Elektroodpady: jak się wobec nich zachowujemy?

Na jego organizację, w celu zagwarantowania zbiórki unijnego wymogu 4 kg elektroodpadów na mieszkańca, producenci wyłożyli do tej pory 600 mln złotych. Pomimo tak wielkich nakładów cała branża boryka się z wieloma patologiami i szarą strefą, która zakłóca swobodną konkurencję na rynku AGD. Wobec małej efektywności instytucji nadzoru, jedyną dostępną drogą do poprawy sytuacji jest zmiana prawa oraz podnoszenie świadomości konsumentów.

* Nawet 60% zebranego sprzętu zużytego sprzętu elektrycznego (ZSEE) nie trafia do systemu gospodarowania odpadami i może być przetwarzana niepoprawnie
* 20% zużytego dużego AGD trafia na złom
* Recykling ZSEE bezpodstawnie finansuje zbieranie odpadów komunalnych
* 17 mln lodówek i pralek w naszych domach to sprzęt nieefektywny energetycznie (klasa energetyczna A lub niższa). 20% używanego dużego AGD
w gospodarstwach domowych ma ponad 10 lat, w tym
6 mln samych lodówek i pralek

Jak pokazały najnowsze badania zrealizowane pod koniec listopada 2013 na zlecenie CECED Polska, reprezentującego większość producentów AGD, tylko 44% z całego zużytego sprzętu generowanego przez gospodarstwa domowe zostaje oddanych jako elektroodpad (w 2011r. - 41%). W porównaniu z rokiem 2011 coraz więcej takiego sprzętu trafia do legalnych kanałów zbiórki - 40 % (wobec 33% w 2011r.). Niestety, pozostałe 60% wciąż omija profesjonalną zbiórkę elektrodpadów i nie zostaną zaliczone do rejestrowanych i wymaganych od Polski minimalnych poziomów recyklingu. Porównanie badań przypadło na lata 2012-2013, które były rekordowe pod względem wydatków na podnoszenie świadomości konsumentów o ZSEE – łączne nakłady na ten cel przekroczyły 15 mln zł (połowa wszystkich wydatków od początku utworzenia systemu).

- Coraz więcej z nas wie gdzie oddać ZSEE. Do obecnej poprawy przyczyniła się nasza największa w Polsce mapa punktów zbiórki, ElektroMapa.pl, ale i wiele innych projektów realizowanych w ostatnich dwóch latach. Znacznie mniej wyrzucamy też elektroodpadów na śmietnik. Niestety jednocześnie wciąż przybywa osób, które dla chęci szybkiego zysku sprzedają ZSEE w punktach skupu złomu. Te miejsca nie gwarantują profesjonalnego i bezpiecznego dla środowiska recyklingu.
W kategorii dużego AGD złomowane jest aż 19% urządzeń, dlatego też nie zaprzestajemy naszej walki ze ZŁ(om)EM, a więc nielegalną zbiórką elektroodpadów – mówi Radosław Maj, Koordynator Projektu „Oddaj Elektroodpady w dobre miejsce”.
Gospodarstwa domowe coraz rzadziej przekazują stare urządzenia rodzinie lub znajomym. Takie stare lodówki to niejednokrotnie duże obciążenie finansowe w porównaniu z najefektywniejszym dziś sprzętem. Pozostała masa elektroodpadów, ok. 35% ZSEE chomikujemy w domach, z czego 2/3 nie jest w ogóle używana.

- Trudnej sytuacji w zbiórce ZSEE nie ułatwiają same gminy. Ich zła interpretacja przepisów prowadzi to tego, że firmy zbierające zaniżają ceny w swoich ofertach przetargowych, aby potem dostać wyłączność od gmin na zbiórkę elektroodpadów i móc je sprzedawać producentom po zawyżonej cenie. W ten sposób ci ostatni finansują nie tylko zbiórkę i recykling ZSEE, ale także innych odpadów komunalnych. Liczymy, że ten wymykający się spod kontroli proceder rozwiąże Ministerstwo Środowiska przy okazji trwających obecnie prac nad nową ustawą o zużytym sprzęcie – mówi Wojciech Konecki, Dyrektor Generalny CECED Polska.

17 mln lodówek i pralek w naszych domach to sprzęt nieefektywny energetycznie (klasa energetyczna A lub niższa). 20% używanego dużego AGD w gospodarstwach domowych ma ponad 10 lat, w tym 6 mln samych lodówek i pralek. Kupując nową lodówkę czy pralkę kierujemy się przede wszystkim ceną – nie jesteśmy świadomi, że wybór najoszczędniejszych urządzeń może przynieść oszczędności nawet ponad 150 zł rocznie.

Koordynowany przez CECED Polska projekt „Oddaj Elektroodpady w dobre miejsce” stworzył największą niekomercyjną mapę legalnych punktów zbiórki zużytego sprzętu, ElektroMapa.pl, z której korzysta dziś ok 4 tys. osób miesięcznie. W ramach projektu przygotowano także Kodeks Dobrych Praktyk zużytego sprzętu, który adresowany jest do wszystkich uczestników rynku elektroodpadów. Wraz z końcem roku kończą się działania w naszym projekcie. To jednak nie koniec walki ze ZŁ(om)EM!

Mapę zbiórki elektroodpadów można znaleźć na www.elektrosmieciwsieci.pl
Kampania została zrealizowana przez CECED Polska w ramach projektu „Elektroodpady w dobre miejsce” – ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej nt. poprawnego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.