Najpiękniejsze i najbogatsze biblioteki świata. Pandemia COVID-19 napisała w ich historii nowy rozdział

Romans amerykanów z bibliotekami rozwinął się w czasie pandemii i tak samo wzrosła też liczba wypożyczanych przez nich książek. Według OverDrive, używanego przez biblioteki do wypożyczania materiałów cyfrowych, od 9 marca ilość wypożyczanych co tydzień e-booków w Stanach Zjednoczonych wzrosła o prawie 50 procent, nawet gdy niektóre biblioteki pozostają fizycznie zamknięte.

Obecnie, nowoczesne biblioteki na świecie nie tylko zapewniają bezpłatny dostęp do książek, ale także służą jako współczesne domy kultury, oferujące schronienie przed brzydką pogodą, ogólnodostępne toalety i zazwyczaj darmowe Wi-Fi. "Nie trzeba być ani miłośnikiem książek, ani czytelnikiem, aby korzystać z biblioteki w dzisiejszych czasach" - mówi Richard Reyes-Gavilan, dyrektor wykonawczy biblioteki Martin Luther King, Jr. Memorial Library (w skrócie MLK) w Waszyngtonie, która została ponownie otwarta 24 września po trzyletnim remoncie wartym 211 milionów dolarów.

W charakterystycznym budynku z 1972 r., zaprojektowanym przez modernistycznego architekta Ludwiga Miesa van der Rohe, odrestaurowano jego zewnętrzną część ze szkła i stali. Jego dawniej ciemne i ponure wnętrze zostało zaprojektowane od nowa z ogromnymi, zakrzywionymi schodami, tarasem na dachu oraz wypełnioną światłem, dwupiętrową czytelnią z cyfrowym kolażem sufitowym. Wciąż znajduje się tam oryginalny mural wewnętrzny ze scenami z życia Martina Luthera Kinga.

Podobnie jak wiele współczesnych bibliotek, MLK stylowo łączy obecnie stosy materiałów do czytania z kreatywnymi, przyjaznymi społeczeństwu przestrzeniami, takimi jak studio tańca, kawiarnia i pracownia wyposażona w drukarki 3-D i maszyny do szycia. "To dostojna, optymistyczna i radosna przestrzeń, w której ludzie będą chcieli spędzać czas" - mówi Reyes-Gavilan.

Oto podsumowanie tego, jak najważniejsze biblioteki i inne organizacje związane z książkami pomagają zarówno mieszkańcom, jak i podróżnym odczytać pandemię tej jesieni.

Nowy rozdział w architekturze bibliotek

Jak pokazuje historia bibliotek, dawno, dawno temu miały one być tylko przechowalniami książek, jak twierdzi Peter Bolek, prezes i dyrektor ds. projektowych w firmie HBM Architects, która specjalizuje się w bibliotekach. "Były to budynki, w których przechowywano materiały. Nie było w nich naturalnego światła, nie było wygodnych miejsc, nie było programów ani zajęć społecznych" - podkreśla.

Ale pod koniec XX i na początku XXI wieku, gdy zmieniły się potrzeby społeczności, biblioteki przekształciły się w architektoniczne cuda i miejsca spotkań. Weźmy za przykład Toledo w Ohio i stworzoną tam w 2016 roku bibliotekę King Road Branch, którą firma Petera zaprojektowała jako olśniewający, modernistyczny mini pawilon z oknami od podłogi do sufitu i swobodnym, przypominającym księgarnię wnętrzem.

Inne nowatorskie i godne uwagi biblioteki również łączą w sobie dobry design i świetne książki. Ukończona w 2018 roku, biblioteka South Central Regional Library w Louisville, Kentucky, zdobyła Amerykańską Nagrodę Architektoniczną za swoją innowacyjną trapezową formę, obłożoną błyszczącą stalą i położoną w stuletnim lesie.

Olbrzymie okna w kształcie puzzli z widokiem na centrum Manhattanu to główna atrakcja biblioteki Hunters Point Library, którą otwarto w Long Island City w Nowym Jorku w 2019 roku. Masywna cementowa konstrukcja autorstwa słynnego architekta Stevena Holla, zyskała uznanie za pomysłowe wewnętrzne schody regałowe, ale także zebrała wiele skarg (i co najmniej jeden pozew sądowy) od przedstawicieli osób niepełnosprawnych, ponieważ znajduje się w niej tylko jedna winda.

