James Bond omal nie zamienił się w zombie. Takie działanie ma tetrodotoksyna

W tym artykule:

1. Agentka otruła Jamesa Bonda
2. Jak działa tetrodotoksyna
3. Toksyna z japońskiej ryby

Jak zamienić człowieka w zombie? Z tego, co udało się wydobyć naukowcom z haitańskich czarowników – chełpiących się taką mocą, lecz ukrywających jej źródło – kluczem jest ekstrakt z pewnej ryby. Jak jest ona niebezpieczna przekonał się swego czasu James Bond.

Agentka otruła Jamesa Bonda

„Kobieta ciągle wpatrywała się Bondowi w oczy. Poruszyła się nieco, balansując ciężar” – czytamy w ostatnich akapitach bondowskich „Pozdrowień z Rosji” (1957). – „Czubek jednego z jej lśniących, zapiętych na guziczki butów, nacisnął podbicie drugiego. Z samego czubka tamtego wysunął się centymetr cienkiego ostrza. (...) Żółte oczy krótko zabłysły. – Żegnam, mister Bond. Bucik ze swym stalowym języczkiem śmignął do przodu. Bond poczuł ostry ból w prawej łydce”.

Tak sowiecka agentka zaaplikowała agentowi 007 śmiertelnie groźną truciznę. Na efekty nie trzeba było długo czekać: „W ciało Bonda postępowało wzwyż odrętwienie. Było mu bardzo zimno. Podniósł dłoń, aby odgarnąć sobie kosmyk włosów znad prawej brwi. W palcach nie miał czucia. Wydawały się wielkie jak ogórki. Dłoń opadła mu ciężko u boku. Oddychanie stało się trudne. Bond zaczerpnął tchu do głębi płuc. Zacisnął szczęki, przymknął do połowy oczy, jak ludzie starający się ukryć, że są pijani. (...) Teraz już musiał walczyć o każdy oddech. Znowu podniósł dłoń do swej zimnej twarzy. (...) Poczuł, że kolana zaczynają się pod nim uginać. (...) Bond z wolna obrócił się na pięcie i jak długi runął na ciemnoczerwoną posadzkę” .

Jak działa tetrodotoksyna

Fikcyjny superagent walczył o oddech niczym prawdziwe ofiary haitańskich szamanów. Jak one stawał się odrętwiały i zimny. I cudem uniknął śmierci. Jak wyjaśnili to zwierzchnicy superagenta, Bond zawdzięczał ocalenie koledze, który ułożył go na podłodze i „robił mu sztuczne oddychanie, jak topielcowi. W jakiś sposób utrzymywał działanie płuc aż do nadejścia lekarza. Na szczęście lekarz pracował jakiś czas w Ameryce Południowej. Uznał, że to kurara, i zastosował odpowiednie środki. Szansa i tak była jedna na milion”.

Kobieta "pożyczyła" do selfie ośmiornicę. To była bolesna lekcja

Każdy chce mieć zdjęcie w sieci, które zdobędzie setki tysięcy odsłon i polubień. Jaką za to zapłacisz cenę? Tutaj była to bolesna rana twarzy, w którą wdało się zakażenie. Skończ...

Jednak wbrew pozorom winna była wcale nie kurara. Czyli słynna trucizna amazońskich Indian, wyrabiana z wyciągu z kory kulczyby. Tym razem chodziło o rybę: „Badania zabrały nam trzy miesiące. Odkrył to pewien bystry facet ze szkoły medycyny tropikalnej. Trucizna nazywa się fugu. Japończycy używają jej w celach samobójczych. Uzyskuje się ją z organów płciowych japońskiej ryby-kuli. (…) Naukowa nazwa fugu brzmi tetrodotoksyna. To straszny środek, błyskawicznie działający. Jedna porcja (…) i w ciągu kilku sekund następuje paraliż mięśni notorycznych i oddechowych. Z początku facet widzi wszystko podwójnie, za chwilę nie może otworzyć oczu. Potem nie może przełykać. Głowa mu opada i nie może jej podnieść. Umiera z powodu paraliżu dróg oddechowych”.

Toksyna z japońskiej ryby

Obecna we wspomnianych rybach tetrodotoksyna ma wzór C₁₁H₁₇N₃O₈. To trucizna sto razy silniejsza od cyjanku potasu. Neurotoksyna ta była znana tajnym służbom już za czasów Iana Fleminga, twórcy Jamesa Bonda. A zarazem stanowiła tajemnicę „proszku zombie”, wytwarzanego ponoć przez haitańskich szamanów. Tyle, że książkowe tajne służby skojarzyły ją z japońskimi rybami fugu. Natomiast Haitańczycy znają je jako rozdymki (puffer fish).

Ryba fugu jest w Japonii popularnym przysmakiem. Jednak mieszkańcy Kraju Kwitnącej Wiśni dobrze wiedzą, że niewłaściwie przyrządzona może śmiertelnie zaszkodzić. Kucharze są specjalnie przygotowywani, by chronić klientów przed krwią i wnętrznościami niebezpiecznego smakołyku. Delikatna w smaku ryba wywołuje przyjemne odrętwienie języka i ust. Zapewne podnosi też jedzącym poziom adrenaliny. Są przecież tylko o krok od tego, by zesztywnieć na zawsze. A znane są z Azji przykłady, gdy osoby zatrute brano za martwe i budziły się w trumnie, przygotowane już do pogrzebu.

Jak działa tetrodotoksyna w zabójczej dawce? Doprowadza ofiarę do stanu imitującego śmierć. Blokuje przekazywanie impulsów elektrycznych w nerwach. Człowiek poddany jej działaniu jest jak sparaliżowany, choć zachowuje świadomość. Mięśnie odmawiają mu jednak posłuszeństwa, ma kłopoty z oddychaniem. Albo udusi się, albo doczeka się pomocy, przetrzyma dobę tego horroru i wróci do normalnego życia.

Artykuł oparty jest na książce Adama Węgłowskiego „Żywe trupy. Prawdziwa historia zombie".

Bibliografia:

• Wade Davis, Wąż i tęcza, Czarne 2022
• Ian Fleming, Doktor No, Warszawa 1989
• Ian Fleming, Pozdrowienia z Rosji, Warszawa 2008
• Adam Węgłowski, Żywe trupy. Prawdziwa historia zombie, Znak Horyzont 2016

Nasz ekspert

Adam Węgłowski

Adam Węgłowski – dziennikarz i pisarz. Były redaktor naczelny magazynu „Focus Historia”, autor artykułów m.in. do „Przekroju”, „Ciekawostek historycznych”. Wydał serię kryminałów retro o detektywie Kamilu Kordzie, a także książki popularyzujące historię, w tym „Bardzo polską historię wszystkiego” oraz „Wieki bezwstydu”. Napisał też powieść „Czas mocy” oraz audioserial grozy „Pastor” – rozgrywający się na przełomie wieków XVII i XVIII w Prusach. W swoich rodzinnych stronach, na Mazurach, autor umiejscowił także powieści „Pruski lód ” oraz „Upierz”.