Miasto bez rabina nie może istnieć - otwarcie wystawy już dzisiaj!

Otwarcie odbędzie się 10 września 2012 r. o godz. 14.00 na Międzymurzu Piotra Biegańskiego przy placu Zamkowym w Warszawie, między murami obronnymi Starego Miasta.
Wystawa przybliża dzieje społeczności żydowskiej zamieszkującej ziemie polskie od Średniowiecza. Ponad 50 unikatowych fotografii portretowych z przełomu XIX i XX wieku, po raz pierwszy publikowanych - pochodzących ze zbiorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy - przypomina sylwetki rabinów oraz kandydatów na rabinów w miastach dawnej guberni warszawskiej. Wielu z nich, jako administratorzy gmin żydowskich i przewodnicy duchowi, zyskało uznanie nie tylko w kraju, ale i za granicą.
Są wśród nich rabini ówczesnych miejscowości podwarszawskich (obecnie w granicach Warszawy): Azriel Ankier - rabin Powązek, Josef Najhauz - rabin Woli, Henoch Giberstein - rabin Mokotowa; oraz rabin Płońska, a następnie Warszawy - Hersz Chaskiel Michelson. Wystawa przypomina również związanego z Warszawą Chaima Poznera, w latach 1924-1935 rabina wojskowego i działacza społecznego, wieloletniego tłumacza przysięgłego przy sądach w Warszawie; Jehudę Lejba Kowalskiego, naczelnego rabina Włocławka, przewodniczącego Rady Rabinów w Polsce, a od 1922 r. senatora w Parlamencie II Rzeczypospolitej; a także braci Złotników: starszego - Jonę Mordechaja, rabina Zakroczymia, następnie Płocka, wybitnego znawcę Prawa, współzałożyciela Żydowskiego Koedukacyjnego Gimnazjum Humanistycznego w Płocku (jedynego świeckiego gimnazjum żydowskiego w Płocku), i młodszego - Jehudę Lejba - pisarza, współzałożyciela partii religijnych syjonistów „Mizrachi”, a potem m.in. sekretarza generalnego jej polskiego oddziału (1917-1920), który od 1920 r. prowadził działalność w USA, Kanadzie i Republice Południowej Afryki. Na jego cześć jego nazwiskiem nazwano jedną z ulic w Jerozolimie.
Fotografie, szczególnie cenne z uwagi na niewielki stopień zachowania akt żydowskich gmin wyznaniowych, przetrwały jako załączniki do podań o egzamin na rabina. Egzamin ten, składany w Królestwie Polskim w latach 1888-1912 przed rosyjskimi władzami administracyjnymi, potwierdzał m.in. stopień znajomości przepisów, związanych z prowadzeniem ksiąg stanu cywilnego, funkcjonowaniem dozorów bóżniczych (zarządów gmin), a także języka rosyjskiego, rachunkowości i prawa podatkowego. Na przełomie XIX i XX wieku w Królestwie Polskim wybór rabina tradycyjnie dokonywany przez gminę, wymagał zdania tegoż egzaminu i zatwierdzenia przez gubernatora. Tytuł wystawy pochodzi z podania, skierowanego do władz gubernialnych, przez gminę żydowską w Staszowie, w którym motywowała ona konieczność wyboru rabina w swoim mieście.
Wystawa prezentuje także 37 miejscowości, w tym projekty architektoniczne i plany nieistniejących już budynków sprawowania kultu i cmentarza żydowskiego, położone na terenie dawnej guberni warszawskiej. Gubernia ta obejmowała dzisiejsze województwa: mazowieckie, łódzkie i kujawsko-pomorskie i miasta m.in.: Warszawę, Grodzisk Mazowiecki, Mińsk Mazowiecki, Grójec, Warkę, Tarczyn, Górę Kalwarię, Nasielsk, Płońsk, Gostynin, Włocławek i Brześć Kujawski, w których istniały liczne gminy żydowskie.
Wstęp jest wolny. Zapraszamy.