11/2017

Właściwie... nie wiadomo. W każdym razie nie wiadomo na pewno. Oficjalnie pierwszym historycznym władcą naszego kraju był Mieszko I. I w sumie niewiele więcej na ten temat wiemy. Teoretycznie jego ojcem był Siemomysł, a protoplastą całego rodu Piast Kołodziej. Niestety o ile informacje o władcach z zachodniej Europy możemy czerpać z wielu źródeł pisanych, to o Mieszku I zachowało się zaledwie kilka zdań, a i te wśród specjalistów budzą kontrowersje. Polska i rządząca nią dynastia pojawiły się na mapie Europy nagle. Czy Mieszko był wikingiem, jak spekulują niektórzy znawcy średniowiecza? Inna możliwość: pochodził z dynastii panującej w państwie wielkomorawskim, która po jego upadku zbiegła na tereny Polski i mając know-how, założyła nowe państwo. A może Mieszko był krwią z krwi lokalnego plemienia? Pytania mnożą pytania. Wszystko jest niepewne, pozostające w sferze mniej lub bardziej prawdopodobnych hipotez. Dlatego zdecydowaliśmy się zebrać wszystko, co wiemy na temat początków naszej państwowości w świetle najnowszych badań archeologicznych, historycznych i lingwistycznych, w jednym artykule Sekrety tronu Piastów, żeby ustalić stan naszej... niewiedzy. Na razie nic nie zapowiada przełomu, choć pojawia się światełko w tunelu. Otóż z 20 cmentarzy wczesnośredniowiecznych i wielu piastowskich nekropolii pobrano ponad 200 próbek genetycznych do badań. Być może dzięki nim zanotujemy wyraźny postęp, choć naukowcy nie dają się ponosić emocjom. Piastowie nie zdradzą swoich tajemnic tak łatwo, o czym wie najlepiej prof. Marek Figlerowicz, dyrektor Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN, który zajmuje się projektem badania piastowskich korzeni. Ale czyż tajemnice nie fascynują najbardziej?

Agnieszka Franus - redaktor naczelna

34 Sekrety tronu piastów - W jakimś sensie Polska powstała „z niczego”. Władztwo Piastów wyrosło ni stąd, ni zowąd wśród puszcz między Wisłą i Odrą jako polityczny byt z wielkimi ambicjami. Badacze próbują jednak odtworzyć ten fascynujący proces, zaś wiele z ich ustaleń wywraca wyniesioną przez nas ze szkoły historyczną wiedzę do góry nogami.

Tekst Joanna Orłowska-Stanisławska Zdjęcia Bartosz Janiczek/Rekografia

56 Człowiek 2.0 - Przez tysiące lat człowieka kształtowała ewolucja. Teraz jednak górę bierze nauka i technologia. W niedalekiej przyszłości będziemy już inni.

Tekst D.T. MAX Grafiki Owen Freeman

78 Skrzydlate dziwadła - Imponujące skrzydła, ogromne głowy i maleńkie tułowie – anatomia pterozaurów budzi zdumienie. A jeszcze bardziej – ich rozmiary i sposób, w jaki wzbijały się w powietrze.

Tekst Richard Conniff Zdjęcia Robert Clark

98 Oko na reżim - Korea Północna to najbardziej zamknięte państwo świata. Mimo to co roku wpuszczało około tysiąca turystów z USA. Co tam zobaczyli?

Tekst Daniel Stone Zdjęcia David Guttenfelder

108 Okawango - Ta niezwykła rzeka nie uchodzi do morza, tylko na pustynię. Jak sprawić, żeby jej delta – cud natury – przetrwała?

Tekst David Quammen Zdjęcia Cory Richards