Aksolotl meksykański: opis, wymagania, hodowla, rozmnażanie. Zobacz, ile kosztuje niezwykły płaz akwariowy

W tym artykule:

1. Aksolotl meksykański – opis
2. Aksolotl meksykański – wymagania
3. Aksolotl meksykański – hodowla
4. Aksolotl meksykański – rozmnażanie
5. Zobacz, ile kosztuje niezwykły płaz akwariowy

Wyobraź sobie formę pomiędzy okazałą kijanką a średniej wielkości rybą z odnóżami, której pysk sprawia wrażenie nieustannie uśmiechniętego – właśnie tak wygląda aksolotl. To wyjątkowe zwierzę zwraca uwagę nie tylko nietypową budową i aparycją, ale także wyrazistymi kolorami. Wszystko to czynie je prawdziwą ozdobą domowego akwarium.

Marzysz o egzotycznym, niepospolitym pupilu? Palczak madagaskarski czy cyweta afrykańska nie mogą być hodowane w domu, ale aksolotl meksykański – jak najbardziej. Ten wyjątkowy płaz występuje naturalnie w Meksyku, a do Europy trafił w XIX wieku. Należy jednak podkreślić, że historia tego zwierzęcia jest znacznie dłuższa. Nazwa „aksolotl” wywodzi się z uto-azteckiego języka nahuatl, gdzie słowo „atl” oznacza „woda”, a słowo „xolotl” jest imieniem jednego z azteckich bogów. Już sama nazwa wyraźnie wskazuje na rolę tego zwierzęcia w kulturze rdzennych mieszkańców dzisiejszego Meksyku – Aztekowie czcili aksolotla jako święte zwierzę.

Aksolotl meksykański – opis

Aksolotl meksykański, (salamandra meksykańska lub ambystoma meksykańska), często jest określany mianem wodnej jaszczurki. To błąd, bo wbrew pozorom, to sympatycznie wyglądające zwierzę wcale nie reprezentuje tego samego rzędu, co moloch straszliwy. Aksolotl jest przedstawicielem płazów ogoniastych z rodziny ambystomowatych.

To gatunek endemiczny, co oznacza, że występuje wyłącznie w określonym regionie. Naturalne środowisko aksolotla meksykańskiego to słodkie wody jeziora Xochimilco. Kiedyś to niezwykłe zwierzę występowało też w jeziorze Chalco, jednak ze względu na występujące okresowo powodzie, zostało ono niemal całkowicie osuszone.

Co sprawia, że aksolotl to jeden z najbardziej wyjątkowych płazów? Już sam fakt, że to piękne zwierzę spędza swoje życie pod wodą stanowi niemałą ciekawostkę, ale to jeszcze nie wszystko. Salamandra meksykańska na stałe pozostaje w stadium larwalnym. Płaz nigdy nie przystępuje do metamorfozy, nawet gdy osiąga dojrzałość płciową. Ta szczególna cecha jest rezultatem ograniczonej funkcji tarczycy, która odpowiada za produkcję tyroksyny – hormonu stymulującego przemianę do postaci lądowej.

Rzadki płaz z Meksyku znaleziony na wolności w Polsce

Zwierzę znalazła mieszkanka Szczecina podczas spaceru po Puszczy Bukowej. Nie wiadomo, jak endemiczny płaz z Meksyku znalazł się w Polsce.

Kolejną niezwykłą cechą jest zdolność regeneracji członków i organów. Oderwane kończyny aksolotla odrastają w dość krótkim czasie, a uszkodzone skrzela szybko odzyskują pełną sprawność.

Jak wygląda aksolotl meksykański?

Długość ciała dorosłych osobników zamyka się w przedziale od 23 do 28 cm. Sporadycznie można spotkać okazy o długości 35–40 cm. Płaz charakteryzuje się szeroką głową (z niewielkimi, czarnymi oczyma i dużym pyskiem), masywnym, wydłużonym tułowiem i ogonem wyposażonym w spłaszczoną płetwę ogonową, która umożliwia mu poruszanie się w środowisku wodnym. Po obu stronach głowy można zauważyć rozgałęzione skrzela zewnętrzne, typowe dla płazów w postaci larwalnej. Kończyny płaza są krótkie i wyjątkowo delikatne.

Osobniki występujące w naturze charakteryzują się szaro-czarnym lub brązowym (z licznymi ciemnymi plamkami) ubarwieniem. Aksolotle pochodzące z hodowli wykazują znacznie większe zróżnicowanie kolorystyczne. W warunkach akwariowych można spotkać okazy:

• biało-różowe,
• złote,
• miedziane,
• szare (w różnych odcieniach),
• brązowe,
• białe.

Szczególnie ciekawie prezentują się osobniki albinotyczne, których skóra jest niemal przezroczysta.

