Czarnowron to duży ptak krukowaty. W Polsce jest prawdziwą rzadkością

Spis treści:

1. Jak wygląda czarnowron?
2. Gdzie występuje czarnowron?
3. Czym żywi się czarnowron?
4. Tryb życia czarnowrona
5. Zagrożenia dla czarnowrona

Trudno dziwić się, że przeciętny obserwator przyrody ma problem z rozpoznaniem czarnowrona. Nawet ornitolodzy nie są zgodni w kwestii klasyfikacji tego gatunku. W niektórych ujęciach systematycznych ptak ten jest wymieniany jako podgatunek wrony siwej. Należy jednak podkreślić, że ze względu na wyraźne różnice w upierzeniu, kojarzenie selektywne i mniejszą genetyczną żywotność osobników mieszanych, dominuje pogląd, że mowa tu o odrębnych gatunkach.

Jak wygląda czarnowron?

Czarnowron (Corvus corone corone), znany także jako wrona czarna lub wroniec, to średniej wielkości przedstawiciel rodziny krukowatych. Jest mniejszy od kruka zwyczajnego, ale większy od wrony siwej. Osiąga od 45 do 50 cm długości. U przedstawicieli tego gatunku, średnia rozpiętość skrzydeł zamyka się w przedziale od 90 do 100 cm. Takiej wielkości ptak waży ok. 700 g. Dymorfizm płciowy nie występuje – samce i samice są zbliżonej wielkości.

Mocny, tępo zakończony dziób czarnowrona ma zakrzywiony grzbiet i jest ciemny. Jak wskazuje na to polska nazwa gatunkowa, mówimy tu o czarnym ptaku. Ciemne są nie tylko mocno przylegające do ciała pióra i dziób, ale także nogi i tęczówki. Gdzieniegdzie można dostrzec zielonkawy połysk.

U niektórych osobników widoczne są białawe pióra, ale nie jest to normą. Ta rzadka cecha wskazuje na wadę genetyczną ptaka, ale może być też wywołana niewłaściwą dietą lub złym stanem zdrowia.

Czarnowron a gawron

Czarnowron dość często jest mylony z gawronem. Nic dziwnego. Oba gatunki są przedstawicielami tej samej rodziny i są podobnej wielkości. Na szczęście nie oznacza to, że nie można ich odróżnić.

U podstawy dzioba czarnowrona nie występuje nagi fragment skóry, przez co optycznie wydaje się on krótszy. Poza tym przedstawiciele opisywanego gatunku mają wyraźnie ciemniejszy dziób. Kolejna rzecz, na piórach czarnowrona nie dostrzeżemy charakterystycznego dla gawrona fioletowego połysku. Warto też zwrócić uwagę na nogi, które u gawrona są częściowo opierzone.

Rozpostarte skrzydła czarnowrona mają bardziej regularny kształt. W przeciwieństwie do gawrona, szybuje i krąży tylko okazjonalnie.

Czarnowron a wrona siwa

Odróżnienie czarnowrona od wrony siwej jest zdecydowanie łatwiejsze. Przedstawiciele drugiego z wymienionych gatunków mają popielate pióra na grzbiecie i brzuchu. Czarne są tylko skrzydła, ogon, górna część piersi i głowa.

W tym miejscu warto wtrącić ciekawostkę – czarnowron i wrona siwa mogą się krzyżować i wydać płodne potomstwo. Takie ptaki nie mają jednak żadnej przewagi nad swoimi rodzicami. Nie wykazują unikatowych cech, dzięki którym byłyby lepiej przystosowane do warunków panujących w środowisku, w którym żyją.

Jakie odgłosy wydaje czarnowron?

Czarnowrony odzywają się podobnie do wron. Wydają z siebie charakterystyczne krakanie (krarr krarr), które można opisać jako chrapliwe i nieco drażniące.

Gdzie występuje czarnowron?

Naturalnym obszarem występowania czarnowrona jest Europa Zachodnia i Południowa. Stamtąd gatunek ten rozprzestrzenił się na północny wschód. Południową granicę występowania czarnowrona wyznacza Hiszpania, natomiast północną – Wielka Brytania i Dania. Wschodnią granicę tworzą Niemcy, Austria i północne Włochy.

W Polsce ten piękny ptak pojawia się tylko sporadycznie i gnieździ się okazjonalnie. Najczęściej można spotkać go w województwach zachodnich.

