Kiedy wybory? Termin ma znaczenie. Według naukowców jesienią i wiosną jesteśmy bardziej konserwatywni
Wartości moralne, które popieramy, zmieniają się wraz z porami roku. Wiosną i jesienią wyżej cenimy wartości konserwatywne. Latem i zimą uznajemy je za mniej istotne. Może mieć to wpływ na wybory, decyzje sądów, a także naszą skłonność do podporządkowania się np. zaleceniom pandemicznym.
W tym artykule:
- Pięć najważniejszych wartości
- Latem liberałowie, jesienią konserwatyści
- Kiedy wybory? Termin ma znaczenie
Związek pór roku z wartościami moralnymi badali naukowcy z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej. Wykorzystali internetowe ankiety, które przez ostatnią dekadę wypełniło prawie 230 tys. Amerykanów.
Okazało się, że na poglądy badanych wpływał kalendarz. Poparcie dla pięciu podstawowych wartości moralnych zmieniało się wraz z porami roku. Jesienią i wiosną ankietowali bardziej popierali wartości konserwatywne. Podobne wyniki dała analiza mniejszej ilości danych z Kanady i Australii (choć już nie Wielkiej Brytanii).
Wnioski z badania są ważne i ciekawe. Jeśli jesienią ludzie są z natury bardziej konserwatywni, może to oznaczać, że wybory przeprowadzane w tym terminie automatycznie dają przewagę partiom z prawej strony sceny politycznej. Z kolei sędziowie orzekający w środku lata mogą być bardziej liberalni – i w swoich poglądach, i wyrokach.
Pięć najważniejszych wartości
Naukowcy wykorzystali dane zebrane dzięki stronie YourMorals.org, działającej od 2009 roku. Bada ona nasz stosunek do następujących wartości:
- Lojalność. Poświęcenie dla swojej grupy i utrzymywanie z nią silnych więzi.
- Autorytet. Szacunek i podporządkowanie się władzom i istniejącym regułom.
- Czystość. Szacunek dla świętości i tradycji.
- Troska. Przyjazny stosunek do ludzi i zapobieganie krzywdzie dziejącej się innym.
- Równość. Równe traktowanie wszystkich ludzi.
Trzy pierwsze wartości – lojalność, autorytet i czystość – psychologowie społeczni uznają wartości „łączące” (ang. binding). Promują one podporządkowanie się grupie i jej normom. W polityce charakteryzują konserwatystów. Z kolei troska i równość koncentrują się na prawach jednostki i jej dobrostanie. To wartości uznawane za liberalne.
Latem liberałowie, jesienią konserwatyści
Wyniki badań opublikowanych w czasopiśmie naukowym „PNAS” pokazują wyraźny trend. Wiosną i jesienią respondenci wypełniający kwestionariusze wyżej cenili wartości „łączące”, czyli konserwatywne. Latem i zimą poparcie dla tych wartości spadało. Taką prawidłowość obserwowano przez cały dziesięcioletni okres badań. Letni spadek poparcia dla wartości konserwatywnych był większy w rejonach, gdzie różnice między latem a pozostałymi porami roku są najwyraźniejsze.
Naukowcy są zdania, że obserwowane zmiany mają związek z poziomem niepokoju. On również zmienia się wraz z porami roku. – Zauważyliśmy, że szczyt lęku przypada na wiosnę i jesień, co zbiega się z okresami, w których ludzie mocniej popierają „łączące” wartości – mówi dr Mark Schaller, jeden z autorów badań. – Ta korelacja sugeruje, że wyższy poziom lęku może skłonić ludzi do szukania pocieszenia w grupowych normach i tradycjach – dodaje.
Do końca tego wieku lato wydłuży się do pół roku
Jeżeli nie zatrzymamy zmian klimatycznych, letnie upały na Półkuli Północnej do końca wieku wydłużą się do pół roku, przekonują autorzy nowego badania.
Kiedy wybory? Termin ma znaczenie
Zdaniem badaczy zaobserwowana przez nich prawidłowość ma istotne znacznie praktyczne. Jej implikacje dotyczą bardzo wielu obszarów. Oto najważniejsze.
- Termin wyborów może mieć znacznie dla ich wyniku.
- Termin prowadzenia spraw sądowych i orzekania może wpływać na wysokość wyroków.
- Termin prowadzenia kampanii społecznych – np. promujących szczepienia – może być dobrany tak, by zwiększyć ich skuteczność. Lepiej je przeprowadzać wówczas, gdy ludzie cenią wyżej normy grupowe.
- Społeczny stosunek do obcych i tych, którzy nie podporządkowują się normom grupy, może zależeć od pór roku.
Naukowcy planują teraz bliżej zbadać związek między niepokojem a wartościami moralnymi. A także dokładniej sprawdzić, jak pory roku wpływają na pracę sędziów. Kluczowe pytanie – ważne w każdym kraju, także w Polsce – brzmi: czy zaobserwowany związek dotyczy tylko Ameryki, czy też jest uniwersalny? Na razie nie znamy na nie odpowiedzi.
Źródło: PNAS, The University of British Columbia.
Nasz ekspert
Magdalena Salik
Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com