Salamandra meksykańska jest gatunkiem rozdzielnopłciowym. Samice różnią się od samców tym, że ich kloaka jest płaska (u samców można dostrzec wyraźne wybrzuszenie).

Aksolotl meksykański - środowisko i tryb życia

Ten niezwykły płaz żyje w zimnych, czystych i dobrze natlenionych wodach. Preferuje piaszczyste dno pokryte szatą roślinną. Kiedyś aksolotle były czołowymi drapieżnikami w swoim środowisku. Za sprawą zarybienia jeziora dużymi rybami drapieżnymi, dziś wygląda to inaczej.

W ciągu dnia aksolotl pozostaje niemal nieaktywny. Zwierzę kryje się w pobliżu dna. Wraz z nadejściem nocy, płaz wyrusza na łowy. Swoją zdobycz namierza przy pomocy zmysłu węchu. Żywi się niewielkimi zwierzętami wodnymi, które może zmieścić w swoim pysku – owadami, skorupiakami, mięczakami i niewielkimi rybami. Wśród aksolotli zdarzają się też przypadki kanibalizmu, zwłaszcza w przypadku znacznego zagęszczenia w obszarze występowania.

Meksykański las namorzynowy jest niepodobny do żadnego innego na świecie

Drzewa słodkowodne przechowują informacje z czasów, gdy po raz ostatni zniknęły lodowce.

Warto podkreślić, że salamandra meksykańska nie jest aktywnym łowcą. Zwierzę poluje, wyczekując w bezruchu na ofiarę. Gdy zdobycz zbliży się, aksolotl przypuszcza błyskawiczny atak u chwyta ją szczątkowymi zębami.

Aksolotl meksykański – wymagania

Aksolotl jest wyjątkowo wybredny w kwestii warunków bytowych. Nawet w naturze, wybiera wyłącznie te obszary jeziora Xochimilco, w których może rozwijać się bez przeszkód. Hodowla tego niezwykłego płaza stwarza więc pewne wyzwania.

Akwarium

Zbiornik wodny, w którym hodowca stworzy warunki bytowe dla aksolotla, powinien być odpowiednio przestronny. Na jednego osobnika powinno przypadać od 50 do 80 l wody, więc jego wielkość ma fundamentalne znaczenie.

Akwarium przeznaczone dla jednego aksolotla musi zmieścić 100 l wody, więc optymalna wielkość to ok. 80x35x40 cm. Zbiornik, w którym będą hodowane dwa osobniki, powinien zmieścić 200 l wody, więc powinien legitymować się rozmiarami 100x50x40 cm.

Istotne jest też miejsce, w którym zbiornik wodny będzie ustawiony. Wskazany jest wybór zacienionego obszaru. Dzięki temu, woda nie ulegnie nadmiernemu nagrzaniu.

Woda i podłoże

Niezwykle ważną kwestią jest też utrzymanie prawidłowych parametrów wody. Aksolotle wyśmienicie czują się w wodzie twardej, której pH przekracza 7 (do 7,5). W zbyt miękkiej wodzie, zwierzę może stracić swoje ubarwienie, co nie wpływa wyłącznie na jego estetykę. Zjawisko to powoduje silny stres, który może zaszkodzić temu płazowi. Jeżeli więc hodowca ma dostęp wyłącznie do miękkiej wody, powinien wzbogacić ją potasem, wapniem lub sodem. Optymalna zawartość azotynów to 0,5 g na 1 l, a azotanów – 25 mg na 1 l.

Niezwykle istotną kwestią jest utrzymywanie prawidłowej temperatury wody. W swoim naturalnym środowisku, aksolotle żyją w zimnej wodzie. Idealna temperatura zamyka się w przedziale od 12 do 20 stopni Celsjusza. Niższa (nawet poniżej 10 stopni Celsjusza) nie zaszkodzi zwierzęciu, ale wyższa – już tak. Gdy temperatura wody wzrasta powyżej 24 stopni Celsjusza, zwierzęta robią się niespokojne i wpadają w popłoch. Taka reakcja jest rezultatem nadmiernego pobudzenia procesu przemiany materii. Następstwem tego mogą być choroby, które mogą skończyć się śmiercią zwierzęcia.

Podłoże zbiornika wodnego należy wyłożyć drobnoziarnistym piaskiem (maksymalna wielkość ziaren to 3 mm). Grube ziarna lub kamienie mogą wywołać zator jelit i w konsekwencji – doprowadzić do śmierci aksolotla. Dobierając wystrój akwarium, należy pamiętać, że zwierzęta te potrzebują sporo wolnej przestrzeni na dnie. Można hodować rośliny, ale z zaznaczeniem, że najlepiej sprawdzą się wytrzymałe gatunki.

