Pierwszy przypadek zakażenia wirusem mpox poza Afryką. Komu zagraża ta choroba? Jakie są objawy?

W tym artykule:

1. Czy mpox jest niebezpieczny?
2. Jakie są objawy mpox?
3. Najgroźniejsza epidemia mpox

14 sierpnia choroba mpox – bardziej znana pod nieprecyzyjną nazwą małpiej ospy – została określona przez WHO jako globalne zagrożenie dla zdrowia publicznego. To już drugi przypadek uznania tego schorzenia za niebezpieczne na skalę ogólnoświatową. Poprzednio Światowa Organizacja Zdrowia nadała małpiej ospie ten status zaledwie w 2022 r.

Na razie przypadki zachorowań odnotowano głównie w Kongu. Według WHO w tym roku na mpox zachorowało tam 15 600 osób. Zmarło 537. Choroba pojawiła się jednak również w sąsiednich krajach. Należą do nich m.in. Burundi, Kenia, Rwanda i Uganda. W niektórych nie występowała nigdy wcześniej.

Dzień po decyzji WHO Szwecja ogłosiła, że odnotowała pierwszy przypadek mpox. Chorym okazał się podróżny, który wcześniej odwiedził Afrykę.

Czy mpox jest niebezpieczny?

Mpox to odzwierzęca choroba wirusowa. Wywołuje ją patogen należący do rodzaju Orthopovirus. W tej grupie mieści się dwanaście wirusów atakujących ssaki. Wirusy Orthopovirus wywołują również m.in. ospę prawdziwą oraz krowiankę.

Wirus mpox, mniej groźny kuzyn patogenu powodującego ospę prawdziwą, został po raz pierwszy wykryty w duńskim laboratorium w 1958 r. Znaleziono go u małp, co spowodowało, że wywoływaną przez niego chorobę zaczęto nazywać małpią ospą. Nazwa jest o tyle nieprecyzyjna, że naturalnymi nosicielami wirusa są przede wszystkim gryzonie. Patogen może jednak atakować również inne ssaki, w tym małpy i ludzi. U tych ostatnich został wykryty po raz pierwszy w 1970 r.

Wirus mpox występuje w dwóch wariantach genetycznych. W 2022 r. globalną epidemię wywołał klad II. Jest to odmiana powodująca łagodniejszą chorobę o mniejszej śmiertelności. Wówczas wynosiła ona poniżej 1 proc. Tym razem zagrożenie wywołał podtyp kladu I oznaczony jako 1b. Ta wersja wirusa jest znacznie groźniejsza. Zabija jedną osobę na dziesięć.

Jakie są objawy mpox?

Wirusem – oboma jego wariantami – można zarazić się przez kontakt z zakażonymi zwierzętami. Między ludźmi patogen przenosi się przez kontakty seksualne, a także drogą kropelkową. Zarazić się można przez pocałunek albo dotyk. Wystarczy przy tym dotknąć pościeli albo przedmiotów, które wcześniej brał do rąk chory.

Na szczęście eksperci podkreślają, że dotychczas choroba wcale nie rozprzestrzeniała się łatwo.

Najczęstsze objawy małpiej ospy to:

• gorączka,
• bóle mięśni,
• ból gardła i głowy,
• bolesna i swędząca wysypka, która z czasem zamienia się w wypełnione płynem bąble,
• obrzęk węzłów chłonnych

Objawy najczęściej pojawiają się 4–11 dni po zakażeniu. Chory zaraża tak długo, jak długo ma wysypkę. Dopiero po jej ustąpieniu przestaje być źródłem wirusów. W większości przypadków choroba przebiega łagodnie, a objawy same ustępują po 2–4 tygodniach. Mpox można też przejść bezobjawowo.

Nie ma leku na tę chorobę, choć w poważniejszych przypadkach podaje się leki przeciwwirusowe. Istnieje jednak szczepionka przeciwko mpox, dająca najlepszą ochronę po dwóch dawkach.

Dżuma dziesiątkowała Europejczyków nie tylko w średniowieczu. Po raz pierwszy mogła uderzyć w epoce kamienia

Pierwsza wielka epidemia dżumy mogła wybuchnąć tysiące lat przed dżumą Justyniana z VI w. n.e. Analiza DNA z neolitycznych pochówków sugeruje, że dżuma szalała w Europie już kilka tysi...

Najgroźniejsza epidemia mpox

Był nią wybuch tej choroby z 2022 r. Pierwszy chory z małpią ospą pojawił się w Londynie w maju (wcześniej podróżował do Nigerii, gdzie choroba jest endemiczna). Do końca 2023 r. łącznie zachorowało prawie 100 tys. osób w 116 krajach świata. Zmarło jednak tylko 208 osób.

Naukowcy podejrzewają, że przechorowanie mpox wywołanego przez klad II chroni przed szczerzącą się obecnie wersją Ib. To o tyle istotne, że w krajach afrykańskich zagrożonych epidemią szczepionki chroniące przed chorobą nie są łatwo dostępne. Co gorsza, choroba szczególnie zagraża dzieciom. Wśród zmarłych na mpox w Kongo jest wyjątkowo dużo osób poniżej 15. roku życia.

Źródła: WHO, New Scientist, Wikipedia.

Nasz ekspert

Magdalena Salik

Dziennikarka naukowa i pisarka, przez wiele lat sekretarz redakcji i zastępczyni redaktora naczelnego magazynu „Focus". Wcześniej redaktorka działu naukowego „Dziennika. Polska, Europa, Świat”. Pasjami czyta i pisze, miłośniczka literatury popularnonaukowej i komputerowych gier RPG. Więcej: magdalenasalik.wordpress.com