Skąd bierze się w nas kreatywność? Naukowcy badający mózg, dokonali fascynującego odkrycia

W tym artykule:

1. Kreatywność a mózg. Jak to działa?
2. Badania mózgu potwierdziły odkrycie sprzed 2 lat
3. Kiedy myślimy kreatywnie?
4. Nowa wiedza o mózgu

Mózg to najbardziej złożony organ nie tylko w ciele człowieka, ale też kręgowców. Nie dziwne więc, że cały czas dowiadujemy się czegoś nowego o naszym „centrum dowodzenia”. Wiedza ta pozwala nam dbać lepiej o zdrowie psychiczne, ale też inne aspekty samopoczucia. Wiadomo bowiem, że nasz mózg jest połączony z innymi układami w organizmie, także trawiennym.

Kreatywność a mózg. Jak to działa?

Jedną z najbardziej fascynujących cech, jaką zawdzięczamy mózgowi, jest kreatywność. U każdego człowieka rozwija się ona inaczej. Już w szkole podstawowej widać, że jedni uczniowie są bardziej kreatywni, a inni potrzebują uczyć się teorii na pamięć. Jak działa kreatywność? Badacze są przekonani, że udało im się znaleźć naukowe wyjaśnienie tego fenomenu.

Badania prowadzone przez zespół naukowców z Baylor College of Medicine w USA dostarczyły ważnych wniosków na temat związku między tzw. domyślną sieciową neuronową naszego mózgu (DMN) a kreatywnością. Sieć DMN jest aktywna, gdy umysł swobodnie przechodzi od jednej myśli do drugiej. To sprzyja myśleniu nieszablonowemu i tworzeniu nowych połączeń między odległymi koncepcjami.

Badania mózgu potwierdziły odkrycie sprzed 2 lat

Gdy naukowcy tymczasowo stłumili aktywność DMN u uczestników badania za pomocą głębokiej stymulacji mózgu, zaobserwowali znaczne osłabienie ich zdolności do myślenia kreatywnego. Efekt wykazał związek przyczynowo-skutkowy między funkcjonowaniem DMN a kreatywnością. To odkrycie może mieć dalekosiężne implikacje, zarówno w badaniach nad mózgiem, jak i w zastosowaniach klinicznych.

Technika stosowana przez badaczy polega na wszczepianiu elektrod do mózgu. Umożliwia ona precyzyjną manipulację aktywnością neuronalną. To z kolei pozwala lepiej zrozumieć, jak różne obwody mózgowe wpływają na kreatywne myślenie.

W przeciwieństwie do badań fMRI, które pośrednio oceniają aktywność mózgu na podstawie zmian w przepływie krwi i poziomie tlenu, elektroencefalogramy (EEG) oferują bezpośrednie pomiary aktywności elektrycznej neuronów w czasie rzeczywistym. Jest to możliwe dzięki rejestrowaniu fal mózgowych, co pozwala na dokładniejsze śledzenie dynamicznych procesów zachodzących w mózgu.

Warto jednak podkreślić, że prawdziwie przełomowe były badania Bena Shofty'ego z Uniwersytetu w Tel Awiwie. W 2022 r. po raz pierwszy wykazał związek przyczynowo-skutkowy między aktywnością sieci trybu domyślnego (DMN) a kreatywnością.

Myślenie boli? Badacze odkryli, że wysiłek inteletkualny nam nie służy

Pracownikom i uczniom często mówi się, że wysiłek umysłowy dobrze im zrobi. Czy rzeczywiście zostaliśmy stworzeni do intensywnego myślenia? Okazuje się, że niekoniecznie. Dlaczego więc ...

Kiedy myślimy kreatywnie?

W opisywanym badaniu uczestniczyło 13 pacjentów z padaczką. Poproszono ich o wymyślenie jak największej liczby nowych zastosowań dla przedmiotów codziennego użytku jak krzesło czy kubek w ciągu jednej minuty. Dzięki precyzyjnemu monitorowaniu aktywności neuronów, zespół badawczy mógł zobaczyć, co dzieje się w mózgu w ciągu kilku pierwszych milisekund próby kreatywnego myślenia.

Pierwszym obszarem, który ulegał aktywacji, była sieć trybu domyślnego. Wkrótce potem DMN zsynchronizowała swoją aktywność z innymi obszarami mózgu, w tym odpowiedzialnymi za rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji. Shofty uważa, że ten proces pokazuje, jak DMN pobiera i filtruje różne informacje, aby generować nowe pomysły, zanim przekaże je do oceny obszarom zaangażowanym w myślenie krytyczne. To tzw. odgórne poznanie pozwala mózgowi analizować różne skojarzenia i wybierać te, które są najbardziej użyteczne i oryginalne.

Nowa wiedza o mózgu

Odkrycia te mogą wyjaśniać, dlaczego czynności takie jak branie prysznica, a więc pozwalające umysłowi na swobodne błądzenie, mogą sprzyjać kreatywnemu myśleniu. W badaniu odkryto również, że różne części DMN były odpowiedzialne za konkretne rodzaje kreatywności. Niektóre były bardziej związane z myśleniem lateralnym, inne z błądzeniem umysłu.

Gdy naukowcy tymczasowo stłumili części DMN powiązane z myśleniem lateralnym, pacjentom trudniej było wymyślać nowe zastosowania dla przedmiotów. W tym czasie ich zdolność do swobodnego błądzenia myślami pozostała nietknięta.

– To ważne odkrycie, ponieważ po raz pierwszy udało się uzyskać dowody, stosując bezpośrednią stymulację mózgu, – podsumowuje neurochirurg Eleonora Bartoli z Baylor College of Medicine.

Źródło: Brain

Nasz ekspert

Mateusz Łysiak

Dziennikarz zakręcony na punkcie podróżowania. Pierwsze kroki w mediach stawiał w redakcjach internetowej i papierowej magazynu „Podróże”. Redagował i wydawał m.in. w gazeta.pl i dziendobrytvn.pl. O odległych miejscach (czasem i tych bliższych) lubi pisać nie tylko w kontekście turystycznym, ale też przyrodniczym i społecznym. Marzy o tym, żeby zobaczyć zorzę polarną oraz Machu Picchu. Co poza szlakiem? Kuchnia włoska, reportaże i pływanie.