W Oslo, w Norwegii, centralna biblioteka Deichman Bjørvika została otwarta w 2020 r. na głównym fiordzie miasta, prezentując spektakularnie wysunięte górne poziomy budynku i ukośne przestrzenie wewnętrzne przeznaczone dla graczy, muzyków i czytelników.

Festiwale książki stają się wirtualne

Odczyty autorskie i inne wydarzenia literackie podczas pandemii w większości przypadków odbywają się online. Największa na świecie biblioteka, czyli waszyngtońska Biblioteka Kongresu, zorganizowała w sieci swój 20. doroczny 'National Book Festival', odbywający się od 25 do 27 września. Festiwal obejmował nagrania dostępne na żądanie i rozmowy z autorami na żywo z ponad 120 pisarzami, poetami i ilustratorami, w tym z Colsonem Whiteheadem, Madeleine Albright i Jasonem Reynoldsem. Festiwal skupiał się na aktualnych tematach, takich jak głosy czarnoskórej społeczności i demokracje XXI wieku.

Coroczny 'Festival of Books, Stories & Ideas' w Los Angeles również odbywał się w tym roku w Internecie, od 18 października do 14 listopada i obejmował odczyty i rozmowy z autorami. Wśród prelegentów znalazł się Viet Thanh Nguyen, który otrzymał nagrodę Pulitzera za swoją powieść 'Sympatyk'.

Spacer, ale ze słowami

Spacer po ulicy z nosem w książce może być prawdziwym fizycznym wyzwaniem (nie potykaj się w kluczowym momencie tego thrillera!). 'StoryWalk' pozwala jednocześnie spacerować i czytać, dzięki umieszczaniu laminowanych, kolejnych strony z książek z obrazkami na liczących niecały kilometr odcinkach w dzielnicach na terenie całych Stanów Zjednoczonych i kilkunastu innych krajów.

Do tej pory tysiące książek dla dzieci pojawiło się na pniach drzew w parkach miejskich, w sklepowych witrynach lub na słupach wzdłuż chodników. W czasie pandemii stało się to szczególnie popularne wśród bibliotek publicznych, mówi założycielka Anne Ferguson, która opracowała program we współpracy z biblioteką Kellogg-Hubbard w Montpelier w Vermont. "Biblioteki twierdzą: 'Tego właśnie potrzebujemy - czegoś na zewnątrz, w bezpiecznej odległości od siebie'". Niektóre wznoszą 'StoryWalk' na dzień lub dwa, inne na tydzień lub dwa, a w jeszcze innych opowieści są tworzone przez same dzieci.

Książki na dwóch lub trzech kółkach

Pomyśl o książkowych rowerach jako o ekologicznym potomku staromodnych bibliotek objazdowych i przenośnych bibliotek. Rowery lub trójkołowce wyglądają trochę jak wózki z lodami, ale dostarczają powieści, książki z obrazkami i biografie, a nie słodycze. W skład jeżdżących bibliotek wchodzi flota trzech przyczepek rowerowych z biblioteki publicznej w Seattle oraz wędrowna Paperback Rider, będąca częścią organizacji 'Little Free Library' w La Crosse, Wisconsin, która w 2019 roku rozdała 980 tomów.

Każdy trójkołowy wózek do rozwożenia książek posiada półki, które mogą pomieścić ponad 150 książek. Wyprodukowane w Portland w Oregonie, wjechały do Kanady na 'Yukon Literacy Coalition' i do zachodniego Michigan na 'Reading Now Network' - wydarzenia koncentrujące się na wczesnej nauce czytania i pisania. "Rower z książkami jest mniejszy niż duża biblioteka objazdowa i bardziej przystępny" - mówi twórca Ryan Icicle. "Docierają one do społeczności, które mogą nie mieć dostępu do bibliotek".

W zeszłym roku, biblioteka publiczna w Scottsdale w Arizonie otrzymała swój własny, unikalny pojazd dostawczy w stylu Dzikiego Zachodu. Jest to książkowy rower 'Pedal Positive', który przypomina kryty wóz.

W zeszłym roku, biblioteka publiczna w Scottsdale w Arizonie otrzymała swój własny, unikalny pojazd dostawczy w stylu Dzikiego Zachodu. Jest to książkowy rower 'Pedal Positive', który przypomina kryty wóz.

