National Geographic Polska 10/24

Na wstępie

W twoje ręce trafia wyjątkowe wydanie magazynu National Geographic Polska. W wyniku wieloletnich badań i eksploracji terenowych nareszcie możemy powiedzieć, że zaczynamy rozumieć ten jeden z najważniejszych ekosystemów na Ziemi. Nie ma wątpliwości, że Amazonia – obszar wokół potężnej Amazonki i jej dopływów – to miejsce jak żadne inne. To tam rośnie ponad 300 mld drzew, a cały obszar jest domem dla 10 proc. gatunków żyjących na Ziemi. To także źródło składników odżywczych zasilających Atlantyk. Bez Amazonii nasza planeta byłaby zupełnie inna.

Inicjatywa Perpetual Planet, efekt partnerstwa między Towarzystwem National Geographic a firmą Rolex, wspiera naukowców pracujących na rozległym obszarze od Andów po Atlantyk. Jej celem jest jak najlepsze zrozumienie zmian zachodzących na tym obszarze. Zwłaszcza że Amazonia, jak cała planeta, zmaga się z dużymi problemami. Ostatnio zaczęła emitować więcej CO₂, niż sama jest w stanie zaabsorbować. Po raz pierwszy przypuszczenia te zostały potwierdzone przez naukowców.

Październikowe wydanie naszego magazynu to zatem opowieść zarówno o nadziei, jak i wyzwaniach czy zagrożeniach. Jedno jest absolutnie jasne: potrzebujemy Amazonii, a Amazonia potrzebuje naszej pomocy.

Łukasz Załuski
redaktor naczelny

Spis treści

8 | Odkrywanie historii Amazonii

Zaawansowane technologicznie narzędzia odsłaniają starożytne światy pod baldachimem lasu deszczowego, co radykalnie zmienia nasze rozumienie historii tego regionu.

26 | Niedźwiedzie z mgielnych ostępów

Wysoko w Andach, gdzie Amazonia bierze swój początek, lasy mgielne zatrzymują wilgoć i dają schronienie niedźwiedziom okularowym.

46 | Szczytowe obserwacje

Na szczycie wznoszącego się na blisko 6400 m peruwiańskiego szczytu Nevado Ausangate naukowcy zainstalowali stację meteorologiczną, by lepiej śledzić zmiany klimatyczne.

48 | Nieznane wody

W odległej boliwijskiej dolinie, omijanej nawet przez rdzenne ludy, przetrwał do naszych czasów dziewiczy rzeczny ekosystem.

62 | Koszty nielegalnego złota

Troje naukowców bada wpływ wydobycia złota na kondycję środowiska i szuka sposobów regeneracji zdegradowanych obszarów.

66 | Lekcje zatopionego lasu

Brazylijski ekolog przybył do Amazonii, by szukać sposobów jej ochrony, a lokalni mieszkańcy udzielili mu cennej lekcji.

84 | Drapieżniki Amazonii

Od mrówek wędrownych po jaguary i anakondy – liczne drapieżniki z lasu deszczowego polują na rozmaite sposoby.

90 | Słodkowodne delfiny

Różowe delfiny rzeczne odgrywają bardzo ważną rolę w ekosystemie Amazonii oraz mitologii tamtejszych rdzennych ludów.

104 | Dyplomacja dla delfinów

Współpraca jest kluczem do zachowania tych niezwykłych ssaków wodnych oraz źródeł utrzymania rybaków.

106| Rzeka w oceanie

Amazonka nie kończy się na wybrzeżu oceanu, do którego wpada. Pióropusz jej niosącej mnóstwo osadów słodkiej wody zasila oceaniczne życie aż po Karaiby.