Jak leworęczność wpływa na nasze życie emocjonalne i społeczne? Są nowe badania
Naukowcy od dawna badają, jak leworęczność wpływa na nasze myślenie i zachowanie. Nowe badania pokazują, że przypisywanie różnych funkcji prawej i lewej półkuli mózgu może mieć wpływ na zdolności językowe i społeczne, szczególnie u osób o nietypowej asymetrii między półkulami.
Spis treści:
Jako ludzie różnimy się między sobą nie tylko wzrostem, kolorem oczu i włosów, czy wreszcie cechami osobowości, ale też tym, którą ręką jemy i piszemy. Zdecydowana większość światowej populacji jest praworęczna. Leworęczność, choć wciąż uznawana za cechę mniejszościową, występuje w około 10–12% populacji na świecie. W różnych krajach jej występowanie różni się jednak nieznacznie. Na przykład w Europie, szczególnie w Holandii, Stanach Zjednoczonych i Belgii, odsetek leworęcznych wynosi około 13%, podczas gdy w krajach azjatyckich, jak Japonia czy Chiny, jest znacznie niższy, sięgając zaledwie 3–5%. W Polsce odsetek osób leworęcznych wynosi około 8,9%, co plasuje kraj w średniej strefie na tle innych państw.
Leworęczność i zdolności mózgu
Naukowcy od dawna badają, czy leworęczność wpływa na inne aspekty naszego życia. Nowe badania Georginy Donati i jej zespołu, opublikowane w „Scientific Reports”, rzucają świeże światło na związek między dominującą ręką a zdolnościami emocjonalnymi i społecznymi. Uczestnikami byli zwiedzający Science Museum w Londynie, którzy podjęli się kilku zadań, w tym testu zręcznościowego. W ramach tego testu przesuwali małe kolorowe kołki w otwory na tablicy, używając na zmianę obu rąk, co pozwoliło ocenić ich zdolności manualne.
Kolejne zadanie, tzw. test twarzy chimerycznych (z ang. chimeric faces task), miało na celu zbadanie, która półkula mózgu dominuje u uczestników w rozpoznawaniu emocji. Lateralizacja, czyli przypisywanie różnych funkcji jednej z półkul, sprawia, że prawa i lewa półkula specjalizują się w odmiennych zadaniach, np. kontroli dominującej ręki lub przetwarzaniu emocji.
Uczestnicy oglądali zdjęcia, na których jedna połowa twarzy wyrażała emocje, a druga była neutralna. Ich zadaniem było ocenienie intensywności emocji widocznej na twarzy. Dzięki temu naukowcy mogli określić, czy badani mają tendencję do dostrzegania emocji po lewej czy prawej stronie twarzy, co jest odzwierciedleniem asymetrii w przetwarzaniu emocji przez mózg.
Dodatkowo uczestnicy wykonali test płynności językowej i wypełnili kwestionariusz dotyczący trudności społecznych, stosowany często w badaniach nad autyzmem. Zespół Donati zebrał też informacje o zgłaszanych diagnozach autyzmu i ADHD. Okazało się, że osoby z niezgodnym profilem asymetrii – czyli praworęczne, ale z lewostronną dominacją emocjonalną – częściej zgłaszały trudności społeczne i miały wyższy wskaźnik diagnoz autyzmu i ADHD.
Jak działają półkule mózgu?
Większość badanych była praworęczna i wykazywała standardowy wzór lateralizacji: praworęczność oraz lewostronną dominację w rozpoznawaniu emocji, co oznacza, że osoby te częściej uznawały emocje widoczne na lewej stronie twarzy za bardziej ekspresywne. Ta lewostronna preferencja jest zgodna z wcześniejszymi badaniami, które pokazują, że prawa półkula mózgu odpowiada za przetwarzanie emocji, stąd preferencja dla lewej strony twarzy.
Interesującym wynikiem było odkrycie, że osoby o umiarkowanej lateralizacji (umiarkowana preferencja ręki) uzyskiwały najlepsze wyniki w zadaniu z perforowaną tablicą, co sugeruje, że brak wyraźnej dominacji jednej ręki może sprzyjać lepszej koordynacji i zręczności. Sukces w tym zadaniu był powiązany z lepszą płynnością językową, co może wskazywać na „efekt kaskadowy” między lateralizacją ruchową a zdolnościami poznawczymi.
Potrzebne są dalsze badania
Badanie wykazało, że 12% uczestników miało „odwrócony” profil lateralizacji – byli praworęczni, ale preferowali prawą półkulę przy rozpoznawaniu emocji. Te osoby częściej doświadczały trudności w relacjach społecznych i miały wyższy wskaźnik diagnoz autyzmu i ADHD. Naukowcy sugerują, że niespójność między dominującą ręką a półkulą odpowiedzialną za emocje może utrudniać dostosowanie się do norm społecznych, co prowadzi do częstszych problemów w kontaktach z innymi.
Wyniki pokazują, że nie tylko prawo- czy leworęczność ma znaczenie, ale ogólny profil asymetrii mózgowej wpływa na zdolności poznawcze i społeczne. Badacze sugerują, by przyszłe badania nad lateralizacją uwzględniały pełny obraz asymetrii mózgowej, a nie tylko podział na prawo- i leworęczność.
Źródło: Scientific Reports.
Nasz autor
Mateusz Łysiak
Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.