National Geographic 10/23

Minęło już 51 lat, od kiedy człowiek po raz ostatni stanął na powierzchni Księżyca. 11 grudnia 1972 r. amerykański astronauta Eugene Cernan, dowódca misji Apollo 17, powrócił na pokład modułu Challenger. Łącznie spacer Cernana i jego załogi po naturalnym satelicie Ziemi trwał 22 godziny. Od tego czasu w kierunku Księżyca poleciały liczne misje bezzałogowe wysyłane nie tylko przez NASA, do kosmicznego wyścigu stanęły bowiem kolejne kraje.

W 2019 r. na ciemnej stronie Księżyca wylądowała chińska misja Chang’e 4. W sierpniu tego roku doszło do prestiżowej porażki Rosji. Jej lądownik Łuna 25 rozbił się o powierzchnię Srebrnego Globu, i to zanim jeszcze rozpoczął lądowanie. Tymczasem kilka dni potem, 28 sierpnia, indyjski księżycowy lądownik misji Chandrayaan-2 zgodnie z planem osiadł na księżycowym gruncie.

Patrząc w nocne niebo, myślę o nieskończonym wszechświecie wokół naszej planety. Jak daleko człowiek zdoła przesunąć granice swojej kosmicznej eksploracji?

Z założenia długi i wielowątkowy amerykański program Artemis ma otworzyć pierwszą stałą bazę księżycową i wyznaczyć drogę do dalszej eksploracji kosmosu. Najpewniej nauczymy się w końcu budować systemy podtrzymywania życia i pozyskiwać zasoby ze środowisk pozaziemskich. I z dużym prawdopodobieństwem wreszcie ruszymy w podróż na Marsa.

O misji Artemis opowiada reportaż Michaela Greshko, który publikujemy na str. 32. W tym wydaniu magazynu znajdziesz też materiał o teleskopie Webba, szukającym światła z samych początków Wszechświata, oraz opowieść o lodowych księżycach w Układzie Słonecznym, gdzie mogą się kryć obce nam formy życia. Dobrej lektury.

Łukasz Załuski
redaktor naczelny

Spis treści

PORTFOLIO

Majstersztyk – s. 12
Budowa teleskopu Webba, niezwykłego urządzenia do obserwacji wszechświata, trwała 12 lat, a pewien fotograf dokumentował wszystkie jej etapy.
Zdjęcia Ch. Gunn

Ponadto:
Rozmowa z B. Mayem
Energia z kosmosu
Kosmiczna odyseja
Orbitalna moda

REPORTAŻE

Powrót na Księżyc – s. 32
W ramach właśnie realizowanego programu Artemis NASA po 50 latach znów chce posłać ludzi na Księżyc. A potem dalej.
Tekst M. Greshko, zdjęcia D. Winters

Podróż przez czas – s. 66
Webb, najpotężniejszy z teleskopów, jakie zbudował człowiek, patrzy na początki Wszechświata. I odkrywa, że wyglądały nieco inaczej, niż sądziliśmy.
Tekst J. Bennett

Lodowe księżyce życia – s. 92
Najbardziej niegościnne miejsca na Ziemi dają nam pogląd na temat tego, jak może wyglądać pierwotne życie na lodowych księżycach Jowisza i Saturna. Według badaczy, jeśli w Układzie Słonecznym gdzieś jeszcze ono istnieje, to najpewniej tam.
Tekst N. Drake, zdjęcia C. Peter i Chris Gunn