10/2016
Pamięć ludzka bywa krótka. Przecież to my, Polacy, jesteśmy jednym z najbardziej doświadczonych w uchodźstwie narodów w Europie. Ostatnie 250 lat naszej historii to przede wszystkim historia ucieczek przed prześladowaniami po powstaniach, rozbiorach, wojnach i wielu politycznych zawieruchach. Emigrowaliśmy do Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Skandynawii, Ameryki Południowej, Afryki...
Tylko do Iranu w czasie II wojny światowej trafiło 116 tys. Polaków, w tym 20 tys. dzieci. Przyjęto ich tam serdecznie. Potem ta grupa rozproszyła się po świecie, a tworzący nią rodacy dotarli do RPA, Indii, Meksyku, a nawet Nowej Zelandii. Ich relacje z tamtych wydarzeń są wstrząsające – strach, głód, przemoc, okrucieństwo, bo takie są realia życia uchodźcy. Ale mimo wielu trudności doświadczyliśmy wielkiego wsparcia od innych narodów.
Obecnie Europa stoi przed historycznym wyzwaniem. Zmienia się na naszych oczach za sprawą uchodźców z Syrii, Pakistanu, Iraku czy Afganistanu. Toczymy dyskusje, co zrobić z ludźmi tak różnymi od nas pod względem wyznawanej religii, kultury, tradycji. Tym debatom towarzyszą skrajne emocje – od entuzjazmu, empatii i zrozumienia potrzeby niesienia pomocy po niechęć, strach, a nawet otwartą wrogość. Patrzymy na to jak na zjawisko, jak na problem. Jakbyśmy zapomnieli, że kiedyś to my potrzebowaliśmy wsparcia, że działania ekstremistycznych jednostek nie mogą wpływać na opinię o wszystkich uchodźcach czekających u bram Europy. Że za większością z tych ludzi stoją wstrząsające historie. Przecież nikt z nas nie chciałby żyć w kraju ogarniętym konfliktem, gdzie dzieci nie mają przyszłości. A uchodźca to człowiek, który musi uciekać ze swojego domu w obawie o życie. Europa zmieni się tak czy inaczej, czy tego chcemy, czy nie. Ale to, jak się zmieni, w dużej mierze zależy od każdego z nas.
30 Nowa Europa
Największą część fali uchodźców, jaka w 2015 r. stanęła u wrót Europy, przyjęły Niemcy. Jak to znoszą?
Tekst Robert Kunzig
Zdjęcia Robin Hammond
64 Tułaczka do Nowej Zelandii
W czasie II wojny światowej z ZSRR z armią Andersa wyprowadzono tysiące polskich sierot. Publikujemy fragmenty ich wspomnień.
Tekst Paweł Cywiński
72 Jankeska fala
W stosunkach Kuba – USA nastała odwilż. Czy wyspa udźwignie związany z tym ociepleniem najazd?
Tekst Cynthia Gorney
Zdjęcia David Guttenfelder
86 Życie duchowe starożytnych Greków
Olimpijskich bogów, z ich przywarami i słabostkami, od ludzi odróżniała tylko nieśmiertelność.
Można więc było liczyć, że dadzą się uprosić.
Tekst Caroline Alexander
Zdjęcia Vincent J. Musi i David Coventry
104 Wilki morskie
Wbrew pozorom artykuł poświęcony jest czworonożnym drapieżnikom, tyle że... na morskiej diecie.
Tekst Susan McGrath
Zdjęcia Paul Nicklen
120 Śnieżne małpy
Kąpiące się w gorących źródłach, wśród śniegu – małpy w takich okolicznościach można zobaczyć tylko w Japonii.
Tekst i zdjęcia Jasper Doest