Około 19 mln lat temu niewyjaśnione zjawisko uśmierciło 90 proc. rekinów.

W tym artykule:

1. Rekiny przetrwały wszystko… poza tym
2. Kluczowy jest stosunek zębów do łusek rekinów
3. Depopulacja w służbie ewolucji?

Nowo odkrytego masowego wymarcia rekinów nie można wyjaśnić żadnymi znanymi zmianami klimatu, a naukowcy próbują znaleźć odpowiedź, co zadziałało na zwierzęta z taką siłą. „To wielka tajemnica" – mówi Elizabeth Sibert, paleobiolożka i oceanografka z Uniwersytetu Yale – „Rekiny istnieją od 400 milionów lat. Przeszły przez piekło i z powrotem. A jednak to wydarzenie wymazało z historii nagle 90 procent z nich".

Rekiny przetrwały wszystko… poza tym

Po raz pierwszy populacje rekinów poniosły poważne straty w wysokości 30 do 40 procent w następstwie uderzenia asteroidy, która 66 milionów lat temu zabiła wszystkie nieptasie dinozaury. Później mogły cieszyć się około 45 milionami lat spokojnej egzystencji w oceanie, przemieszczając się nawet w okresach poważnych zakłóceń klimatu. Przetrwały nawet paleoceńsko-eoceńskie maksimum termiczne, czyli epizod nagłego skoku poziomu dwutlenku węgla i temperatur na całym świecie, który miał miejsce 56 mln lat temu. Teraz, wskazówki znalezione w drobnych osadach czerwonej gliny pod dwoma rozległymi regionami Pacyfiku dodają nowy, zaskakujący rozdział do historii rekinów.

Kluczowy jest stosunek zębów do łusek rekinów

Sibert i Leah Rubin, wówczas studentka studiów licencjackich w College of the Atlantic w Bar Harbor w stanie Maine, przesiewały zęby ryb i łuski rekinów z osadów zebranych podczas poprzednich ekspedycji badawczych na północnym i południowym Pacyfiku.

Skóra rekinów pokryta jest maleńkimi łuskami, czyli zębami skórnymi, z których każda jest mniej więcej szerokości ludzkiego mieszka włosowego. Łuski te stanowią doskonały zapis dawnej liczebności rekinów: Podobnie jak zęby rekinów, łuski wykonane są z bioapatytu – minerału, który łatwo zachowuje się w osadach.,

Badaczki nie spodziewały się tam znaleźć niczego szczególnie zaskakującego. Od 66 milionów lat temu do około 19 milionów lat temu, stosunek odnalezionych w osadach zębów ryb do łusek rekina utrzymywał się na stałym poziomie około 5 do 1. Aż tu nagle – zespół szacuje, że w ciągu 100 000 lat, a może nawet szybciej – ten stosunek uległ dramatycznej zmianie: do 100 zębów na 1 łuskę rekina.

Depopulacja w służbie ewolucji?

Nagłe zniknięcie łusek rekinów zbiegło się w czasie ze zmianą obfitości kształtów łusek rekinów, co daje pewne wskazówki co do zmian w bioróżnorodności. Większość współczesnych rekinów ma liniowe prążki na łuskach, co może zwiększać ich efektywność pływania. Jednak u niektórych rekinów brakuje tych prążków – zamiast tego łuski przybierają różne geometryczne kształty.

Analizując zmiany w liczebności poszczególnych kształtów łusek przed i po 19 milionach lat temu, naukowcy oszacowali ówczesną utratę bioróżnorodności rekinów na 70-90 proc. Jak twierdzi Rubin, obecnie naukowczyni morska w State University of New York College of Environmental Science and Forestry w Syracuse, wymieranie to było dość selektywne i spowodowało dużą zmianę w pozostałej populacji rekinów.

Rozwiązanie zagadki wymierania jest na szczycie długiej listy pytań, na które mają nadzieję odpowiedzieć naukowczynie. Oprócz tego, ich celem jest lepsze zrozumienie, w jaki sposób różne uzębienia mogą być powiązane z liniami rozwojowymi rekinów i jaki wpływ ta nagła utrata wielu dużych drapieżników mogła mieć na innych mieszkańców oceanu.