National Geographic 8/24

„Przez wieki Sekwana była nośnikiem cywilizacji i narodowej tożsamości, inspirując stulecia francuskiej kultury” – pisze Mary Winston Nicklin w reportażu o najważniejszej rzece Francuzów. Wraz z gospodarczym rozwojem trafiało do niej jednak coraz więcej odpadów przemysłowych. Do lat 60. XX w. była już tak zanieczyszczona, że jej wody nie nadawały się do kąpieli, a związany z nimi ekosystem umierał.

Z biegiem lat świadomość ekologiczna włodarzy kraju i stolicy wzrosła, co skutkowało kolejnymi inicjatywami mającymi na celu poprawę jakości wód. Prace nad odzyskiwaniem Sekwany dla Paryża przyspieszyły w związku z tegorocznymi letnimi igrzyskami olimpijskimi. Rzeka ma odegrać ważną rolę podczas ceremonii otwarcia imprezy. W jej wodach ma się też odbywać rywalizacja triatlonistów oraz pływaków w otwartym akwenie. Władze Paryża zapewniają, że Sekwana będzie gotowa.

W niniejszym wydaniu przeczytasz również m.in. materiał poświęcony nietoperzom i zagadkom, jakie stanowią dla nauki, oraz artykuł o stanach zapalnych organizmu, których zrozumienie może przed nami otworzyć nowe możliwości.

Życzę przyjemnej lektury.

Łukasz Załuski
redaktor naczelny

Spis treści

8 | W centrum uwagi

16 | Tajemnice ciemnej materii
Ciemna materia wciąż stanowi zagadkę. Polscy badacze właśnie dowiedli, że funkcjonująca w astrofizyce teoria, w myśl której ciemną materię tworzą pierwotne czarne dziury, jest błędna.

20 | Odrodzenie Sekwany
Choć nie jest największą rzeką Francji, stanowi jeden z symboli i tego kraju, i jego stolicy. Mimo takiego honorowego statusu jej stan pozostawiał wiele do życzenia. Inwestycje związane z tegorocznymi igrzyskami olimpijskimi miały jednak sprawić, że paryżanie w swojej rzece znów będą mogli się kąpać.

46 | Nowy gatunek dzikiego kota
Naukowcy potwierdzili istnienie trzeciego gatunku ocelota. Ten przemierza góry na zachodzie Ameryki Południowej.

48 | Nietoperze
W zachodniej kulturze nocni lotnicy kojarzą się z siłami ciemności i zła. Tymczasem te jedyne latające ssaki mają szereg wprost zdumiewających cech stanowiących zagadkę dla badaczy. Przede wszystkim zaś pełnią niezwykle ważne funkcje w swoich ekosystemach.

76 | Złoto z Amazonii
Drobni górnicy do wydobywania złota w puszczach Amazonii stosują rtęć. Badaczka National Geographic pracuje nad aplikacją, która pozwoli wskazać złoto pozyskiwane bez użycia tego trującego metalu, co może pomóc środowisku naturalnemu.

78 | Siła przyciągania muszelek
Muszle fascynują nas od zarania dziejów. Ale jak to się dzieje, że mięczaki potrafią tworzyć tak wyrafinowane struktury? Otóż umożliwia to połączenie zasad fizyki, matematyki i ewolucji.

90 | Pompeje wciąż do odkrycia
Starożytne miasto nie zostało jeszcze całe odkopane spod popiołów Wezuwiusza. Ale nowoczesne technologie pozwalają na nowe odkrycia w miejscach już dawno przebadanych przez archeologów.

94 | Zapalenie dobre i złe
Gorączka, ból i obrzęk nie zawsze są czymś złym. Stan zapalny zazwyczaj bywa bowiem koniecznym etapem zdrowienia. A że jest też nieodłącznie związany z degeneracją, badanie mechanizmów zapaleń daje nam wiedzę na temat procesów związanych ze starzeniem.