4/2011
24 lipca 1911 roku Hiram Bingham III wyszedł z obozowiska nad rzeką Urubamba i po kilku godzinach marszu jako pierwszy badacz dotarł do Machu Picchu. Tym samym po czterech wiekach zapomnienia odkrył je dla reszty świata... Dziś Stara Góra (bo to w dokładnym tłumaczeniu z keczua oznacza nazwa) wpisana jest na nową listę siedmiu cudów naszego globu i stanowi jeden z najczęściej odwiedzanych zabytków. Żeby tam trafić, jechałam pociągiem, samochodem, maszerowałam pod strome wzniesienie, przepychałam się w międzynarodowym tłumie. Dziennie odwiedza to miejsce ponad 2 tys. osób – wszyscy podziwiają oszałamiającą architekturę stworzoną przez największe imperium Nowego Świata ery prekolumbijskiej. W XV w. Inkowie, mając złoto, srebro i dostatek jedzenia, zbudowali niesamowitą cywilizację. 12 mln ludzi mówiących 20 językami zamieszkiwało ich państwo mające 780 tys. km2 powierzchni! Jego władcy podbijali po kolei sąsiednie ludy Ameryki Południowej. Dlaczego Machu Picchu zostało opuszczone w szczycie swojej świetności? Do dziś nie wiadomo. W tym numerze National Geographic odkrywamy dla Was tajemnice inkaskiego imperium. I tylko jedna myśl nie daje mi spokoju. A gdyby tak historia potoczyła się inaczej? Gdyby to nie Hiszpanie ruszyli na zachód, tylko Inkowie wybrali się podbijać nowe lądy na wschodzie... Jak dziś wyglądałby świat?
SPIS TREŚCI:
Wywiad z etnologiem Robertem Andrzejem Dulem – o tym, jak chronić to, co ulotne, czyli niematerialne dziedzictwo człowieka z listy UNESCO.
Inkowie. Ci Rzymianie Andów swoje górskie imperium stworzyli dzięki budowie dróg i geniuszowi organizacyjnemu. Mocarstwa, jakiego nie widział kontynent, nie byłoby jednak bez korzystnych zmian klimatu.
Polskie żaby. Wydają się stworzeniami najpospolitszymi z możliwych. Tymczasem niektóre ich cechy naprawdę potrafią zaskoczyć.
Nyiragongo. Milionowe miasto Goma leży u stóp aktywnego wulkanu, w rejonie pełnym plujących lawą szczelin, obok jeziora absorbującego toksyczne gazy. Życie w takim sąsiedztwie podnosi poziom adrenaliny.
Krym. Półwysep wdzierający się w Morze Czarne z powodu swej tragicznej historii ma kłopoty z tożsamością. Na ile jest tatarski, na ile ukraiński, na ile rosyjski? Dziedzictwo Związku Radzieckiego nie daje tu o sobie zapomnieć.
Walenie. Wielkie morskie ssaki wywodzą się od... zwierząt kopytnych, które wchodziły do wody coraz dalej i dalej, aż straciły kontakt z lądem. Świetnie zachowane dowody ich ewolucji odkopywane są dzisiaj w pustynnej egipskiej dolinie.
Tylko dla prenumeratorów: Złoty Czworokąt. Gigantyczny drogowy projekt łączący największe miasta dał Indiom rozwój i zmniejszenie nierówności. W przeludnionym kraju, w którym ziemia jest na wagę złota, oznaczał też jednak wiele krzywd i konfliktów.