Branża turystyczna pod lupą

Najważniejsze wnioski zostały przedstawione podczas konferencji prasowej zorganizowanej 9 maja w ramach sympozjum naukowego
w Akademii Vistula.

Autorzy opracowania w pierwszej kolejności podkreślają istniejącą wyraźną korelację pomiędzy kondycją branży turystycznej a tzw. kryzysem gospodarczym. Raport pokazał, że w ciągu ostatnich lat, aż do 2008 roku łączne przychody biur podróży systematycznie rosły osiągając szczytową wartość równą 8,8 mld zł.

Wraz z rozpoczęciem recesji na globalnych rynkach w 2009 roku, kryzys nie ominął również sektora usług turystycznych. Spowodowało to spadek łączonych przychodów polskich biur do 7 mld zł w 2010 roku (spadek o ok. 20,5%). W tym samym czasie roczne obroty 101 największych biur podróży, które pozostały na rynku, wyniosły o ponad 2 mld zł mniej
w porównaniu do 2008 roku.

Kondycja finansowa branży w 2012
W raporcie Instytutu Turystyki Szkoły Głównej Turystyki i Rekreacji zostały zamieszczone również wstępne szacunki i dane finansowe branży za 2012 rok. Według nich w tym czasie działające w Polsce biura podróży sprzedały 1,86 mln wyjazdów zagranicznych, w tym około 1,5 mln wyjazdów w pełni zorganizowanych. Oznacza to wzrost o odpowiednio 20,1% i 12,7%. Jak wynika z raportu, mimo wielu zawirowań na rynku, należy spodziewać się, że popyt na usługi biur podróży obejmujące zagraniczne wycieczki będzie prawdopodobnie nadal rósł.

Najwięksi polscy touroperatorzy w 2011 roku
Miejsce Organizator Obroty w roku 2011 (w mln zł) Obroty w roku 2010 (w mln zł) Pozycja 2010
1. Itaka 1 100,22 900 1
2. TUI Poland 489,07 322 3
3. Rainbow Tours 438,96 318 4
4. Neckermann 263,50 244 5
5. Alfa Star 245,68 278 6
6. Wezyr Holidays 209,29 198 8
7. Sky Club 179,62 507 Triada 2
8. Sun&Fun 175,00 166 10
9. Ecco Holiday 169,52 137 11
10. Trade&Travel 141,00 132 12
Źródło: Wiadomości turystyczne z 16.06.2012 roku, Eurosystem, Warszawa 2012.

Jak pokazuje powyższe zestawienie za 2011 rok, ranking liderów w porównaniu do analogicznego podsumowania z 2010 roku prawie się nie zmienił. Zajmującym ponownie pierwsze miejsce organizatorem turystycznym jest Itaka, której jako jedynej udało się przekroczyć obrotami granicę miliarda złotych. Na kolejnych pozycjach w pierwszej piątce znajdują się TUI, Rainbow Tours, Neckerman oraz Alfa Star.

Branża turystyki w liczbach
Raport IT SGTiR jest także interesującym źródłem wiedzy o głównych cechach rodzimego rynku firm turystycznych. Według stanu na dzień 18 stycznia 2013 roku w rejestrze znajdowały się 3412 biura. Najwięcej podmiotów działa na terenie województwa mazowieckiego (684), co stanowi 20,3% spośród wszystkich, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności. Drugie pod względem liczby podmiotów turystycznych, województwo śląskie, ma 438 podmiotów – 12,8% ogółu. Kolejne miejsca zajęły województwa: małopolskie (456; 13,4%) i dolnośląskie (289; 8,5%).

Co ważne równo trzy czwarte wszystkich działających podmiotów turystycznych funkcjonuje na polskim rynku powyżej 3 lat. Ponad 45% biur podróży wybrało zakres działalności obejmujący Polskę i kraje europejskie. Jeśli chodzi o układ własnościowy w 2012 roku 72,7% wszystkich biur podróży należało do osób fizycznych, 17,0% to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, 3,2% należy do spółek jawnych, 2,7% do stowarzyszeń, a 4,4% biur należy do innych właścicieli.

Gwarancja ubezpieczeniowe na pierwszym miejscu
W przygotowanym przez Instytut Turystyki Szkoły Głównej Turystyki i Rekreacji dokumencie znajdują się również informacje dotyczące, medialnych swojego czasu, kwestii zabezpieczeń finansowych biur podróży. Jest to prawny obowiązek wynikający z zapisów ustawy o usługach turystycznych i aktów wykonawczych. Mechanizm ten ma służyć zagwarantowaniu odpowiednich środków w razie wypadku, gdy organizator wyjazdu wobec nieprzewidzianych kłopotów i wbrew zobowiązaniom ma problem z pokryciem odpowiednich wydatków oraz zwrot wpłat wniesionych przez klientów. W chwili obecnej blisko 88,7% biur wybiera gwarancje ubezpieczeniowe, co stanowi 9% więcej niż w roku ubiegłym. Następnie prawie w równym stopniu decydują się one na gwarancje bankowe (5%) oraz ubezpieczenie na rzecz klienta (4,8%).

Jak wynika z raportu w świetle powyższych danych, warto zwrócić uwagę, że statystycznie tylko co piąty Polak jadąc za granicę, korzysta z usług organizatorów imprez turystycznych. Ponadto 2012 rok był okresem spektakularnych upadłości niektórych biur podróży. Oprócz tego rynek nie jest jeszcze uporządkowany, choć coraz częściej pojawiają się wyspecjalizowane biura turystyki przyjazdowej i wyjazdowej. Patrząc jednak na branżę z perspektywy kilkunastu ostatnich lat jej kondycja nie jest zła i ma jeszcze dużą przestrzeń do rozwoju.