Lasy Państwowe: „Dla ludzi, dla przyrody”

Na wielu obszarach zarządzanych obecnie przez Lasy Państwowe znajdowały się w przeszłości poligony oraz inne obiekty wykorzystywane przez wojsko. Zrujnowane budynki oraz zalegające w gruncie militaria stwarzały zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia ludzi. Zdegradowane tereny wymagały kompleksowych działań przywracających im funkcje przyrodnicze i użytkowe. Realizacja projektu polegała przede wszystkim na oczyszczeniu saperskim terenu i usunięciu przedmiotów wybuchowych, jak również zanieczyszczeń gruntowych. Wyburzono także ponad 500 obiektów użytkowanych niegdyś przez siły zbrojne, a inne zabezpieczono, przystosowując je do zasiedlenia przez zwierzęta – np. nietoperze.
– Oczyszczenie tych obszarów umożliwiło leśnikom prowadzenie innych działań służących ochronie przyrody takich jak zalesianie, odnowa gatunkowa czy renaturyzacja wrzosowisk. Nie bez znaczenia jest fakt, że ¼ objętych projektem terenów należy do sieci Natura 2000. Część dawnych poligonów ponownie otwiera się dla ludzi: nie tylko tych zbierających owoce lasu, lecz także spacerowiczów, rowerzystów, biegaczy czy miłośników wypoczynku na łonie natury. W niektórych nadleśnictwach już planuje się budowę szlaków czy ścieżek rowerowych – powiedział podczas konferencji Wiesław Krzewina, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych.
Projekt "Rekultywacja na cele przyrodnicze terenów zdegradowanych, popoligonowych i powojskowych zarządzanych przez PGL LP" realizowało 58 nadleśnictw w całej Polsce. Dzięki środkom z unijnego programu Infrastruktura i Środowisko (ok. 130 mln zł) rekultywacji poddano ponad 30 000 ha lasów. Według szacunków CKPŚ, który koordynował wszystkie prace, z ziemi wydobyto około 1,5 mln sztuk niewybuchów, niewypałów i innych materiałów niebezpiecznych.
Spotkanie otworzyli Wiesław Krzewina, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych, gen. bryg. Jan Dziedzic, zastępca szefa sztabu generalnego Wojska Polskiego – reprezentujący Ministra Obrony Narodowej Tomasza Siemoniaka, Katarzyna Kępka, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska oraz Stanisław Gorczyca, Senator RP z Senackiej Komisji Środowiska.
Podczas konferencji głos zabrali m.in. zaproszeni goście i eksperci, podkreślający, że inicjatywa podjęta przez Lasy Państwowe wpisała się w autentyczne zapotrzebowanie na tego typu działania.
– Patrole rozminowania realizują codziennie średnio 1-2 zgłoszenia o potencjalnych zagrożeniach ze strony niewybuchów czy niewypałów – powiedział płk Artur Talik z Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych. – Długofalowym efektem projektu jest również doświadczenie zdobyte przez wielu leśników, którzy są często pierwszymi osobami mającymi kontakt z niewybuchami czy też innymi militariami zalegającymi w polskich lasach. Jak podkreślił Marek Futyma, kierownik Wydziału Szkolenia w Wojskowym Instytucie Uzbrojenia Technicznego, ważnym rezultatem oczyszczenia terenów leśnych jest ograniczenie zagrożenia wynikającego z faktu, iż materiały niebezpieczne mogą zostać wykorzystane np. przez grupy przestępcze.
W trakcie konferencji odbyła się premiera filmu promocyjnego, wykorzystującego narzędzia wirtualnej rzeczywistości, by w niecodzienny sposób przybliżyć projekt uczestnikom spotkania. Dzięki niemu każdy z gości miał okazję „zanurzyć się” w świecie rekultywacji poligonów, uczestniczyć w pracach saperów, jechać samochodem terenowym po wrzosowiskach, obejrzeć z bliska detonację zgromadzonych niewypałów, a nawet stanąć oko w oko z żubrem. Jest to jeden z pierwszych tego typu filmów zrealizowanych w Polsce wykorzystujący technologię filmu sferycznego.
Ważnym elementem scenografii wydarzenia była wystawa przykładowych przedmiotów znajdowanych podczas prac saperskich. W specjalnie zaaranżowanej przestrzeni, stylizowanej na tereny popoligonowe i wrzosowiska przygotowano specjalną ekspozycję z wykorzystaniem granatów, pocisków, broni, a nawet słynnej miny goliath.
Na zakończenie spotkania wręczono nagrody dla liderów projektu. Dyplomy z wyróżnieniem otrzymały nadleśnictwa: Borne Sulinowo, Brzeziny, Bydgoszcz, Drygały, Jedwabno, Koszęcin, Lubsko, Mielec, Okonek i Świętoszów.