Smutne szacunki badaczy: jedna trzecia gatunków może zniknąć w ciągu 50 lat

Łącząc informacje na temat ostatnich wyginięć na skutek zmian klimatycznych, tempa przemieszczania się gatunków i prognoz dotyczących przyszłego klimatu, naukowcy szacują, że co trzeci gatunek roślin i zwierząt może być zagrożony wyginięciem. Ich wyniki oparte są na danych na temat setek gatunków roślin i zwierząt badanych na całym świecie. Opublikowane w czasopiśmie "Proceedings of the National Academy of Sciences" badania prawdopodobnie są pierwszymi, które podjęły się takich obliczeń.

Aby oszacować tempo wymierania gatunków w przyszłości, Cristian Román-Palacios i John J. Wiens, obydwaj z Wydziału Ekologii i Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu w Arizonie, przyjrzeli się niedawnej przeszłości w świecie roślin i zwierząt.

Naukowcy przeanalizowali dane 538 gatunków z 581 miejsc na całym świecie. Skupili się na gatunkach roślin i zwierząt, które były badane w tym samym miejscu i czasie, w co najmniej 10-letnim odstępach. W wyniku analizy stwierdzili, że 44% z 538 gatunków już wyginęło – w jednym lub kilku miejscach.

"Analizując 19 zmiennych klimatycznych w każdym z tych miejsc, mogliśmy określić, które z nich prowadzą do wymierania, a które nie zdziesiątkują populacji zagrożonych roślin i zwierząt" – powiedział Román-Palacios – "Oszacowaliśmy również, jak szybko populacje mogą się przemieszczać, by spróbować uciec przed wzrostem temperatury. Gdy zbierzemy wszystkie te informacje dla każdego gatunku, będziemy w stanie przedstawić szczegółowe szacunki dotyczące globalnego tempa wymierania setek gatunków roślin i zwierząt".

Jako kluczową zmienną determinującą to, czy dana populacja przeżyje, naukowcy zidentyfikowali maksymalne roczne temperatury. Co zaskakujące, stwierdzili oni również, że średnie roczne temperatury wykazywały mniejsze zmiany w miejscach, w których doszło do wyginięcia. "Oznacza to, że wykorzystanie zmian średnich rocznych temperatur do przewidywania wymarcia z powodu zmian klimatycznych może być mylące" – powiedział Wiens.

Poprzednie badania koncentrowały się na rozproszeniu lub migracji do chłodniejszych siedlisk, jako sposobie "ucieczki" gatunków z ocieplających się klimatów. Autorzy obecnych badań stwierdzili jednak, że większość gatunków nie będzie w stanie rozproszyć się wystarczająco szybko, aby uniknąć wyginięcia, biorąc pod uwagę ich wcześniejsze tempo przemieszczania. Według nich wiele gatunków jest w stanie tolerować wzrost maksymalnych temperatur, ale tylko do pewnego stopnia.

Prognozy dotyczące utraty gatunków zależą od tego, jak bardzo klimat będzie się ocieplał w przyszłości. "Jeśli będziemy trzymać się porozumienia paryskiego w sprawie walki ze zmianami klimatu, do 2070 roku możemy stracić mniej niż 2 na każde 10 gatunków roślin i zwierząt na Ziemi. Ale jeśli ludzie spowodują większy wzrost temperatury, możemy stracić ponad jedną trzecią, a nawet połowę wszystkich gatunków roślin i zwierząt" – powiedział Wiens.

Prognozy dotyczące utraty gatunków są podobne dla roślin i zwierząt, ale przewiduje się, że wyginięcia będą dwa do czterech razy częstsze w tropikach niż w regionach umiarkowanych.

"To duży problem, ponieważ większość gatunków roślin i zwierząt występuje w tropikach" – powiedział Román-Palacios.

Katarzyna Mazur