Ara hiacyntowa: gatunek zagrożony wyginięciem. Co warto wiedzieć o największej latającej papudze?

Ara hiacyntowa (Anodorhynchus hyacinthinus) to gatunek dużego ptaka należącego do rodziny papugowatych. Niezwykle piękna i łagodna, ceniona przez hodowców na całym świecie. Papugę hiacyntową jako pierwszy opisał i skatalogował w tysiąc siedemset dziewięćdziesiątym roku słynny angielski lekarz i przyrodnik- John Latham.

Naturalnym środowiskiem ary hiacyntowej są wilgotne lasy Ameryki Południowej. Niestety populacja hiacyntowych papug maleje i pomimo wielu prób ratowania tego gatunku, ara hiacyntowa wciąż jest zagrożona wyginięciem.

Ara hiacyntowa: charakterystyka

Ara hiacyntowa jest największą z latających papug. Występuje na terenach Ameryki Południowej- w północnej Brazylii (od doliny Amazonki), północno- wschodnim Paragwaju, we wschodniej Boliwii. Największa populacja papugi hiacyntowej występuje w równinie Pantanal. Wygląd samca i samicy nie jest zróżnicowany. Samica papugi hiacyntowej jest jedynie nieco bardziej smukła niż samiec. Ubarwienie hiacyntowej papugi jest jednolite- kobaltowo niebieskie, natomiast wokół ciemnobrązowych oczu i u nasady dzioba ary hiacyntowej znajduje się żółta naga skóra. Dziób ary hiacyntowej jest duży i zakrzywiony i ma czarne zabarwienie. Masywny i twardy służy arze hiacyntowej do rozłupywania pożywienia, natomiast nogi hiacyntowej ary są ciemnoszare.

Hiacyntowa papuga posiada u każdej nogi cztery palce- dwa skierowane do przodu i dwa do tyłu (tzw. zygodaktylia) co pomaga jej w chwytaniu żywności i wspinaczce po gałęziach drzew. Ogon ary hiacyntowej jest bardzo długi. Długość ciała papugi hiacyntowej wynosi około stu centymetrów, z czego połowę stanowi właśnie ogon. Rozpiętość skrzydeł hiacyntowej ary wynosi około stu dwudziestu centymetrów, natomiast waga ary hiacyntowej to niespełna dwa kilogramy.

Papuga hiacyntowa prowadzi dzienny tryb życia. Zazwyczaj w nocy śpi, a rano wylatuje z gniazda w poszukiwaniu pożywienia.

Jest łagodnym i towarzyskim ptakiem. Zazwyczaj spotyka się je w parach albo dużych grupach.

Lęgi ar hiacyntowych odbywają się w czasie pory deszczowej (od lipca do grudnia), kiedy hiacyntowe papugi mają lepszy i bardziej różnorodny wybór pokarmów, co ma duże znaczenie w przypadku odchowu młodych. Zazwyczaj samica ary hiacyntowej składa w dwudniowych odstępach dwa, trzy jaja, które następnie wysiaduje przez około dwadzieścia osiem dni. Wówczas to samiec dostarcza jej pożywienie.

Z reguły, z piskląt hiacyntowej papugi, opierzenia dożywa tylko jedno. Kolejne pisklęta wykluwają się bowiem kilka dni po pierwszym i nie otrzymują od rodziców odpowiedniej opieki. Po wykluciu się młodych, zarówno samiec jak i samica, wyruszają w poszukiwaniu pokarmu. W pełni opierzone młode papugi hiacyntowej stają się po niespełna trzynastu tygodniach, a po opuszczeniu dziupli przeżywają z rodzicami jeszcze około roku- półtora. W tym czasie uczą się od nich i przygotowują do samodzielnego życia.

Ary hiacyntowe uzyskują dojrzałość płciową w wieku siedmiu lat. Zatem okres młodości trwa u papug hiacyntowych bardzo długo, jeśli popatrzymy na inne ary. Dla porównania- ara zielonoskrzydła dojrzałość płciową osiąga między drugim i trzecim rokiem życia, a pod opieką rodziców pozostaje jedynie przez okres trzech miesięcy.

Ile żyje ara hiacyntowa?

Długość życia hiacyntowej ary zależy oczywiście od wielu czynników. Jednak szacuje się, iż w naturalnym środowisku papuga hiacyntowa dożywa pięćdziesięciu, a czasem nawet sześćdziesięciu lat. Są zatem ary hiacyntowe ptakami długowiecznymi, choć daleko im do chociażby nowozelandzkich kuzynek- papug Kakapo, których średnia życia wynosi aż dziewięćdziesiąt pięć lat.

Ara hiacyntowa: środowisko i pożywienie

Papuga hiacyntowa zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe w dolinach rzek, sawanny, zagajniki palmowe.

