Ciekawostki o koniach. Jak niewielkie leśne stworzenie urosło do symbolu siły, prędkości i wolności

W tym artykule:

1. Ewolucja koni
2. Rekord szybkości konia
3. Rasy koni – naturalne i sztuczne
4. Konie gorąco- i zimnokrwiste
5. Mustangi
6. Ciekawostki o koniach

Pierwsi członkowie rodziny koniowatych przemierzali lasy Ameryki Północnej już 55 milionów lat temu. Hyracotherium, praprzodek konia, miał zaledwie 35 cm w kłębie. Bardziej przypominał sarnę lub dikdika niż dumnego araba czy bajecznego fryza. Jednak wcale nie był nietypowym przedstawicielem swojego gatunku.

Ewolucja koni

Przez ponad połowę swojej historii większość koni pozostała małymi, leśnymi zwierzętami. To zmieniające się warunki klimatyczne zmusiły je do ekspansji na łąki. Właśnie ta zmiana miejsca bytowania spowodowała, że około 20 milionów lat temu pojawiło się wiele nowych gatunków koniowatych, które szybko ewoluowały.

Niektóre z nich stały się większe, wykształciły kopyta i zmieniły dietę na tę określaną mianem pastwiskowej. To je dzisiaj kojarzymy z końmi. Pewnie dlatego, że tylko te gatunki przetrwały do chwili obecnej, choć w przeszłości różne gatunki koniowatych żyły obok siebie.

Największy koń na świecie. Waga i wzrost rekordzisty są nieprawdopodobne

Choć może trudno w to uwierzyć, największy koń na świecie mierzył grubo ponad dwa metry i ważył przeszło 1500 kg. Jakiej rasy był odnotowany rekordzista?

Jednak nawet wysokie koniowate były dawniej znacznie mniejsze niż dzisiaj. Nannippus, występujący w Ameryce Północnej w okresie od miocenu do plejstocenu, miał nie więcej niż 100 cm wysokości. Ważył tyle, co dzisiejsze owce, czyli od 45 do maksymalnie 100 kg. Inne wczesne gatunki nie były wcale większe. Mesohippus ważył około 45 kg, czyli mniej od współczesnych psów w typie mastifa. Waga Merychippus oscylowała w granicach 100 kg.

Rekord szybkości konia

Co to znaczy, że konie są nieparzystokopytne? Ma to związek właśnie z tym, że praprzodek koniowatych zamienił las na łąkę. Konie są tzw. palcochodami. Czyli ich kończyny kontaktują się z podłożem jedynie za pomocą członów palcowych. Najbardziej rozwiniętym palcem jest trzeci, przez który przechodzi oś każdej kończyny. Palce 2. i 4. są szczątkowe, zaś pierwszy w ogóle nie istnieje.

Ale dobrze rozwinięty jeden palec i zredukowane pozostałe umożliwiają szybki bieg. Najszybszy koń świata, Winning Brew, w 2008 roku ustanowił rekord prędkości wynoszący 70,76 km/godz.

Rasy koni – naturalne i sztuczne

Rasy koni dzieli się ze względu na miejsce pochodzenia. A także tego, czy ukształtowały się naturalnie, czy też w wyniku ingerencji człowieka. Czyli hodowli krzyżującej konie o oczekiwanych cechach.

Przykładem rasy naturalnej jest kuc szetlandzki, który występował początkowo jedynie na Wyspach Szetlandzkich. Kuc szetlandzki jest jednym z najmniejszych występujących obecnie kuców. Pierwsze dane archeologiczne o rasie pochodzą z około 500 roku przed naszą erą. Kuce nie były krzyżowane, a rasa rozwijała się naturalnie. Wielkość kuców, dochodząca maksymalnie do około metra wysokości, jest wynikiem karlenia zapoczątkowanego przez zmiany klimatyczne.

Czy człowiek jest szybszy od konia? Po raz trzeci w historii biegacz prześcignął zwierzę

Do tej pory tylko trzem ludziom udało się wyprzedzić konia w maratonie Man versus Horse. Jak to możliwe?

Absolutnym przeciwieństwem do naturalnie ukształtowanych kuców szetlandzkich są konie pełnej krwi angielskiej. Te eleganckie konie o wysokiej wartości hodowlanej, mają długie kończyny i sierść o krótkim włosie. Są to typowe konie sportowe, charakteryzujące się lekką budową ciała. Cechą charakterystyczną tej rasy jest skośnie położona łopatka, pozwalająca na bardzo szybki galop.

Pęciny koni pełnej krwi angielskiej są długie, suche i elastyczne. Wysokość w kłębie wynosi ok. 150–170 cm. Występują wszystkie podstawowe rodzaje umaszczenia, najczęściej gniade i kasztanowate. Te wszystkie sportowe cechy uzyskano poprzez odpowiednią selekcję podczas hodowli. Była ona nastawiona głównie na wytrzymałość i prędkość galopu. Skutkiem tego, poza niewątpliwym wyścigowym charakterem przedstawicieli tej rasy, są wady postawy i łatwość łapania kontuzji.

