Dolina Pałaców i Ogrodów

Dolina Pałaców i Ogrodów jest szlakiem turystycznym prowadzącym po zabytkach architektury pałacowej i zamkowej przez niezwykle ciekawe krajobrazowo tereny podnóża Rudaw Janowickich i Karkonoszy.
Kotlina Jeleniogórska jest miejscem szczególnym na kulturowej mapie Polski. Z jednej strony - wspaniałe krajobrazy Karkonoszy i Rudaw Janowickich, a z drugiej - największe nasycenie w obiekty zabytkowe.
Ilość, ale przede wszystkim jakość oraz rozmaitość historycznych budowli takich jak: średniowieczne wieże i zamki, renesansowe dwory, barokowe pałace, XIX-wieczne założenia pałacowo-parkowe nadają regionowi unikatowy charakter. Owo połączenie walorów naturalnego krajobrazu i dziedzictwa kultury materialnej podkreślają wspaniałe założenia parkowe otaczające najświetniejsze rezydencje. Tu zmaterializowała się wizja romantycznego krajobrazu. Parki, często połączone ze sobą historycznymi alejami, wtapiają się w naturalne wzgórza, lasy i polany kotliny. Wyjątkowa harmonia działań twórczych człowieka i naturalnego krajobrazu już pod koniec XVIII w. zyskała status miejsca niezwykłego.

Rezydencje na terenie Kotliny Jeleniogórskiej

Na terenie Kotliny Jeleniogórskiej swoje rezydencje zakładały najświetniejsze rody europejskie: Habsburgowie, Hohenzollernowie, Schaffgotschowie, Czartoryscy, Radziwiłłowie, książęta hescy i orańscy. W okresie romantyzmu kotlina stała się znanym miejscem turystycznym i uzdrowiskowym. Przybywali tu artyści, miłośnicy przyrody i podróżnicy z całej Europy i Ameryki, m.in. Fryderyk Chopin, Johan Wolfgang Goethe, Jon Quincy Adams. Urzeczeni krajobrazem malarze zakładali tu kolonie i szkoły artystyczne. Do dziś możemy podziwiać setki XIX-wiecznych grafik i obrazów przedstawiających krajobraz i architekturę. Gdy w połowie XIX w. pruska rodzina królewska nabyła rezydencje w Karpnikach, Mysłakowicach i Wojanowie, swoją działalność w Kotlinie Jeleniogórskiej rozpoczęli najlepsi ówcześnie architekci i architekci krajobrazu: Karl Friedrich Schinkel, Friedrich August Stüller, Peter Joseph Lenne. Intensywny napływ turystów sprawił, iż w całym regionie rozwijała się wspaniała architektura uzdrowiskowa, rezydencjonalna i willowa.
Dolina Pałaców i Ogrodów jest szlakiem turystycznym o znaczeniu regionalnym dla Województwa Dolnośląskiego (uchwała 2445/III/2009 z dn. 17.02.2009). Szlak jest oznakowany. Trasa prowadzi po zabytkach architektury pałacowej i zamkowej przez niezwykle ciekawe krajobrazowo tereny podnóża Rudaw Janowickich i Karkonoszy.

Wykaz obiektów

1. Bukowiec (k. Kowar) - Pałac w Bukowcu
2. Brunów - Pałac w Brunowie*
3. Ciszyca (k. Kowar) - Pałac w Ciszycy
4. Cieplice (Jelenia Góra) - Pałac Schaffgotschów
5. Ciechanowice - Pałac w Ciechanowicach*
6. Janowice Wielkie - Dwór w Janowicach Wielkich
7. Janowice Wielkie - ruiny Zamku Bolczów w Janowicach Wielkich
8. Jelenia Góra - Dwór Czarne w Jeleniej Górze