Większość gniazd ary hiacyntowe budują na drzewie Manduvi, gdzie najpierw znajdują dziurę, a następnie ją powiększają, aby następnie wypełnić ją kawałkami drewna i zamienić w gniazdo do celów reprodukcyjnych.

Pożywienie hiacyntowej ary stanowią głównie rośliny ( nasiona, orzechy, owoce palm) , a część jej diety stanowią również niektóre mięczaki, na przykład ślimaki.

Papuga hiacyntowa: zagrożony gatunek

Niestety, istnieje realne zagrożenie, iż barwne papugi hiacyntowe- te niezwykle piękne i majestatyczne ptaki- nasi potomkowie będą mogli podziwiać jedynie na zdjęciach.

Ara hiacyntowa na liście IUCN (International Union for Conservation of Nature) ma kategorię VU, co oznacza, że hiacyntowa papuga należy do gatunku narażonego na wyginięcie w stosunkowo niedługim czasie. Ara hiacyntowa jest wpisana do konwencji CITES (Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem , ang. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora ).

Jako główne zagrożenia dla gatunku hiacyntowej papugi, poza naturalnymi wrogami, jakimi są drapieżne ptaki czy węże, trzeba wymienić utratę siedlisk, zmiany klimatu oraz kłusownictwo- polowanie dla mięsa i piór i nielegalny handel. Można zatem powiedzieć, że największym zagrożeniem dla gatunku ar hiacyntowych jest, jak to często bywa, człowiek. Pióra ar hiacyntowych są niezwykle pożądanym surowcem, z którego wytwarzane są dodatki do kapeluszy czy inne przedmioty atrakcyjne dla turystów, którzy często nie zdają sobie sprawy, że przywożąc piękną pamiątkę z wycieczki po krajach Ameryki Południowej, pośrednio przyczyniają się do zagłady papug hiacyntowych.

Ciekawostki o arze hiacyntowej

Dziób ary hiacyntowej jest tak mocny, że jest w stanie jednym uderzeniem rozłupać orzech kokosowy.

Ary hiacyntowe- jak wszystkie ary- są bardzo głośne. Kiedy papuga hiacyntowa jest zaniepokojona bądź podniecona wydaje donośne dźwięki. Potrafią również naśladować ludzkie głosy.

Papugi hiacyntowe z reguły łączą się w pary na całe życie. Potrzebują stałej obecności partnera i denerwują się, kiedy ten znika. Hodowcy planujący zakup ary hiacyntowej powinni mieć to na uwadze. Samotna hiacyntowa papuga może z czasem stać się neurotyczna i osowiała.

Niektóre orzechy jadane przez papugi hiacyntowe są tak twarde, że aby ptak mógł je zjeść, muszą być najpierw zjedzone i przetrawione przez bydło. Dopiero wówczas skorupa orzecha staje się na tyle miękka, że ara hiacyntowa może ją rozłupać.

Ary hiacyntowe zjadają także glinę. Według naukowców pomaga im ona wchłonąć truciznę, występującą w niektórych owocach i nasionach.

Hiacyntowe ary pełnią bardzo ważną rolę w środowisku, rozsiewając orzechy i ziarna, którymi się żywią. Powodują tym samym kiełkowanie nasion i wzrost roślinności .

Interesującym jest związek łączący arę hiacyntową z jej naturalnym wrogiem- tukanem toko. Ów ptak ,chętniej niż inne, spożywa owoce manduvi i przyczynia się walnie do rozsiewania nasion. A zatem, ary hiacyntowe zawdzięczają tukanom większość miejsc, w których mogą zbudować gniazda. Z drugiej jednak strony- jak podaje w swoim artykule, prof. dr hab. January Weiner- dokładne badania wykazały, że ten sam tukan jest jednym z najgroźniejszych drapieżników, plądrujących gniazda ar hiacyntowych i wybierających ich jaja.

Handel złowionymi arami hiacyntowymi jest nielegalny, natomiast handel papugami hiacyntowymi urodzonymi w niewoli jest zgodny z prawem, lecz rozmnażanie hiacyntowych ar jest bardzo trudne . Stąd też papugi hiacyntowe należą do najdroższych papug na świecie. Jeżeli ktoś już zdecyduje się na zakup ary hiacyntowej powinien przygotować miejsce na bardzo dużą klatkę, w której papuga hiacyntowa miałaby warunki niezbędne do prawidłowego rozwoju. Ary hiacyntowe powinny mieć możliwość swobodnego lotu i zabawy. Szczególnie zalecane są drewniane zabawki i gałęzie do wspinaczki i gryzienia.

W 2014 roku mennica polska, nakładem 2000 sztuk wybiła jednodolarową monetę z wizerunkiem ary hiacyntowej. Moneta ukazała się jako pierwsza z serii „SOS dla świata- zagrożone gatunki zwierząt” .