Filtrowanie wody

Hodowca nie może zapomnieć, że aksolotle wymagają czystej, dobrze natlenionej wody. Sprawdzi się filtr wewnętrzny, jednak większość hodowców wybiera filtr zewnętrzny. Takie urządzenie nie tylko doskonale oczyszcza i natlenia wodę, ale także nie rzuca się w oczy i dzięki temu nie zaburza kompozycji zbiornika wodnego. Dobierając filtr, warto pamiętać, że woda nie powinna być nadmiernie wprawiana w ruch, gdyż może to wywołać stres u zwierzęcia.

Oświetlenie

Dopuszczalne jest stosowanie słabego oświetlenia akwarium, jednak wyłącznie w jednej jego części. Aksolotl meksykański preferuje zacienione wody, więc w drugiej części zbiornika powinien panować półmrok. Nie można zapomnieć o trybie życia tego zwierzęcia. Nocą, gdy płaz jest najbardziej aktywny, należy ograniczyć dopływ światła.

Aksolotl meksykański – hodowla

Aksolotl meksykański może być hodowany pojedynczo, ale jeżeli hodowca dysponuje odpowiednio dużym akwarium, nie ma żadnych przeciwwskazań przed hodowaniem pary tych zwierząt. Może okazać się, że to świetny pomysł, tym bardziej, że salamandry meksykańskie nie przepadają za towarzystwem innych gatunków. Ryby akwariowe są przez nie traktowane jako pożywienie.

Dzięki rozwiniętym zdolnościom regeneracyjnym, aksolotle okazują się wyjątkowo wytrzymałymi zwierzętami, jednak nie oznacza to, że nie trzeba poświęcać im należytej uwagi. Kluczową kwestią jest utrzymanie prawidłowej temperatury wody (przypominamy, do 20 stopni Celsjusza) i właściwego odczynu. Jeżeli woda będzie zawierała nadmierną ilość składników zakwaszających, dojdzie do zbyt dużej produkcji amoniaku, który na salamandrę meksykańską działa toksycznie. Przebywanie zwierzęcia w takich warunkach doprowadzi do jego śmierci.

Należy też pamiętać, że mimo znacznej wytrzymałości, aksolotle meksykańskie nie są wolne od chorób. Dość często zdarzają się infekcje pasożytnicze. Najpoważniejszym schorzeniem jest zakażenie wywołane raczkami skrzelowymi. Choroba prowadzi do wystąpienia ciężkich zapaleń. Dla tego płaza niebezpieczne są też wiciowce, orzęski i mesomycetozoea.

Dorosłą salamandrę meksykańską należy karmić co 3–4 dni, jednak małe osobniki wymagają codziennego karmienia. Należy pamiętać, że na czas podawania pokarmu należy przyciemnić światło (ze względu na nocny tryb życia zwierzęcia). Pokarm można wrzucić do wody lub podawać pęsetą. Na dietę tych zwierząt składają się przede wszystkim dżdżownice i mrożone lub świeże rybki. Salamandra meksykańska nie pogardzi też larwami ochotki i artemią. Poza tym, do jadłospisu aksolotli warto wprowadzić:

• larwy bezkręgowców,
• muchy,
• ikrę,
• mączniki.

Dobrze sprawdzi się też granulowany pokarm dla pstrągów. Od czasu do czasu zwierzęciu można podać surowe mięso.

Jeżeli hodowca zdoła zapewnić swojemu ulubieńcowi odpowiednie warunki i będzie o niego dbał w sposób prawidłowy, zwierzę bez problemu przeżyje 10–15 lat. Niektóre osobniki dożywają nawet do 25 lat.

Aksolotl meksykański – rozmnażanie

Mimo że aksolotle meksykańskie przez całe życie pozostają w stadium larwalnym, osiągają dojrzałość płciową i są zdolne do rozmnażania. Zanim do tego dojdzie, zwierzęta odprawiają rytuał godowy, polegający na szturchaniu kloaki osobnika płci przeciwnej. Wygląda to, jakby dwa płazy tańczyły walca. Po godach, samiec oddala się i składa spermatofor. Podążająca za nim samica zbiera nasienie do kloaki.

Skrzek jest składany po kilku tygodniach od zapłodnienia i zawiera do 800 jaj. Dwucentymetrowe larwy wykluwają się po dwóch tygodniach. 18 miesięcy później osiągają dojrzałość płciową. Należy pamiętać, że w przypadku zbyt dużej liczebności, aksolotle mogą zjadać swoje potomstwo.

Zobacz, ile kosztuje niezwykły płaz akwariowy

Aksolotl meksykański bez wątpienia jest jednym z najbardziej niezwykłych zwierząt, które można hodować w warunkach domowych. Jest przy tym znacznie łatwiej dostępny niż choćby agama kołnierzasta i pozostaje znacznie tańszy od tej pięknej jaszczurki. Cena tego płaza to 50–60 zł, ale warto podkreślić, że osobniki duże i o nietypowym kolorze mogą kosztować więcej.

Nasz ekspert

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.