Polskie jaskinie skrywają wiele tajemnic. Pierwsi ludzie pojawili się w nich pół miliona lat temu
Jedne z najstarszych śladów po obecności człowieka na obecnym obszarze Polski pochodzą z jaskiń. Ludzie wykorzystywali je aż do czasów nowożytnych. W jednej archeolodzy odkryli zagadkowy pochówek dziewczynki z czasów potopu szwedzkiego. Polskie jaskinie i ich archeologiczne zagadki to temat naszego kolejnego podcastu.
W tym artykule:
- Skarby polskich jaskiń
- Sztuka naskalna w jaskiniach
- Jaskiniowcy – czym były jaskinie dla ludzi w różnych okresach?
W Polsce jest ponad 4000 jaskiń. Większość z nich jest trudno dostępna. Mogą wchodzić do nich tylko osoby z doświadczeniem w alpinizmie jaskiniowym. Są to też interesujące miejsca dla badaczy najstarszej historii człowieka.
Skarby polskich jaskiń
Te ciemne i osłonięte miejsca przyciągały już dziesiątki tysięcy lat temu ludzi współczesnych. Ale też jego przodków i krewnych, w tym neandertalczyka.
O tym, jakie archeologiczne skarby skrywają polskie jaskinie rozmawiamy w naszym podcaście z archeologiem, dr hab. Małgorzatą Kot z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Naszą ekspertkę fascynuje ją świat neandertalczyków i ich relacje z denisowiańczykami i ludźmi współczesnymi. Prowadzi badania na zachodnich przedgórzach Tienszanu w Azji Centralnej. Dr hab. Kot bada też jaskinie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, które kryją o wiele więcej ciekawych historii niż tylko tajemnice ostatnich neandertalczyków.
Sztuka naskalna w jaskiniach
Paleolityczne jaskinie w zachodniej Europie słyną z przepięknej sztuki naskalnej. A jak jest w Polsce? Co prawda nie ma w nich galerii ukazujących zwierzęta namalowane wiele tysięcy lat temu, ale część z nich ma ciekawe „zdobienia”.
– Jest jedna jaskinia, która jest pełna podpisów robionych przez turystów. W XIX i XX wieku zwiedzali oni tę jaskinię. Dzisiaj jest ona w samym centrum jednego ze ścisłych rezerwatów przyrody w Parku Ojcowskim – opisuje dr hab. Kot. – Dzisiaj dla nas to jest bardzo ciekawe źródło informacji o tym, kto i skąd przyjeżdżał wówczas do Ojcowa – dodaje.
Jaskiniowcy – czym były jaskinie dla ludzi w różnych okresach?
Z naszą gościnią rozmawiamy też o tym, kiedy pierwsi ludzie pojawili się na obecnych terenach Polski i czym były dla nich jaskinie. Dowiemy się też, jak wyglądały pierwsze narzędzia, które wykorzystywali przodkowie i krewni człowieka współczesnego.
Czekają nas też zaskoczenia. Okazuje się, że w jaskiniach ludzie przebywali zarówno setki tysięcy lat temu, ale również w późniejszych okresach. Wiadomo na przykład, że w jaskiniach ludzie chowali zmarłych. Działo się to nie tylko w pradziejach, ale też kilkaset lat temu.
Jaskinie są „kapsułami czasu”, które zamykają wiele aktywności działalności ludzi. Dlatego są tak interesującymi miejscami dla archeologów. Dr hab. Małgorzata Kot opowiada też o bardzo zagadkowym pochówku dziewczynki z Jaskini Tunel Wielki z czasów potopu szwedzkiego. Nastolatkę pochowano z czaszką zięby w ustach. Druga ptasia czaszka położona była obok jej policzka.
O tych i innych niezwykle intrygujących znaleziskach z polskich jaskiń rozmawiamy w naszym podcaście.
Cała rozmowa do wysłuchania w playerze na górze strony. Odcinki naszych wideopodcastów są również dostępne na kanałach National Geographic Polska na YouTube i na Spotify.
Nasz ekspert
Szymon Zdziebłowski
Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.