Badylarka należy do najmniejszych gryzoni. Ten sympatyczny zwierzak występuje w Polsce
Badylarka, jeden z najmniejszych ssaków, występuje w niemal całej Eurazji, w tym także w Polsce. Sympatycznie wyglądający gryzoń wyśmienicie czuje się na terenach zielonych, a wraz z nadejściem zimy, zbliża się do ludzkich siedzib. Jak wygląda badylarka pospolita? Gdzie można spotkać tego niewielkiego zwierzaka? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Spis treści:
- Jak wygląda badylarka?
- Gdzie występuje badylarka pospolita?
- Czym żywi się badylarka?
- Tryb życia badylarki
- Zagrożenia dla badylarki pospolitej
Badylarka pospolita mierzy zaledwie kilka centymetrów długości i waży kilka gramów. Wygląda uroczo i trochę nieporadnie, ale to tylko pozory. Ten niewielki gryzoń jest prawdziwym mistrzem przetrwania, który żyje krótko, za to niezwykle intensywnie.
Jak wygląda badylarka?
Badylarka pospolita, czyli Micromys minutus, jest przedstawicielem podrodziny myszy w obrębie rodziny myszowatych. Mimo wielu anatomicznych podobieństw, łatwo odróżnić ją od gryzonia żyjącego w skupiskach ludzkich.
W części grzbietowej, badylarka jest brązowo-ruda lub żółtawa. Zimą okrywa przybiera szarawą barwę. Część brzuszna zawsze jest jaśniejsza od grzbietowej, najczęściej biała, popielata lub kremowa.
Zwierzę ma krótkie, owłosione, zaokrąglone uszy, zaokrąglony pyszczek, duże, czarne oczy i różowy nos, który okalają dość krótkie wibryssy. Nagi, dwubarwny ogon jest chwytny. Z filigranowym korpusem kontrastują umięśnione tylne kończyny z przeciwstawnymi palcami.
Informacje o myszy badylarce
Badylarka pospolita jest jednym z najmniejszych znanych gryzoni i najmniejszym ze wszystkich europejskich przedstawicieli tego rzędu. Przy niej koszatka to niemal kolos.
- Długość ciała bez ogona – od 50 do 80 mm.
- Długość ogona – od 40 do 74 mm.
- Masa ciała dorosłego osobnika – od 4 do 11 g.
Gdzie występuje badylarka pospolita?
Zasięg badylarki pospolitej obejmuje nizinne obszary Europy i Azji. Areał występowania niewielkiego gryzonia obejmuje tereny od Anglii i Hiszpanii, po Chiny Koreę i Japonię. W Polsce najliczniej występuje w województwach północno-zachodnich.
Siedliska badylarki pospolitej
Badylarka upodobała sobie pola uprawne, wilgotne łąki, brzegi rzek i stawów, obrzeża lasów i inne obszary porośnięte roślinnością trawiastą. Takie środowiska zapewniają zwierzęciu nie tylko dostatek pożywienia, ale także miejsc, w których może założyć swoje gniazda.
Gniazda badylarki
W odróżnieniu od wielu innych gryzoni, badylarka pospolita nie kopie nor. Niewielki ssak chroni się w gniazdach przypominających ptasie. Kulistą konstrukcję wije na łodygach, źdźbłach zbóż lub gałązkach krzewów, na wysokości od 20 do 100 cm nad ziemią.
Gniazdo zbudowane z przeplatanych liśćmi źdźbeł trawy ma średnicę od 4 do 7 cm. Cechą charakterystyczną takiej konstrukcji są dwa boczne otwory wejściowe, z czego jeden jest traktowany jako „ewakuacyjny” i ma zapewniać możliwość ucieczki w przypadku ataku drapieżnika.
Gniazdo lęgowe niemal nie różni się od bytowego. Niemal, bo w tym drugim badylarka buduje tylko jedno wejście. Warto podkreślić, że w jednym gnieździe wyprowadzany jest tylko jeden miot.
