National Geographic Numer Specjalny 1/24

Czym jest pamięć?

Podstawą naszych tożsamości, umiejętności i relacji.

PAMIĘĆ JEST POWIĄZANA z emocjami, doznaniami fizycznymi i naszym środowiskiem. Informuje, kim jesteśmy, pomaga nam planować przyszłość i znajdować sposoby radzenia sobie w różnych sytuacjach. Bez niej nie moglibyśmy się uczyć ani rozwijać, bo cała nauka opiera się na fundamencie wcześniejszej wiedzy.

Wbrew temu, co niektórzy mogą sądzić, nasze wspomnienia nie są przechowywane w szafce, której szuflady zawsze możemy otworzyć i bez problemu wyjąć, co trzeba. Pamięć jest złożonym systemem obejmującym wiele obszarów i procesów mózgu. Każde doświadczenie zmienia połączenia i wspomnienia w jego rozległych sieciach neuronowych. Kiedy „wyciągamy” wspomnienie, nie wślizguje się ono do naszej świadomości dokładnie w takiej postaci, w jakiej się wydarzyło. Jest rekonstruowane i za każdym razem, gdy je przywołujemy, mogą wystąpić subtelne różnice w sposobie jego przekształcenia.

Nasza umiejętność zapamiętywania zmienia się z biegiem czasu. Rozwija się dynamicznie w okresie niemowlęcym i dzieciństwie, a potem na ogół zanika wraz z wiekiem, choć niektóre aspekty pamięci poprawiają się, gdy stajemy się coraz starsi. Chociaż niewielki spadek zdolności zapamiętywania jest zjawiskiem normalnym u progu wieku średniego i po przejściu na emeryturę, pewne choroby i stany mogą przyspieszyć utratę pamięci. Na szczęście istnieją proste sposoby na wzmocnienie i ochronę naszych wspomnień.

Pamięć działa na wielu poziomach – świadomie i nieświadomie łącząc obecne doświadczenia z wydarzeniami z przeszłości. Przeczytawszy to, będziesz pamiętać niektóre informacje przez kilka sekund, inne przez wiele godzin, niektóre fakty przez kilka dni, a najciekawsze (dla ciebie) kwestie może zapamiętasz na lata. Niektóre pojęcia możesz przyswoić i nawet nie będziesz wiedzieć, że je znasz, dopóki ktoś cię nie zapyta: Co wiesz o pamięci?

Spis treści

WSTĘP
Czym jest pamięć?

Podstawą naszych tożsamości, umiejętności i relacji 6

ROZDZIAŁ 1
Jak działa pamięć | 8
Mechanizm pamięci: podróż przez mózg

ROZDZIAŁ 2
Jak pamięć się zmienia | 46
Starzenie się i zapominanie: czego się spodziewać

ROZDZIAŁ 3
Jak zachować doskonałą pamięć | 80
Strategia sukcesu: od sprawności fizycznej, przez jedzenie, po sztuczki wspomagające pracę mózgu

Źródła ilustracji | 98