Polski profesor i specjalista kryptologii kwantowej dostał prestiżową nagrodę. Kim jest Artur Ekert?
Nagroda Milnera za 2024 przyznana została profesorowi Arturowi Ekertowi za jego pionierski wkład w komunikację i obliczenia kwantowe, które przekształciły dziedzinę informatyki kwantowej z niszowej działalności akademickiej w tętniącą życiem interdyscyplinarną dziedzinę o znaczeniu przemysłowym – poinformowało Towarzystwo Królewskie w Londynie.
W tym artykule:
Profesor Artur Ekert to urodzony we Wrocławiu absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Oxfordzkiego. Jest fizykiem-teoretykiem, badającym zagadnienia mechaniki kwantowej i specjalistą przetwarzania danych kwantowych oraz kryptologii kwantowej.
Prestiżowa nagroda dla prof. Ekerta
Właśnie otrzymał prestiżową Nagrodę Milnera, czyli Royal Society Milner Award and Lecture. Wyróżnienie to przyznawane jest od 2012 roku przez Royal Society – Towarzystwo Królewskie w Londynie – w porozumieniu z fundacją Microsoft Research. Dostaje się je za „wybitne osiągnięcia z zakresu informatyki dokonane przez europejskiego badacza”. Nagroda została nazwana na cześć Robina Milnera, płodnego pioniera informatyki, który między innymi zaprojektował Logic for Computable Functions (LCF) i język programowania ML.
Wpływ prac prof. Ekerta na naukę
Profesor Artur Ekert zajmuje się przetwarzaniem informacji w układach kwantowo-mechanicznych. Wynalezienie przez niego w 1991 roku kryptografii kwantowej opartej na splątaniu doprowadziło do prawdziwej eksplozji prac badawczych podejmujących ten temat. A także wzbudziło ogromne zainteresowanie technologiami kwantowymi całym świecie.
Niesporczak Schrödingera – polski fizyk wprowadził zwierzę w stan kwantowej superpozycji. Jak to możliwe?
Niesporczak to pierwsze w historii wielokomórkowe zwierzę wprowadzone w nieokreślony, kwantowy stan. Czy niesporczak podzielił los słynnego kota Schrödingera?
Praca profesora Ekerta do dziś inspiruje nowe kierunki badań. Wykazał on, że tzw. nierówności Bella – czyli twierdzenie dotyczące mechaniki kwantowej, pokazujące, w jaki sposób przewidywania mechaniki kwantowej różnią się od klasycznej intuicji – można wykorzystać do testowania podsłuchu.
Naukowiec przyczynił się też do ogromnych postępów w podstawach i eksperymentalnych realizacjach komunikacji kwantowej i obliczeń. Jak można przeczytać w komunikacie Royal Society, „odegrał wiodącą rolę w przekształceniu informatyki kwantowej w tętniącą życiem dziedzinę interdyscyplinarną”.
Wyróżnienia dla prof. Ekerta
Cytowany na stronie Instytutu Matematycznego w Oksfordzie profesor Artur Ekert skomentował wyróżnienie tymi słowami: „Odkrywanie związków między kryptografią a podstawami teorii kwantowej było fascynującą podróżą. To bardzo satysfakcjonujące widzieć, że moja praca została doceniona. Teoria kwantowa niewątpliwie otworzyła liczne nowatorskie drogi, by lepiej zrozumieć i wykorzystywać naturę, w tym informacje. Z niecierpliwością czekam na to, co przyniesie przyszłość.”
Nie jest to pierwsza prestiżowa nagroda przyznana polskiemu profesorowi i wykładowcy Uniwersytetu Oksfordzkiego. W 1995 roku Artur Ekert otrzymał Medal Maxwella i Nagrodę Instytutu Fizyki. W 2007 roku zaś Medal Hughesa, również przyznawany przez Royal Society.
Źródło: Royal Society.
Nasz ekspert
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.