2/2008

Rodzinne sekrety goryliKingo i jego rodzina to goryle nizinne żyjące na chronionym obszarze puszczy na granicy Demokratycznej Republiki Konga i Republiki Środkowoafrykańskiej. Ważący 150 kg przywódca klanu ma cztery wiecznie rywalizujące ze sobą żony, każdą z dzieckiem wymagającym opieki.Wspomniane cztery żony to Mama, Mekome, Beatrice i Ugly. Mama jest pewną siebie matriarchinią, ale powszechnie wiadomo, że ulubienicą Dużego Tatuśka jest Mekome (czego z wdziękiem stara się nie zauważać Beatrice – samica o wielkim sercu). Natomiast Ugly ("Brzydka") po prostu unika rodziny.Miejsce, gdzie żyje Kingo to jeden z ostatnich kawałków dziewiczego lasu deszczowego w dorzeczu Konga. W sąsiedztwie wycięto już drzewa, co otworzyło drogę kłusownikom zabijającym goryle dla mięsa. Bez wysiłków Diane Doran-Sheehy, profesor antropologii Stony Brook University w stanie Nowy Jork, świat Kingo już by nie istniał. Od ponad dekady Doran-Sheehy spędzała do sześciu miesięcy w roku na badaniu goryli. Teren, który wybrała, leżał w obrębie lasu przeznaczonego do wycinki. Jednakże w 2004 r., wspólnie z Wildlife Conservation Society, przekonała Congolaise Industrielle des Bois – przedsiębiorstwo wyrębu lasu – by wydzieliło dla goryli obszar puszczy pierwotnej o powierzchni 100 km2 zwany Djéké Triangle. W pierwszym roku działalności, korzystając z pomocy finansowej National Geographic i Leakey Foundation, Doran-Sheehy założyła nad potokiem Mondika ośrodek badawczy i zatrudniła zespół Pigmejów Baka z Republiki Środkowoafrykańskiej do tropienia zwierząt. W przeciwieństwie do goryli górskich żyjących w paśmie Wirunga na granicy Rwandy, Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy, których liczebność szacuje się na 700 osobników, goryle nizinne zamieszkują bagniste lasy położone około 100 m nad poziomem morza. (Goryle zaliczane są do czterech podgatunków: goryli zachodnich nizinnych; goryli zachodnich znad Cross River; goryli górskich; wschodnich nizinnych, czyli Grauera, oraz izolowanej populacji goryli wschodnich z Lasu Bwindi). Nikt nie wie, ile ich jest, ale liczebność tych zwierząt spada w alarmującym tempie. Od lat 90. XX w., gdy optymistycznie szacowano ich liczbę na 100 tys., populacja goryli nizinnych, przy wciąż ograniczanych siedliskach, wyniszczana wirusem Ebola, zmniejszyła się o ponad połowę. We wrześniu 2007 r. zmieniono im status z „zagrożone” na „krytycznie zagrożone”. Mimo że wszystkie goryle w ogrodach zoologicznych należą do gatunku zachodnich, o ich zachowaniach na wolności wiadomo niewiele.
Tekst: Mark Jenkins