Ludzie nie starzeją się równomiernie, tylko gwałtownie w dwóch momentach życia. Jakich?

W tym artykule:

1. Co się dzieje po 44. urodzinach?
2. Co się dzieje po 60. urodzinach?
3. Jak można opóźnić starzenie się?

Każdemu z nas może przytrafić się taki poranek. Wstajemy niewyspani, zmęczeni i ociężali. Łupie nas w kościach, a mięśnie pobolewają. Udajemy się do łazienki, gdzie lustro pokazuje nam odbicie nieznajomego. Zmarszczki wokół oczu, cienie poniżej, szara skóra. Zupełnie jakbyśmy postarzeli się dosłownie w ciągu jednej nocy.

Iluzja wywołana kłopotami ze snem lub wyjątkowo trudnym okresem w życiu? Niekoniecznie. W „Nature Aging” ukazał się artykuł, według którego starzenie się wcale nie zachodzi równomiernie. To proces, który w pewnych momentach gwałtownie przyspiesza. A my musimy wówczas zmagać się z nagłymi zmianami fizycznymi i psychicznymi. A być może również pojawiającymi się nie wiadomo skąd chorobami.

Co to za momenty? Analizy tysięcy biologicznych markerów wykazały, że raptownie starzejemy się w okolicach 44. i 60. roku życia. Wtedy właśnie nasze organizmy przechodzą głębokie fale zmian związanych z wiekiem.

Co się dzieje po 44. urodzinach?

– Nie zmieniamy się stopniowo z upływem czasu. Zmiany następują bardzo gwałtownie – mówi „Guardianowi” prof. Michael Snyder. Syner jest genetykiem z Uniwersytetu Stanforda i głównym autorem badań.

Pierwszy okres, kiedy nasze ciała mocno się przeobrażają, to połowa piątej dekady życia. U kobiet zmiany te tradycyjnie przypisuje się okresowi okołomenopauzalnemu albo menopauzie. Jednak to nie jest całe wytłumaczenie. Okazało się, że również u mężczyzn w tym wieku dochodzi do ostrego rozregulowania się badanych wskaźników molekularnych. Co sugeruje, że także u nich starzenie gwałtownie przyspiesza.

Co się wówczas zmienia? Pogarsza się zdolność metabolizowania alkoholu, kofeiny i tłuszczów. Podnosi się poziom „złego” cholesterolu LDL. Rośnie ryzyko pojawienia się różnych chorób układu krążenia, w tym arteriosklerozy. Starzeją się skóra i mięśnie.

Co się dzieje po 60. urodzinach?

Drugi okres ostrego starzenia się rozpoczyna się zaraz po ukończeniu sześćdziesiątki. Tym razem zmniejsza się zdolność metabolizowania węglowodanów. Gorzej funkcjonuje system odpornościowy i nerki. Znów rośnie ryzyko wystąpienia miażdżycy tętnic. Tak jak kilkanaście lat wcześniej, raptownie starzeją się skóra i układ mięśniowy.

Czy to koniec przyspieszania starzenia się? Wcześniejsze badania wykazały, że kolejny taki moment może wystąpić około 78. roku życia. Tym razem nie udało się tego potwierdzić, ponieważ najstarszy uczestnik amerykańskich badań miał 75 lat.

Co jeść, by żyć jak najdłużej? Naukowcy przedstawiają nowy przepis na dietę długowieczności

To, co kładziemy na talerzu, ma wpływ na jakość i długość naszego życia. Jak duży jest ten wpływ? Naukowcy są zdania, że kontrolując dietę, możemy znacznie przedłużyć sobie życie...

Jak można opóźnić starzenie się?

Do wyżej opisanych wniosków doprowadziła analiza próbek pozyskanych od 108 ochotników. Wszyscy mieszkają w Kalifornii (co stanowi ograniczenie badania). Co kilka miesięcy dostarczali oni do badań próbki krwi i kału oraz wymazy z ust i nosa. Trwało to od roku aż do siedmiu lat. W sumie naukowcy przeanalizowali aż 135 tys. (!) czynników biologicznych – od cząsteczek (RNA, białek czy metabolitów) po mikroorganizmy (bakterie jelitowe, wirusy i grzyby żyjące wewnątrz organizmu oraz na skórze).

„Badanie to pokazuje, że (…) ryzyko chorób związanych ze starzeniem się zmienia się w sposób nieliniowy w ciągu życia człowieka. A także dostarcza wglądu w molekularne i biologiczne szlaki zaangażowane w te zmiany” – napisali autorzy artykułu.

Ich analiza sugeruje, że chcąc zachować zdrowie, musimy być wyjątkowo czujni w pewnych momentach życia. Ok. 44. i 60. urodzin warto przemyśleć, jaki jest nasz tryb życia. Naukowcy podkreślają, że szczególnie istotne jest wówczas zapewnienie sobie odpowiedniej porcji aktywności fizycznej. Wzmocni to mięśnie i kości. Ważne są również odpowiednia dieta, badania kontrolne i zadbanie o jakość snu.

Źródła: Nature Aging, Live Science, Guardian

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com