9. Jelenia Góra - Pałac Paulinum w Jeleniej Górze

Powiat: jeleniogórski
Gmina: Jelenia Góra
Położenie - współrzędne geograficzne: 50°53’’’N 15°54’43’’E
Pałac Paulinum zlokalizowany jest na obrzeżu Jeleniej Góry, tuż przy trasie wylotowej na Karpacz.
Rys historyczny
Pierwsze wzmianki o dobrach paulińskich pochodzą z 1655 r. i są związane z przybyciem jezuitów do Jeleniej Góry. Dzięki nim szybko utrwaliła się nowa nazwa folwarku Paulinenhof. W połowie XIX wieku folwark i otaczające je ziemie kupił znany jeleniogórski fabrykant Richard von Kramst. W roku 1855 zlecił on jeleniogórskiemu ogrodnikowi Siebenhaarowi, twórcy plant jeleniogórskich, założenie na Górze Krzyżowej parku krajobrazowego. Willę w stylu zamkowo-dworskim zlokalizował on na specjalnie uformowanej skarpie na wschodnim zboczu góry. W 1906 roku Oskar Carlo rozpoczął przebudowę i modernizację pałacu. Powierzył to zadanie wrocławskiemu architektowi Karolowi Grosserowi, który rozbudował pałac w duchu eklektycznym.
Rozległy trójkondygnacyjny pałac wzniesiony został na wzgórzu na wschód od centrum Jeleniej Góry. Malownicza budowla z założeniem tarasowym, zaopatrzona jest w liczne wieżyczki, wykusze oraz loggie skierowaną ku zboczu i nieregularne porozmieszczane okna. Wnętrza pałacu zachowały swój pierwotny wystrój oraz charakter. Pałac otacza rozległy park.
Współczesność
Obecnie w pałacu mieści się hotel, restauracja oraz centrum konferencyjne. W pałacowych salach organizowane są koncerty oraz wystawy. Pałac Paulinum w roku 2007 został laureatem w konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków- ZABYTEK ZADBANY. Stan zachowania obiektu bardzo dobry. Istnieje możliwość zwiedzania.
Kontakt:
Pałac Paulinum
ul. Nowowiejska 62
58-500 Jelenie Góra
www.dolinapalacow.pl
10. Karpniki - Pałac w Karpnikach
11. Karpniki - Pałac Dębowy w Karpnikach
12. Kowary - Pałac Miejski w Kowarach
13. Kowary - Nowy Dwór w Kowarach
14. Łomnica - Pałac i Dom Wdowy
15. Miłków - Pałac w Miłkowie
16. Mniszków - Dwór w Mniszkowie
17. Mysłakowice -Pałac w Mysłakowicach
18. Pakoszów - Pałac w Pakoszowie
19. Radomierz - Dwór w Radomierzu
20. Siedlęcin - Wieża Rycerska w Siedlęcinie
21. Sobieszów - Pałac w Sobieszowie
22. Sobieszów - Zamek Chojnik
23. Staniszów - Pałac w Staniszowie
24. Staniszów - Pałac na Wodzie w Staniszowie

25. Wojanów - Pałac w Wojanowie

Powiat: jeleniogórski
Gmina: Mysłakowice
Położenie - współrzędne: 50°52’32’’N 15°48’50’’E
Pałac jest usytuowany po płd. stronie drogi z Jeleniej Góry do Trzcińska.
Rys historyczny
Pierwsze wzmianki o dobrach w Wojanowie pochodzą z końca XIII w. W 1281 r. rycerskie lenno należało do Eberharda von Schildau, a w 1286 r. jako właściciel dóbr w Wojanowie wymieniany jest Henryk de Schildow. W 1607 roku Nickel von Zedlitz und Nimmersath wybudował nowy, renesansowy dwór w Wojanowie. W 1643 r. w czasie wojny trzydziestoletniej renesansowy dwór Zedlitzów spalili Szwedzi, a odbudowany dwór otrzymał już wystrój barokowy, choć wykorzystano do jego wzniesienia zachowane mury i elementy renesansowego dworu. Karl Ike w latach 1832-1834 dokonał przebudowy obiektu, która nadała pałacowi jego dzisiejszy wygląd. Przebudowy dokonano w modnym wówczas stylu neogotyckim, a dokładniej w jego klasycystycznej, wczesnej odmianie. 9 maja 1839 r. dziedziczna lenna posiadłość rycerska Wojanów przeszła w posiadanie księżniczki Luizy, żony księcia Fryderyka Niderlandzkiego, córki króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. Para książęca dokonała kolejnej przebudowy pałacu w latach 1839 -1840. Przyjmuje się, iż prace budowlane prowadził wówczas uczeń Schinkla, Friedrich August Stüller lub Hermann Alexander Wentzel, architekt księcia holenderskiego. Powstał wtedy park krajobrazowy przekształconym w pierwszej połowie XIX wieku przez Piotra Józefa Lenné, architekta króla pruskiego. Dobra w Wojanowie należały do pruskiego domu panującego w latach 1839-1908.
Trójkondygnacyjny pałac założono na planie prostokąta, z narożnymi okrągłymi alkierzowymi wieżami. Bryłę nakryto stromym dachem namiotowym. Pałac zachował od strony ogrodu rozległy taras z bocznymi szerokimi schodami. Zabudowę flankują po obu stronach oranżerie połączone z pałacem krytymi przejściami. Przed pałacem znajduje się duży dziedziniec z dawnymi zabudowaniami gospodarczymi i oficyną mieszkalną. Całość otoczona jest kilkunastohektarowym parkiem krajobrazowym.
Współczesność
Obecnie w obiekcie mieści się centrum konferencyjno- hotelowe. W ramach organizowanego konkursu "Dolnośląska Budowa 2007-2008" - Pałac w Wojanowie otrzymał Grand Prix za przeprowadzone w latach 2004-2008 prace budowlano - konserwatorskie po pożarze, który strawił obiekt w 2002 roku. Pałac otacza park krajobrazowy. Na terenie obiektu organizowane są spektakle teatralne oraz koncerty. Istnieje możliwość zwiedzania obiektu.
Kontakt:
Pałac w Wojanowie
Wojanów 9, Wojanów
58-508 Jelenia Góra
www.dolinapalacow.pl

26. Wojanów - Pałac w Wojanowie- Bobrowie

*obiekt poza obszarem Kotliny Jeleniogórskiej

Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej
www.dolinapalacow.pl