecie i pierwszy Polak szczytu K2 (8611 m n.p.m),
• 18 września 1987 roku – zdobycie jako pierwszy Polak szczytu Sziszapangma (8013 m n.p.m.),
• 12 lipca 1989 roku – zdobycie szczytu Gaszerbrum II (8035 m n.p.m.),
• 16 lipca 1990 roku – zdobycie szczytu Gaszerbrum I (8061 m n.p.m.),
• 26 września 1991 roku – zdobycie szczytu Czo Oju (8201 m m.p.m.),
• 22 października 1991 roku – zdobycie południowej ściany szczytu Annapurna (8081 m n.p.m.).

Śmierć Wandy Rutkiewicz

W 1990 roku Wanda Rutkiewicz postanowiła zdobyć Karakorum i Koronę Himalajów. Chciała w ten sposób zostać trzecim himalaistą na świecie, który zdoła podołać takiemu zadaniu – wcześniej dokonali tego Reinhold Andreas Messner i Jerzy Kukuczka. Postawiła sobie za cel, aby na brakujące osiem szczytów wspiąć się w ciągu kilkunastu miesięcy. Niestety nie dopięła swego, ponieważ poległa na stokach Kanczendzongi (8200 m n.p.m.) na podszczytowych polach śnieżnych.

Wanda Rutkiewicz wyruszyła 1 maja o godzinie 3:30 wspólnie z Meksykaninem Carlosem Carsolio z obozu czwartego na wysokości 7950 metrów n.p.m. Wspólnie z nim zdobyła szczyt Sziszapangma, a następnie podjęła próbę wejścia na Kanczendzongę. Carsolio szedł znacznie szybciej od mającej problemy ze zdrowiem Polki i po kilkunastu godzinach zdołał zdobyć szczyt. Spotkał się z Rutkiewicz w drodze powrotnej około 20:00 na wysokości 8200 m n.p.m.

Himalaistka mimo utraty sił, bólu brzucha, wymiotów, braku żywności, śpiwora i namiotu nie zamierzała zawracać. Planowała przenocować w jamie śnieżnej, a kolejnego dnia rozpocząć samotnie atak szczytowy. Było to jednak ekstremalnie trudnym zadaniem, zwłaszcza z uwagi na niekorzystne warunki – głęboki śnieg i silny wiatr, osłabienie i problemy zdrowotne. Wanda Rutkiewicz została uznana za zaginioną 13 maja 1992 roku, a za zmarłą w 1996 roku. Jej ciało nigdy nie zostało odnalezione.

Wanda Rutkiewicz. Trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka, która zdobyła Mount Everest

16 października świętujemy rocznicę zdobycia przez Wandę Rutkiewicz najwyższego na świecie ośmiotysięcznika. Wyczyn wielkiej alpinistki postanowiła upamiętnić wyszukiwarka Google w post...