5/2011
Wyobraźmy sobie, że w niedzielę idziemy z rodziną do zoo, a tam za przerdzewiałą kratą siedzi młoda matka z dzieckiem, które próbuje karmić piersią. Na oczach tłumu załatwia potrzeby fizjologiczne, je, kłóci się z mężem... Barbarzyńskie, prawda? Data 26 czerwca 2008 r. przejdzie do historii. Tego dnia hiszpański parlament zaaprobował ustawę o „ludzkich prawach” dla szympansów, goryli, orangutanów i bonobo, czyli najbliżej spokrewnionych z człowiekiem ssaków naczelnych. Zyskały one prawo do życia, ochrony osobistej, zakazano ich torturowania, czyli przetrzymywania w zoo, wystawiania w cyrkach, przeprowadzania na nich eksperymentów naukowych. Nikt, kto kiedykolwiek przebywał blisko tych wyjątkowych zwierząt choć przez chwilę, nie będzie miał wątpliwości, że to krok słuszny. Bo czują i myślą niczym ludzie! Z szympansami różni nas tylko 1 proc. materiału genetycznego, a z orangutanami zaledwie 3 proc., choć pod względem zachowań to z tymi ostatnimi łączy nas najwięcej. Dużą część wiedzy o naczelnych zawdzięczamy Jane Goodall. Gdy w 1960 r. jako młoda dziewczyna wyruszała do Gombe w Tanzanii, aby badać szympansy, nikt nie wróżył jej sukcesów, a tym bardziej kariery naukowej. Jechałam jedynie z notesem, ołówkiem i wielką pasją – wspominała. Dziś Jane Goodall jest najbardziej znanym na świecie prymatologiem i ekologiem. Jest ikoną. Jednak przede wszystkim jest człowiekiem o pięknej i wrażliwej duszy. Polecam artykuł o jej wyjątkowym życiu na stronie 94.
SPIS TREŚCI:
Wywiad z dendrologiem Jackiem Oleksynem – o tym, jak drzewa ze sobą rozmawiają i dlaczego ekonomiczne teorie najlepiej testować na roślinach.
Papiestwo. Święci i szubrawcy, asceci i hedoniści, mistycy i ludzie władzy. Galeria ludzkich typów wśród blisko trzech setek papieży jest wyjątkowo barwna, podobnie jak historia instytucji, której przewodzili.
Piękno destrukcji . Czy można zachwycić się wyrobiskiem, rzeką szlamu, hałdami odpadów? Okazuje się, że widziane z powietrza zyskują paradoksalnie estetyczny wymiar.
Mrówki prządki. Uwierzycie, że wszystkie ziemskie mrówki ważą tyle co ludzie? Albo że organizują swoje społeczności, posługując się chemiczno-migowym „językiem”? Tak, mrówki potrafią dać do myślenia.
Jane Goodall . To ona odkryła, że szympansy nie są wegetarianami, ale organizują polowania. Że potrafią być okrutne i podłe. Że przypominają nas dużo bardziej, niż moglibyśmy przypuszczać. Rewolucja w prymatologii to jej wyłączna zasługa.
Żywy towar. Pantery śnieżne, tygrysy, ginące ptaki i gady. Rzadkie okazy dzikich zwierząt mogą kosztować nawet 100 tys. dolarów. Nic dziwnego, że taka kryjąca się w lesie fortuna kusi.
Tylko dla prenumeratorów: Wielka Rafa Koralowa. Australijski szelf zdobi gigantyczna, ciągnąca się przez 2300 km, oszałamiająca żywa konstrukcja. Zmiany klimatu sprawiły, że rafa walczy dziś o przetrwanie. I nie wystarczy kibicować. Musimy jej pomóc.