Dwa gatunki praludzi żyły jeden obok drugiego. Dowodzą tego ślady stóp sprzed 1,5 mln lat

Spis treści:

1. Gdzie znaleziono niezwykłe ślady stóp
2. Dwa rodzaje śladów pozostawione przez różne gatunki
3. Do kogo należały odkryte ślady?
4. Konkurencja? Raczej nie

Dzisiaj istnieje tylko jeden przedstawiciel rodzaju Homo. To, my, ludzie rozumni, Homo sapiens. Jednak w przeszłości było nas znacznie więcej. Do homininów – do których należy człowiek oraz wszyscy jego wymarli krewni – zalicza się, według różnych szacunków, od kilku do kilkunastu różnych gatunków. Wszystkie znamy z wykopalisk: z zachowanych do naszych czasów szczątków, narzędzi, ale również śladów pozostawianych w piasku i mule.

Naukowcy od dawna przypuszczali, że w odległej przeszłości na Ziemi przedstawiciele różnych gatunków praludzi musieli żyć obok siebie. Dotychczas jednak brakowało na to twardych dowodów. Dowody takie zostały właśnie znalezione w Kenii, na brzegu Jeziora Turkana. Są nimi odciśnięte obok siebie stopy dwóch różnych człowiekowatych. Tego typu ślady zostały odkryte po raz pierwszy, a znalezisko jest na tyle sensacyjne, że opisujący je artykuł został opublikowany w prestiżowym czasopiśmie „Science”.

Gdzie znaleziono niezwykłe ślady stóp

Przede wszystkim znalezione ślady są bardzo stare. Mają 1,5 mln lat. Znaleziono je w formacji Koobi Fora w Kenii, w pobliżu wschodniego brzegu Jeziora Turkana. Kiedyś była tutaj tętniąca życiem sawanna, pełna rozmaitych roślin i zwierząt. Środowisko musiało być zróżnicowane i bogate w żywność, skoro obok siebie żyły w nim co najmniej dwa różne gatunki człowiekowatych.

Ślady zostały odkryte w 2021 roku. Zachowały się znakomicie w wysuszonej warstwie piasku i mułu. Wpierw na miejsce zwrócili uwagę Kenijczycy, którzy przeszukiwali okolicę, współpracując z działającymi tam naukowcami z zespołu Louise Leakey (wnuczki i córki słynnych paleontologów, Louisa i Richarda). Po zdjęciu wierzchniej warstwy zauważono wielkie ślady ptaka oraz odciski stóp praludzi.

Dwa rodzaje śladów pozostawione przez różne gatunki

Badacze znaleźli całą ścieżkę składającą się z dwunastu odcisków stóp. Musiał pozostawić ją jeden osobnik idący prosto przed siebie. Obok niej znajdowało się również odizolowane odciski, które pozostawiły trzy inne osobniki. Obie grupy odcisków były równie dobrze zachowane. Nie widać na nich było odpadających resztek zaschniętego mułu, nie nachodziły też jedne na drugie.

Na tej podstawie naukowcy postawili zaskakującą hipotezę. Ich zdaniem jedne i drugie ślady zostały pozostawione niemal dokładnie w tym samym czasie. – Szacujemy, że okno czasowe wynosi od minut do zaledwie kilku dni – powiedział Kevin Hatala, pierwszy autor pracy.

Do kogo należały odkryte ślady?

Jedne ze znalezionych odcisków wyglądają znajomo. Pozostawił je ktoś, kto chodził podobnie jak my. Wpierw stawiał na ziemi piętę, następnie przetaczał całą stopę po podłożu, by na koniec odepchnąć się od niego największym palcem. Naukowcy przypuszczają, że był to przedstawiciel gatunku Homo erectus.

Drugi typ odcisków jest nieco inny. Również pozostawiła je istota dwunożna i wyprostowana, jednak jej stopa była znacznie bardziej płaska. Na podstawie innych znalezisk z okolicy naukowcy podejrzewają, że był to Paranthropus boisei, jeden z gatunków zamieszkujących Afrykę australopiteków.

Konkurencja? Raczej nie

Znalezisko wskazuje, że oba gatunki obok siebie w tym samym środowisku w tym samym okresie. Czy walczyły ze sobą albo przynajmniej konkurowały? Naukowcy policzyli, że Homo erectus i Paranthropus boisei koegzystowały w tym samym terenie przez około 100 000 lat.

Konkurencja między nimi raczej nie była specjalnie silna, ponieważ oba gatunki poszukiwały różnego typu pożywienia. Homo erectus odżywiał się w bardzo zróżnicowany sposób i potrafił polować na duże zwierzęta. Z kolei Paranthropus boisei, znany głównie z zachowanych do naszych czasów fragmentów kości czaszki, miał duże i szerokie zęby, co wskazuje, że sięgał przede wszystkim po pokarm roślinny.

Inaczej też potoczyły się ich losy. Homo erectus, nasz bezpośredni przodek, utrzymał się na Ziemi jeszcze przez ponad milion lat. Natomiast Paranthropus boisei wyginął ok. 1,2 mln lat temu. Dlaczego, dokładnie nie wiadomo.

Źródła: Science, phys.org, New Scientist

Nasza autorka

Magdalena Salik

Dziennikarka i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Autorka powieści z gatunku fantastyki naukowej, ostatnio wydała „Płomień” i „Wściek”. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com