Czym żywi się badylarka?
Badylarka jest żywieniowym oportunistą – zjada to, co akurat jest dostępne w danym sezonie. W jej jadłospisie pojawia się większość ziaren (poza ziarnami kukurydzy), ale także owoce i pędy roślin. Latem i jesienią ochoczo zjada owady, zwłaszcza gąsienice, mszyce i koniki polne. Zimą, gdy w naturalnych środowiskach badylarki pojawia się deficyt pożywienia, zapuszcza się do stodół i innych budynków gospodarczych, gdzie szuka zapasów zboża.
Żywieniowa elastyczność badylarki jest zasługą specyficznej budowy układu pokarmowego, dzięki której może łatwo trawić celulozę. W okazałym jelicie ślepym zwierzęcia bytują bakterie, które odpowiadają za rozkładanie niestrawionych w żołądku i jelicie cienkim resztek do postaci łatwo przyswajalnych węglowodanów.
Tak jak wiele innych gryzoni, badylarka pospolita jest koprofagiem. Oznacza to, że zjada własne odchody. Ten specyficzny zwyczaj wydaje się odrażający, jednak ma swoje uzasadnienie. Odchody są bogate w niezbędne zwierzęciu związki mineralne i bakterie, które zapewniają prawidłową pracę układu pokarmowego. Przy tym znacząco zwiększa efektywność pozyskiwania energii z pożywienia.
Tryb życia badylarki
Badylarka potrzebuje zaledwie kilku godzin snu na dobę. Jest aktywna zarówno za dnia, jak i w nocy. Należy jednak podkreślić, że czas największej aktywności przypada na świt i zmierzch. Lekki, niewielki gryzoń jest niezwykle sprawnym wspinaczem. Z łatwością wchodzi nawet na cienkie łodygi, a chwytny ogon ułatwia mu utrzymanie pozycji w trakcie żerowania.
Badylarka pospolita nie hibernuje. Przed nadejściem zimy szuka ciepłego schronienia, które zapewni jej dostatek pożywienia. Często wybiera budynki gospodarcze – stodoły i stajnie. W sytuacji, gdy zwierzęciu nie uda się znaleźć żadnego ludzkiego obiektu, zimne miesiące spędza w płytkiej norce.
Przedstawiciele tego gatunku wiodą samotniczy tryb życia. W pary łączą się tylko podczas trwania okresu rozrodczego, który trwa od kwietnia do września.
Rozmnażanie i rozwój
Samica kopuluje z wieloma samcami, co ma zwiększyć szansę na zapłodnienie. W ciągu roku wyprowadza od 2 do 4 miotów. Ciąża trwa 21 dni. Za każdym razem rodzi się od 4 do 7 młodych, które na świat przychodzą ślepe. Małe badylarki otwierają oczy po ok. 10 dniach. Usamodzielniają się po 2 tygodniach, a w wieku pięciu tygodni są już dojrzałe płciowo.
Zagrożenia dla badylarki pospolitej
Badylarka ma świetny wzrok i niezwykle czuły słuch. Do tego jest szybka i zwinna, ale w konfrontacji z drapieżnikami często pozostaje bezradna. Gdy nie ma możliwości ucieczki, gryzoń zastyga w bezruchu, próbując wtopić się w otoczenie. Czasami ta strategia zdaje egzamin, ale nie gdy wróg nadciąga z góry. Na badylarkę polują nie tylko niewielkie ssaki drapieżne, ale także ptaki, głównie sowy i różne krukowate. Nic dziwnego, że w środowisku naturalnym te niewielkie zwierzęta żyją najwyżej 18 miesięcy.
Zagrożeniem dla badylarek są też zmiany w rolnictwie i zanikanie naturalnych siedlisk. Na razie gatunkowi nie grozi wyginięcie, jednak w niektórych krajach, w tym także w Polsce, zwierzęta te są objęte ochroną częściową.
Nasz autor
Artur Białek
Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.