Konie gorąco- i zimnokrwiste

Konie dzielimy również na gorąco- i zimnokrwiste. Do tych pierwszych zalicza się m.in. koń pełnej krwi angielskiej, a także charakteryzujący się długą, gęstą grzywą i dorównującym jej urodą ogonem pełnokrwisty koń fryzyjski czy popularny koń hanowerski. Konie gorącokrwiste są energiczne, poruszają się w sposób bardzo dynamiczny. Są używane jako konie wierzchowe lub zaprzęgowe.

Konie pracujące to te zimnokrwiste. Są silne, masywne i stosunkowo spokojne w porównaniu z gorącokrwistymi kuzynami. Najbardziej charakterystycznym przykładem koni zimnokrwistych jest koń ardeński. Mocny, z grubą i krótką szyją i stosunkowo krótkimi, choć masywnymi nogami. W związku z tym, że był chętnie krzyżowany z przedstawicielami innych ras, wpłynął na charakter i wygląd całej grupy koni zaliczanych do zimnokrwistych.

Mustangi

A co z pięknym mustangiem? Łaciatym koniem kojarzącym się nam z absolutną wolnością i z Indianami?

Konie są nam bliższe, niż sądziliśmy. Potrafią czytać z naszej twarzy

Ludzie żyją i pracują z końmi od ponad 5000 lat, więc być może nie ma nic dziwnego w tym, że zwierzęta te nauczyły się odczytywać wyraz ludzkiej twarzy. Ta wyrafinowana zdolność, świ...

Przede wszystkim mustangi wcale nie zawsze są łaciate. Występują w każdym umaszczeniu. Są rasą zdziczałych koni o pochodzeniu europejskim. Przodkowie mustangów przypłynęli do Ameryki wraz z hiszpańskimi konkwistadorami w XVI wieku.

Niektóre konie uciekły lub straciły swoich jeźdźców. W ten sposób narodziły się wolne mustangi, a ich populacja rozrosła się w XVIII wieku do pięciu milionów osobników. Nazwa razy wywodzi się z hiszpańskiego mesteno, co oznacza „bez właściciela”.

Niestety, konie tej rasy padały łupem farmerów i właścicieli ziemskich. W tej chwili rasę tę uznaje się za niemal wytępioną.

Ciekawostki o koniach

Konie to fascynujące stworzenia. Poniżej przedstawiamy kolejne niezwykłe ciekawostki o koniach.

• Konie mają około 205 kości w swoim szkielecie. Ale niektóre konie arabskie mają mniej żeber i kręgów lędźwiowych niż zwykle występuje u innych ras koni. Konkretnie – 5 kręgów lędźwiowych zamiast 6 i 17 par żeber zamiast 18.
• Konie mają większe oczy niż jakikolwiek inny ssak lądowy. Mają również trzecią powiekę, która leży po wewnętrznej stronie oka i zamyka się po przekątnej nad nią dla dodatkowej ochrony.
• Mogą spać zarówno w pozycji leżącej, jak i stojącej dzięki specjalnemu systemowi blokowania w nogach. Jednak mogą osiągnąć fazę snu REM tylko w pozycji leżącej.
• Dorosłe samce koni mają 40 zębów. Natomiast klacze mają 36 zębów.
• Zgodnie z Księgą Rekordów Guinnessa, najdłuższy ogon należał do klaczy w Kansas w USA, zwanej JJS Summer Breeze. Mierzył 381 cm.
• Najwyższym koniem w historii był Shire o imieniu Sampson. Miał 212 cm wzrostu.
• Mózg konia waży około 623 g, czyli połowę masy ludzkiego mózgu.
• Konie nie mają obojczyków. Ich ramiona łączą się resztę szkieletu za pomocą mięśni i więzadeł.
• Kiedy rodzą się źrebięta, ich kopyta są pokryte tkanką miękką, aby zapobiec uszkodzeniu kanału rodnego i macicy matki. Nazwy tej tkanki obejmują takie określenia, jak: pantofle wróżek, złote kopyta, pantofel źrebaka, liście, skrzela i palce.

Konie na zdjęciach fotografów National Geographic. Nic piękniejszego dziś nie zobaczycie! [GALERIA]

Fotografowie National Geographic podjęli próbę uchwycenia piękna tych majestatycznych zwierząt. Sprawdź, na ile im się to udało.

• Ludzie mają tylko trzy mięśnie ucha, do tego szczątkowe. Za to konie mają ich aż 10.
• Serce konia zazwyczaj waży od 4 do 4,5 kg i jest wielkości piłki do koszykówki.
• Konie nie mogą oddychać przez usta, tylko przez nos.
• Średnio większość udomowionych koni żyje do 25 do 30 lat.
• Istnieje około 350 ras i rodzajów koni na całym świecie.
• Większość białych koni miała znacznie ciemniejszy kolor po urodzeniu i stopniowo stawała się biała. Te „białe” konie mogą na początku być gniade, kasztanowe lub prawie czarne. Oczywiście te konie nie są nazywane białymi, ale szarymi.
• Zasięg widzenia konia wynosi 350 stopni z dwoma małymi martwymi polami: jednym bezpośrednio przed i jednym bezpośrednio za nimi.
• Equinophobia to strach przed końmi.

Nasz ekspert

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka

Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Związana z magazynami portali Gazeta.pl oraz Wp.pl. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.