Bajki na dobranoc

Czytanie w łóżku nabiera nowego znaczenia, jeśli spędzisz noc w Aarhus, nowym duńskim, designerskim hostelu BOOK1, który zostanie otwarty jesienią tego roku w dawnej głównej bibliotece miasta. Twórcy zachowali zabytkowe klatki schodowe z 1934 roku, zainstalowali lampy sufitowe przypominające stare lampy biblioteczne, a pokrywającą zewnętrzne ściany budynku czerwoną cegłę skomponowali z wewnętrznymi ścianami z cementu w rdzawym kolorze, znajdującymi się w pokojach z łóżkami piętrowymi.

Hotel Bennett został otwarty w zeszłym roku na terenie byłej głównej biblioteki w Charleston, w Południowej Karolinie. Chociaż utylitarny magazyn książek z 1960 roku został zburzony, nowy luksusowy hotel wprowadza różowy marmur z zewnątrz do baru w kształcie jajka, a wbudowane w 179 pokojach gościnnych półki z książkami mieszczą łącznie 13 805 książek w twardych oprawach, które goście mogą czytać podczas swoich pobytów w hotelu.

Od strony do podcastu

Te podcasty bibliotek publicznych warto zapamiętać, gdyż mogą nas one zainspirować do tego, co warto przeczytać. Dwutygodnik Biblioteki Publicznej w Nowym Jorku 'The Librarian Is In' to na przemian miejsce swobodnej wymiany informacji o nowych tytułach i bardziej tradycyjny klub książki. A w podcaście "Anything But Silent" tworzonym przez Bibliotekę Brytyjską prowadzone są rozmowy z autorami (np. z Simonem Doonanem, Samrą Habibem) i dyskusje na temat najnowszych informacji ze świata literatury, takich jak profesor uniwersytecki, który zamienia klasyki takie jak "Wyspa skarbów" w gry wideo zachęcające dzieci do czytania.

Książki w pudełku

Za niewielką miesięczną opłatą możesz otrzymywać pudełka z artykułami dla zwierząt, kosmetykami lub różnymi rodzajami bekonów. Kilka bibliotek też to robi, rozsyłając swoje własne darmowe pudełka z materiałami do czytania. Biblioteka Publiczna Eisenhowera w Harwood Heights w stanie Illinois wysyła nastoletnim sponsorom paczki "Ya'll Read" z książką i podobnymi dodatkami. Biblioteka Publiczna Nacogdoches w Teksasie wysyła pudełka tematyczne wypełnione książkami, materiałami do projektów typu "zrób to sam" i sugestiami, co przeczytać w następnej kolejności.

Możesz zapisać się na wysyłane co kwartał paczki z książkami 'Call Number' (35 dolarów każda lub 136 dolarów za rok), aby otrzymywać powieści i tytuły non-fiction tworzone przez obiecujących, czarnoskórych autorów. Kuratorem serwisu jest Jamillah Gabriel, wieloletni bibliotekarz. "Natknęłam się na pudełko z książkami dla dzieci dla mojej siostrzenicy, ale nie mogłam znaleźć nic z literaturą czarnoskórych autorów dla dorosłych" - mówi. "Jestem w stanie znaleźć autorów, którzy nie są z głównego nurtu". Poprzednie oferty zawierały "The Secret Women", powieść Sheili Williams o trójce przyjaciół połączonej stratą oraz "This Is Major: Notes on Diana Ross, Dark Girls, and Being Dope", eseje Shayli Lawson o randkach, ruchu "Black girl magic" i konfrontacji z rasizmem w miejscu pracy.

Szalone oferty na usługi biblioteczne

Pracownik biblioteki Barbara Bush Branch Library, John Schaffer, w swojej dawnej karierze aktorskiej zagrał reportera w filmie "The West Wing" i śliniącego się pacjenta w serialu "Ostry dyżur". Obecnie ponownie znalazł się przed kamerą, grając Curbside'a Larry'ego, postać w kowbojskim kapeluszu, o szalonym spojrzeniu występującą w filmach reklamowych usług oferowanych przez bibliotekę na przedmieściach Houston w Teksasie.

"Ile to wszystko kosztuje? Tylko trzy niskie opłaty wynoszące zero, zero, zero dolarów! To szaleństwo, ile dostajesz za darmo!" - Schaffer skrzeczy, naśladując tandetnego sprzedawcę używanych samochodów, kiedy opowiada o możliwości odbioru książek bez wychodzenia z samochodu i cyfrowych kartach bibliotecznych. "W każdym dużym mieście istnieją złe, niskobudżetowe lokalne reklamy telewizyjne. Wszyscy ci faceci byli inspiracją dla postaci Larry'ego" - mówi.

Źródło: NationalGeographic.com: How libraries are writing a new chapter during the pandemic