Forsowne ćwiczenia dosłownie męczą mózg. Naukowcy: podejmuje"głupie" decyzje

W paryskim Hôpital de la Pitié-Salpêtrière przyglądano się efektom tzw. zespołu przetrenowania. To zjawisko znane jest szczególnie atletom pokonującym długie dystanse. Pojawia się, gdy wbrew sygnałom dawanym przez ciało sportowiec kontynuuje trening.

- Badacze są przekonani, że ta forma skrajnego wyczerpania obciąża nie tylko zdolność do dalszego treningu, ale i wysiłku intelektualnego. Pokrywa się to z posiadaną już wiedzą, że zmęczenie fizyczne następujące po dużym wysiłku intelektualnym wpływa na tzw. kontrolę poznawczą – zauważa CNN.

Kontrola poznawcza to zdolność naszego umysłu do nadzorowania i regulowania własnych procesów poznawczych, czyli tych służących do tworzenia i modyfikowania wiedzy o otoczeniu. Procesy te kształtują nasze zachowanie w układzie nerwowym na podstawie zebranych z otoczenia informacji. W normalnej sytuacji wypoczęte ciało odbiera te sygnały z zewnątrz, przechowuje i przekształca je a potem wysyła na zewnątrz jako naszą reakcję, zachowanie.

- Zmęczenie tak duże, że osłabiony jest nawet mózg, upośledza zdolność właściwego przetwarzania informacji i wytworzenia właściwej reakcji w celu osiągnięcia oczekiwanego celu – tłumaczą francuscy naukowcy.

Do pokazania gdzie w mózgu zmęczenie umysłu i ciała nachodzą na siebie zwerbowano 37 ochotników. Grupę mężczyzn mających średnio 35 lat tworzyły osoby uprawiające sporty wytrzymałościowe, jak ultramaratony.

- Na potrzeby trwającego 3 tygodnie testu podzielono ich na dwie grupy – jednej kazali kontynuować trening bez zmian, drugiej zwiększyć reżim treningowy o 40 proc. W dni wolne od treningu kontrolowano wydajność ich organizmów na stacjonarnych rowerach treningowych. Potem wszyscy wypełniali kwestionariusze subiektywnej oceny zmęczenia. Po 3 tygodniach przeprowadzono na nich testy behawioralne i badanie mózgu rezonansem magnetycznym – wyjaśnia CNN.

Opisany w magazynie ”Current Biology” eksperyment wykazał, że u sportowców obciążonych dodatkowym treningiem zanotowano zmiany w zachowaniu. W testach na zdolność zarządzania pieniędzmi wypadali jako impulsywni, podejmujący niepotrzebne ryzyko w nadziei na szybki zysk. Skany ich mózgu wykazały upośledzenie bocznej części kory przedczołowej (LPFC). Ten obszar odpowiedzialny jest właśnie za poprawne działanie wspomnianej wyżej kontroli poznawczej. Wpływa to na m.in. zdolność podejmowania decyzji, planowania i operacje motywacyjne.

- Wpływ zmęczenia na obszar odpowiadający za motywację, w tym nagrody, jest szczególnie ważny. Wykazaliśmy, że atleci cierpiący na zespół przetrenowania działają impulsywnie. Decydowali się na działania gwarantujące natychmiastową, nawet mniejszą nagrodę zamiast czegoś lepszego, na co jednak musieliby dłużej pracować – zauważają autorzy francuskiego badania.

W opisie badania pada sugestia, że odkrycie może pomóc wyjaśnić wyższe prawdopodobieństwo stosowania dopingu przez uprawiających sporty wytrzymałościowe. Być może w ich zmęczonych mózgach nielegalne wzmocnienie ciała jawi się jako natychmiastowe rozwiązanie problemu spadku formy a fakt, że narażają w ten sposób karierę jest po prostu pomijany.

Jan Sochaczewski