Środowisko czarnowrona

Czarnowrony nie mają szczególnych wymagań w kwestii wysokości nad poziomem morza. Można spotkać je zarówno na terenach górskich, jak i nizinnych. Dobrze czują się w wilgotnym środowisku, ale nie stronią też od suchych miejsc.

Najczęściej wybierają obrzeża dużych kompleksów leśnych i śródpolne zadrzewia. Na samotnych drzewach, rosnących na obszarach rolniczych, przebywają niezwykle rzadko. Należy podkreślić, że czarnowrony to ptaki wszędobylskie, które łatwo przystosowują się do środowiska miejskiego. Można je spotkać przede wszystkim w parkach, zwłaszcza w miejscach, w których występują aleje drzew, ale także na osiedlach.

Czym żywi się czarnowron?

Łatwość w przystosowaniu się do różnych środowisk w dużej mierze wynika ze zwyczajów tych ptaków. Czarnowron to gatunek wszystkożerny. Zadowala się owocami i nasionami, ale nie gardzi także jajami innych ptaków i pokarmem mięsnym.

Jego ofiarami najczęściej są pisklęta, ale ataki czarnowrona na dojrzałe ptaki też się zdarzają (choć raczej sporadycznie). Czarnowron zmusza przedstawiciela mniejszego gatunku do lądowania, zadziobuje go na śmierć i przystępuje do konsumpcji. Poluje też na gady, płazy i drobne gryzonie, takie jak badylarka, która jest najmniejszym europejskim przedstawicielem tego rzędu. Gustuje w bezkręgowcach, a na obszarach miejskich często wyjada odpadki. Nie gardzi też martwymi zwierzętami.

Tryb życia czarnowrona

Osobniki młode są koczownikami. Jedynie w pełni dojrzałe czarnowrony zakładają gniazda i prowadzą częściowo osiadły tryb życia. Przeważnie spotykane są pojedynczo. Rzadziej pojawiają się w niewielkich grupach.

Jak wszystkie krukowate, czarnowron jest ptakiem inteligentnym i mało płochliwym. Łatwo przystosowuje się do obecności człowieka, co znacząco ułatwia mu bytowanie w środowisku miejskim. Należy podkreślić, że czarnowrony są ptakami terytorialnymi. Potrafią zawzięcie bronić swojego terenu lęgowego i obszaru pokarmowego.

Lęgi czarnowronów

Budowa gniazda jest wspólnym zadaniem samca i samicy. Ptaki wiją schronienie w koronach drzew, z wylepionych gliną gałązek i patyków. Wyścielają je trawą, mchem i liśćmi. Na obszarach miejskich wykorzystują także materiały wytworzone ręką człowieka, w tym papier. Zdarza się, że na jednym drzewie gnieździ się kilka par (co nie jest regułą u wszystkich krukowatych).

Czarnowrony wyprowadzają jeden lęg w roku. W połowie kwietnia samica składa od dwóch do sześciu jaj. Te cechuje zielonkawo-niebieski kolor z brązowym nakrapianiem. Wysiadywaniem zajmuje się wyłącznie samica. Samiec w tym czasie jest odpowiedzialny za dostarczanie pokarmu swojej partnerce (z którą pozostaje związany do końca życia).

Pisklęta czarnowronów

Pisklęta lęgną się po 18–21 dniach. Gniazdo opuszczają po około miesiącu, ale przez jakiś czas pozostają jeszcze pod opieką obojga rodziców. Początkowo dostarczaniem pożywienia zajmuje się wyłącznie samiec. Gdy młode podrosną, ten obowiązek częściowo bierze na siebie ich matka. Dieta najmłodszych osobników składa się z bezkręgowców i ich larw. Nieco starsze pisklęta dostają do zjedzenia młode drobne ssaki i pisklęta innych gatunków.

Zagrożenia dla czarnowrona

Dzięki swojej inteligencji i wyjątkowym zdolnościom adaptacyjnym, czarnowron nie jest zagrożony wymarciem. W „Czerwonej księdza gatunków zagrożonych” ma status LC, co oznacza, że jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.

Nasz autor

Artur Białek

Dziennikarz i redaktor. Wcześniej związany z redakcjami regionalnymi, technologicznymi i motoryzacyjnymi. W „National Geographic” pisze przede wszystkim o historii, kosmosie i przyrodzie, ale nie boi się żadnego tematu. Uwielbia podróżować, zwłaszcza rowerem na dystansach ultra. Zamiast wygodnego łóżka w hotelu, wybiera tarp i hamak. Prywatnie miłośnik literatury.