Nobel 2018 z fizyki: Narzędzia ze światła i trzecia nagrodzona kobieta w historii

“Tegoroczna nagroda dotyczy narzędzi wykonanych ze światła – powiedział reprezentujący Akademię Göran K. Hansson. Członkowie Komisji Noblowskiej zwracają uwagę, że dziś technologia laserowa jest powszechna i używana.

W szczypce laserowe opracowane przez Ashkina można między innymi chwycić wirusy, bakterie i inne mikroorganizmy. To pozwala na wyjątkowo precyzyjne ich badanie oraz ich interakcji z komórkami.

Duet Morou i Strickland stworzył metodę impulsowego wzmacniania promienia laserowego. Dzięki skracaniu impulsów można dokładniej badać dany obiekt – filmować i obserwować. Przed wynalazkiem duetu naukowców problem polegał na tym, że wraz ze skracaniem impulsów zmniejszała się moc lasera. Ich metoda CPA (chirped pulse amplification) umożliwiła zachowanie mocy bez rezygnacji z dokładności.

Otwiera to drogę między innymi do wykorzystania laserów w działaniu z elektronami m.in. w medycynie: chirurgii oraz onkologii. Obecnie CPA już wykorzystywana jest w mikrochirurgii oka przy operacjach siatkówki.

Tegoroczny Nobel z fizyki to jednak nie tylko ważny sygnał dla technologii laserowych. Donna Strickland to trzecia kobieta w historii, która dostała Nagrodę Nobla w tej dziedzinie nauki.

- Powinniśmy doceniać fizyczki, bo jest ich wiele. Nie wiem co powiedzieć, ale to zaszczyt być jedną z nich – mówiła Strickland po ogłoszeniu decyzji Akademii.

Poprzednie nagrody Nobla w tej dziedzinie otrzymały: Maria Skłodowska-Curie w 1903 za pracę nad promieniotwórczością (wyróżniona wraz z Pierrem Curie i Henri Becquerelem) oraz Maria Göppert-Mayer w 1963 za odkrycia związane z powłokowym modelem jąder atomowych (wyróżniona wraz z Hansem Jensenem oraz Eugenem Wignerem).